Bóg

istota nadprzyrodzona

Bóg – pojęcie leżące u podstaw większości wierzeń religijnych.

A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O Ó P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

Bóg Ojciec na fresku Michała Anioła
Kaligrafia imienia Allah
Zeus, posąg antyczny

A

  • A ja wam mówię, że Bóg ma też noce bezsenne.
  • Ateista, podobnie jak chrześcijanin, utrzymuje, że wiemy, czy Bóg jest, czy go nie ma: chrześcijanin twierdzi, że wiemy, iż Bóg jest, ateista – że wiemy, iż go nie ma. Tymczasem agnostyk zawiesza sąd, utrzymując, że nie ma dostatecznych podstaw, by przyjąć lub zaprzeczyć istnieniu Boga.

B

  • Boga nikt nigdy nie widział, Ten Jednorodzony Bóg, który jest w łonie Ojca, [o Nim] pouczył.
  • Boga poznajesz nie tyle rozumem, nawet nie sercem, ale poprzez poczucie całkowitej zależności od Niego, podobne do tego uczucia, którego doznaje niemowlę w rękach matki. Nie wie ono, kto je trzyma, kto ogrzewa, kto karmi… ale wie, że jest ktoś, i mało tego, że wie – kocha go.
  • Boża pedagogia działa w tym wypadku jako wyraz miłości i miłosierdzia. Przywraca człowiekowi sens wdzięczności, czyniąc się dla niego darem przyjmowanym z wolnością. Innym razem daje mu odczuć cały ciężar grzechu, który jest zniewagą Boga, śmiercią i pustką człowieka. Wychowuje go także do wybierania między obecnością a nieobecnością Bożą: człowiek nie powinien dać się kierować sentymentami sprawiedliwości lub niesprawiedliwości, ale wiarą i miłością. Bóg jest jednakowo Ojcem miłującym w godzinach radości i w momentach bólu.
  • Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił?
    • Eli, Eli, lema sabachthani? lub Eloi, Eloi, lema sabachthani. (gr. transkrypcja słów aramejskich)
    • Autor: Jezus Chrystus
    • Opis: przed śmiercią.
    • Źródło: Biblia, Ewangelia Mateusza 27, 46
  • Boże, chroń króla (królową).
    • God Save the King (Queen). (ang.)
    • Autor: anonim, God Save the King, angielski hymn narodowy
  • Boże, miej sam siebie w opiece. Bo jak o siebie nie zadbasz, to kto zadba o nas?
    • Autor: Jerzy Andrzej Masłowski, Pożegnania '68 (dramat sceniczny, 2012)
  • Boże, po stokroć święty, mocny i uśmiechnięty… Uśmiechnij się nade mną.
  • Bóg bowiem opiekując się wszystkimi, zwłaszcza nieszczęśliwymi, rozprasza nasz lęk, pobudza wiarę i nadzieję, zwalcza nieufność i dodaje otuchy w małoduszności.
  • Bóg czasem bywa bardzo surowy, ale nigdy ponad to, co człowiek może znieść.
  • Bóg dał człowiekowi pożywienie, a diabeł kucharzy.
  • Bóg działa powoli.
  • Bóg nie może być Bogiem, najpierw musi on stać się diabłem. (…) Muszę przyznać boskość diabłu za krótką godzinę i niech diabelskość będzie przypisana do naszego Boga. Ale to pierwsze dni jeszcze. W końcu możemy rzeczywiście powiedzieć: Jego dobroć i lojalność panuje nad nami.
    • Autor: Marcin Luter
    • Źródło: Wider die stürmenden Bauern, Weimar Edition of Luther’s Writings 31, s. 249.
  • Bóg i moje prawo.
    • Dieu et mon droit (fr.)
    • Opis: dewiza Ryszarda Lwie Serce i korony angielskiej.
    • Źródło: Krzysztof Bąkała, Historia symboliczna, Egros, 2010, s. 24.
  • Bóg jest bogiem pokornych, odrzuconych, dręczonych, uciśnionych, zdesperowanych i tych, którzy zostali zredukowani do niczego.
    • Autor: Marcin Luter
    • Źródło: Kazimierz Bem, Jarosław Makowski, Bóg skandalicznie bezbronny, „Gazeta Wyborcza”, 23–25 kwietnia 2011
  • Bóg jest Bogiem, który ma preferencyjną opcję dla ubogich.
    • Autor: Gustavo Gutiérrez, Teologia wyzwolenia. Historia, polityka i zbawienie, Warszawa 1976, wyd. Pax
  • Bóg jest jak wiatr: nie widzisz Go, ale czujesz.
  • Bóg jest jedynym bytem, który aby rządzić, wcale nie potrzebuje istnieć.
  • Bóg jest zawsze po stronie wielkich batalionów.
    • Dieu est toujours pour les gros bataillons. (fr.)
    • Autor: Henri de Turenne
    • Opis: cytat przypisywany.
    • Źródło: Voltaire, list do marszałka le Riche, 1770, cyt. za: Henryk Markiewicz, Andrzej Romanowski, Skrzydlate słowa, PIW, Warszawa 1990
  • Bóg jest nieskończony w swym miłosierdziu i nieubłagany w swej surowości dla tych, którym brak odwagi, by się odważyć.
  • Bóg jest w każdym procesie. Bóg pulsuje w przemianach. Raz jest, raz jest go mniej, ale czasem nie ma go wcale. Bóg bowiem przejawia się nawet w tym, że go nie ma.
    • Autor: Olga Tokarczuk, Prawiek i inne czasy, Wydawn. Ruta, 2000, s. 113.
  • Bóg jest we wszystkim, co nas otacza, trzeba go przeczuwać, przeżywać.
  • Bóg jest Wszechmocny (…). Może wszystko i nic nie jest Mu zakazane. Inaczej musiałby istnieć ktoś potężniejszy od Niego, kto zabroniłby Mu pewnych rzeczy.
  • Bóg jest, a mimo to ludzie sądzą, że trzeba Go nadal szukać, bo trudno im się pogodzić z tym, że życie jest aktem wiary.
  • Bóg mi powierzył humor Polaków.
    • Autor: Antoni Słonimski
    • Opis: parafraza słów ks. J. Poniatowskiego: „Bóg mi powierzył honor Polaków”.
    • Źródło: Agnieszka Osiecka, Szpetni czterdziestoletni, 1985
  • Bóg może wszystko. Gdyby ograniczył się tylko do czynienia tego, co nazywamy Dobrem, nie moglibyśmy nazwać Go Wszechmogącym. Panowałby jedynie nad częścią Wszechświata i musiałby istnieć ktoś odeń potężniejszy, oceniający Jego czyny. Wtedy wolałbym oddawać cześć temu Najpotężniejszemu.
  • Bóg nie istnieje w oderwaniu od ludzkich myśli o nim.
    • Autor: Scott Atran, amerykański antropolog
    • Źródło: Nauka. Bluźniercy i awangardyści, „Polityka”, wyd. 35–43, Wyd. Prasowe Polityka, 2007, s. 29.
  • Bóg nie jest mściwy, Bóg jest miłością. Jedyna kara, po jaką sięga, polega na przymuszeniu tego, kto przerwał dzieło miłości, do jego kontynuacji.
  • Bóg odsłania przyszłość niesłychanie rzadko i tylko wtedy, kiedy została zapisana po to, by odmienić jej bieg.
  • Bóg oparł swe dzieło na jednym tylko filarze: miłości.
  • Bóg przejawiał swą obecność w jaskiniach naszych praprzodków, dla nich istniał w piorunach; kiedy człowiek odkrył, że to zjawisko naturalne, On zamieszkał w niektórych zwierzętach i świętych drzewach. Nadeszła epoka, kiedy istniał wyłącznie w katakumbach (…). Lecz przez cały czas przepełniał ludzkie serca, przybierając postać Miłości. Za naszych czasów Bóg jest tylko ideą, niemal dowiedzioną naukowo. Ale na tym etapie istnienia dokonuje zwrotu i wszystko zaczyna się od nowa.
  • Bóg tak chce.
    • Dieu le veut. (fr.)
    • Autor: Urban II
    • Opis: hasło I wyprawy krzyżowej (1095–1099).
    • Źródło: Penny cyclopaedia of the Society for the Diffusion of Useful Knowledge, t. 25–26, C. Knight, 1843, s. 43.
  • Bóg także był autorem: jego proza to mężczyzna, jego poezja to kobieta.
  • Bóg ukarał go i oddał w ręce kobiety.
    • Źródło: Biblia, Księga Judyty
  • Bóg w historii zbawienia zbawił lud. Nie ma się pełnej tożsamości bez przynależności do ludu. Nikt z nas nie zbawia się sam, jako pojedyncza jednostka, lecz Bóg przyciąga nas ku sobie, mając na uwadze złożoną sieć relacji międzyosobowych, które tworzą wspólnotę ludzką.
    • Autor: Franciszek (papież)
    • Źródło: rozmowa o. Antonio Spadaro, „Civiltà Cattolica”, tłum. Paweł Bravo i o. Kasper Mariusz Kaproń, Leczmy rany, „Tygodnik Powszechny” nr 39, 29 września 2013.
  • Bóg wysłuchuje tych, którzy błagają o łaskę zapomnienia dla nienawiści, lecz głuchy jest na głos tych, którzy chcą uciec przed miłością.
  • Bóg z maszyny (teatralnej).
    • Theos ek mechanes. (gr.)
    • Autor: Sokrates
    • Opis: znane w łac. tłum.: Deus ex machina.
    • Znaczenie: nagle, niespodziewanie.
    • Źródło: Łacińska terminologia prawnicza, oprac. Jerzy Zajadło, wyd. Wolters Kluwer Polska, 2009, s. 206.
  • Bóg z nami.
    • Gott mit uns. (niem.)
    • Opis: napis na klamrach u pasów żołnierzy niemieckich podczas I i II wojny światowej.
    • Źródło: Aleksander W. Pylcyn, Byłem dowódcą Oficerskiej Kompanii Karnej Armii Czerwonej, Bellona, 2009, s. 170.
  • Bóg zapładniał ludzkie serca tylko niemożliwymi marzeniami.
  • (…) bóg zaś w gruncie rzeczy nie jest niczym innym, jak wywyższonym ojcem. I tutaj, jak w przypadku totemizmu, psychoanaliza radzi nam wierzyć wierzącym, którzy mienią boga „ojcem”, tak jak totem mienili „przodkiem”. Jeśli psychoanaliza w ogóle zasługuje na jakąś uwagę, to uznać trzeba, że udział ojca w powstaniu idei boga musi być bardzo ważny, niezależnie od wszelkich innych początków i znaczeń boga, na które psychoanaliza nie może rzucić światła.
  • Bóg zawsze daje swym dzieciom powtórną szansę.
  • Bóg, Honor, Ojczyzna.
    • Opis: od 1993 oficjalna dewiza Wojska Polskiego.
    • Źródło: Grzegorz Nowik, Straż nad Wisłą, Oficyna Wydawnicza Rytm, 2001, s. 807.
    • Zobacz też: honor, ojczyzna
  • Bóg – jest w trzech osobach: potężna inteligencja, nieskończona energia, natura.
  • Być może człowiek zdradza swój los, bo Bóg się od niego oddalił. Kiedy już zasiał w ludzkich sercach marzenia z czasów, w których wszystko było możliwe, sam zwrócił się ku nowym sprawom. Świat zmienił się, życie stało się trudniejsze, lecz Pan nie powrócił więcej, by zmienić ludzkie marzenia.

C

  • Celem życia człowieka jest wędrówka do Boga.
  • Choć są różne grzeczne nacje na świecie, przecie Bóg nasze szczególnie w miłosierdziu swojem przyozdobił.
  • Ci są najszczęśliwsi i najbliżsi bogów, którzy nie potrzebują niczego.
    • Autor: Sokrates
    • Źródło: Tadeusz Gospodarek, Aspekty złożoności i filozofii nauki w zarządzaniu, 2012, s. 127.
  • Ci, którzy przemawiają w imieniu Boga, powinni pokazać listy uwierzytelniające.
  • Ciebie, Boga, wychwalamy.
    • Te Deum laudamus. (łac.)
    • Autor: anonim, Te Deum
    • Opis: początek hymnu; autorstwo przypisywane m.in. Nicetasowi.
  • Cierpienia fizyczne, moralne czy duchowe, jak choroba, plaga głodu, wojna, niesprawiedliwość, samotność, brak sensu życia, kruchość ludzkiego istnienia, bolesne doświadczenie grzechu, pokorna nieobecność Boga są dla wierzącego doświadczeniem oczyszczającym, które można nazwać nocą wiary.
  • Czas walki z Bogiem trwa nadal. Zmieniły się niektóre jej metody. Inne pozostają bez zmian. Niektóre ograniczają wprost naszą wolność wyznania i słowa, uderzają w polską tożsamość. Inne igrają umiejętnie (perfidnie) z naszą słabością, w której centrum jest niezrozumienie wolności, oddzielenie jej od miłości, od solidarności, od obowiązku wobec naszych bliźnich, wobec naszego narodu.
  • Czego chce kobieta, tego i Bóg chce.
    • Ce que femme veut, Dieu le veut. (fr.)
    • Opis: powiedzenie francuskie.
    • Źródło: Dictionnaire De La Langue Françoise, Ancienne Et Moderne, t. 3, Duplain, 1759, s. 890.
    • Zobacz też: kobieta
  • Człowiek pijany Bogiem.
    • Ein Gott – betrunkener Mensch. (niem.)
    • Autor: Novalis
    • Opis: o Spinozie.
    • Źródło: Frederick C. Beiser, German Idealism, Harvard University Press, 2008, s. 419.
  • Człowiek – Boże igrzysko.
    • Deus – ridens (łac.)
    • Autor: Synezjusz z Cyreny
    • Opis: dosł. Bóg prześmiewca; cytat przypisywany.
  • Czy Bóg mógłby stworzyć trójkąt, w którym kąty wewnętrzne nie sumują się do 180 stopni?
    • Autor: Awerroes
    • Opis: paradoks omnipotencji.
  • Czy istnieje jakiś Bóg dla mnie? Jakoś nie narzuca mi się to urojenie. Jeszcze najbliżej Boga położyłbym Rzeczywistość – to wszystko co jest, istnieje, i ja też do tego należę i od tego zależę, i to jest wszędzie, i bywa dobre i bywa złe, a jest nieuchronne i nieugięte, i wieczne i wielkie. O tym bogu uczy logika, fizyka i nauki przyrodnicze i psychologia. Częścią jego twarzy jest widok nieba w nocy i przez mikroskop też jego twarz oglądam, a o jego „woli” uczy mechanika i nauka o cieple, o elektryczności, o ruchu drgającym, i optyka, i biologia. Umiem zgadzać się z tą wolą bożą.
  • Czy nie mogłaby to być religia, która uczyłaby, że Bóg wcale nie jest nieruchomy? Religia, która uczyłaby, że Bóg jest w ogóle niczym, jeżeli nie jest wiecznie zmienny? (…) Czy taka nowa religia nie mogłaby uczyć, że zamiast być na zawsze nieruchomym, Bóg jest rozwojem i ewolucją – Bogiem, który ani przez chwilę nie jest ten sam? (…) Jeżeli Bóg jest niestałością raczej niż Stałością, jeżeli Bóg jest Rozwojem i Ewolucją, w takim razie koncepcja przebaczenia staje się niepotrzebna. Sama koncepcja przebaczenia zakłada czynienie czegoś złego, grzech pierworodny.
  • Czyżby więc Bóg zapomniał, com (wszystko) dla Niego uczynił!
    • Dieu a donc oublié tout ce que j’ai fait pour lui! (fr.)
    • Autor: Ludwik XIV
    • Opis: po bitwie pod Malplaquet w 1709; cytat przypisywany.

D

  • Dlaczegoś potworzył ludzi? Bóg odparł: Nie chciałem być sam.
  • Dobry człowiek różni się od Boga tylko czasem trwania.
    • Bonus tempore tantum a Deo differt. (łac.)
    • Autor: Seneka Młodszy
    • Źródło: Augustyn Eckmann, Przebóstwienie człowieka w pismach wczesnochrześcijańskich, wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2003, s. 18.
  • Doktor nocy ciemnej odkrywa w tym doświadczeniu miłosną pedagogię Bożą. Bóg nie raz milczy i ukrywa się, ponieważ przemawiał już i dał się odczuć z wystarczającą jasnością. W końcu doświadczenie Jego nieobecności może być środkiem udzielającym wiarę, nadzieję i miłość, pod warunkiem otwarcia się na Niego z pokorą i łagodnością. „W tę białość wiary przyodziała się dusza – pisze Święty – wchodząc w tę ciemną noc. Szła wśród mroków i przykrości wewnętrznych..., znosiła jednak wszystko wytrwale, nie ustając ani nie sprzeciwiając się Umiłowanemu. We wszystkich tych trudach i udręczeniach doświadczał Umiłowany wiary swej oblubienicy, tak że może ona słusznie powtarzać z Dawidem: Dla słów ust Twoich jam przestrzegał dróg twardych (Ps 16, 4).
  • Dotrzymuję zawsze słowa danego politykom, rzadziej Bogu. Bóg potrafi wybaczać.
  • Dzieci wiedzą, jaki jest Bóg, ale przychodzą na świat, który czyni wszystko, by zapomniały o Nim jak najprędzej.
  • Dzisiaj, w obecnym okresie łaski, kiedy wiara jest już utwierdzona w Jezusie Chrystusie i ogłoszone jest już prawo Ewangelii, nie ma potrzeby pytać Boga dawnym sposobem ani też nie potrzeba, by przemawiał jeszcze i odpowiadał, jak wówczas. Dał nam bowiem swego Syna, który jest jedynym Jego Słowem – bo nie posiada innego – i przez to jedno Słowo powiedział nam wszystko naraz. I nie ma już nic więcej do powiedzenia.
  • Dzisiejsze chrześcijaństwo to monoteizm w niepełnym wymiarze czasu, to samo odnosi się do islamu i judaizmu, choć w tych znajdujących się w stanie stagnacji, zajętych zarządzaniem sobą i pielęgnowaniem tradycji religiach występują gorące nurty fundamentalistyczne, których rzecznicy, zwykle religijni z zawodu, postępują tak, jakby Bóg potrzebował jeszcze całego człowieka. Prawdą jest, że pieniądz już od dawna sprawdza się jako operacyjnie skuteczna alternatywa dla Boga. Pieniądz czyni dziś więcej dla kontekstu rzeczy, niż mógłby uczynić stwórca nieba i ziemi.

E

F

G

  • Gdy jednak nadeszła pełnia czasu, zesłał Bóg Syna swego, zrodzonego z niewiasty, zrodzonego pod Prawem, aby wykupił tych, którzy podlegali Prawu, abyśmy mogli otrzymać przybrane synostwo. Na dowód tego, że jesteście synami, Bóg wysłał do serc naszych Ducha Syna swego, który woła: Abba, Ojcze!
  • Gdyby Boga nie było, należałoby Go wymyślić.
    • Si Dieu n’existait pas, il faudrait l’inventer. (fr.)
    • Autor: Voltaire
    • Źródło: Przykazania etyki prawniczej. Księga myśli, norm i rycin, wyb. Roman Tokarczyk, wyd. Wolters Kluwer Polska, s. 25.
  • Gdzie nie widzi się Boga, tam ginie człowiek i ginie świat.
    • Autor: Benedykt XVI
    • Źródło: Joseph Ratzinger Benedykt XVI, Jezus z Nazaretu cz 1. Od chrztu w Jordanie do Przemienienia, wydawnictwo Znak, Kraków 2017, s. 163.
  • Głos ludu głosem Boga.
    • Vox populi vox Dei. (łac.)
    • Autor: Alkuin, List do Karola Wielkiego
  • Godzina wesela Boga z Jego ludem zaczęła się już w przyjściu Jezusa. Obietnica dotycząca czasów ostatecznych wkracza w teraźniejszość.
    • Autor: Benedykt XVI
    • Źródło: Joseph Ratzinger Benedykt XVI, Jezus z Nazaretu cz 1. Od chrztu w Jordanie do Przemienienia, wydawnictwo Znak, Kraków 2017, s. 271.

I

  • Im człowiek bardziej staje się podobnym do Boga, tym jest szczęśliwszym. A podobniejszym do Niego jest ten, który ukochał jedną mrówkę, niż ten, który znienawidził cały świat.
  • Istnieje coś jak gdyby wcielenie Boga w świat, a piękno jest Jego znakiem.
    • Autor: Simone Weil
    • Źródło: Literatura współczesna „źle obecna” w szkole, wybór Bożena Chrząstowska, Zakład Narod. im. Ossolińskich, 1990, s. 246.
    • Zobacz też: piękno, znak

J

  • Ja objawiłem się Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi jako Bóg Wszechmocny, ale imienia mego, Jahwe, nie objawiłem im.
  • Ja używam słowa „Bóg” wyłącznie w nieosobowym sensie – podobnie jak robił to Einstein – jako odpowiednik praw przyrody, zatem mówiąc o odgadywaniu zamysłu boskiego, mam na myśli poznawanie tych praw. Moim zdaniem ostatecznie poznamy zamysł Boga do końca obecnego wieku.
    • Autor: Stephen Hawking
    • Źródło: Stephen Hawking, Krótkie odpowiedzi na wielkie pytania, tłum. Marek Krośniak, Wydawnictwo Zysk i s-ka, Poznań 2018, s. 54.
    • Zobacz też: Albert Einstein, przyroda
  • Ja w dniu, kiedy w Boga uwierzyłem
    Członkiem tej instytucji przestać być musiałem.
    I teraz ci powiem mój miły kolego
    To wszystko z Bogiem nie ma nic wspólnego!
  • Jak to zrozumieć, jak pochwalić, kiedy
    Boski ład chwaląc, bogów za złych uznam?
    • Autor: Sofokles, Filoktet
    • Postać: Filoktet
  • Jak wielką rzeczą jest poznawać, kochać i służyć Bogu! Na tym świecie nie mamy nic ważniejszego do zrobienia. Wszystko inne jest stratą czasu. Działać mamy jedynie dla Boga, składając nasze dzieła w Jego Ręce.
  • Jako katolik dziękuję Bogu za heretyków. Herezja to tylko inne określenie wolności myśli.
    • Autor: Graham Greene
    • Źródło: Nieprzyjemne prawdy. Aforyzmy naszych czasów, KAW, 1987, wybór i tłum. Henryk Zdanowski, s. 50.
    • Zobacz też: herezja, wolność
  • Jan od Krzyża, zgodnie ze swoją nauką o Chrystusie, mówi nam, że po objawieniu swojego Syna „Bóg jakby już zamilknął i nie ma już więcej do powiedzenia”; w Chrystusie Ukrzyżowanym milczenie Boga wypowiada swoje najskuteczniej objawiające miłość słowo.
  • Jednak Bóg jest okrutny, jeśli powołuje do życia, a później odbiera je wbrew naszej woli.
  • Jednym z wizerunków Boga jest właśnie oblicze kobiety.
    • Autor: Paulo Coelho, Na brzegu rzeki Piedry usiadłam i płakałam, op. cit.
  • Jedynym szczęściem, jakie mamy na ziemi, jest kochać Boga i wiedzieć, że On nas kocha.
  • Jedynym usprawiedliwieniem Boga jest to, że Bóg nie istnieje.
    • Autor: Stendhal
    • Źródło: Człowiek jako przedmiot samowiedzy, red. Henryk Szabała, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1993, s. 170.
  • Jeśli ktoś mówi z całkowitą pewnością, że spotkał Boga, i nie ma nawet cienia wątpliwości, to nie jest w porządku. Dla mnie to istotny klucz. Jeśli ktoś ma odpowiedzi na wszystkie pytania, oto dowód, że Bóg nie jest z nim. To dowód, że jest fałszywym prorokiem, który używa religii do swoich celów. Wielcy przewodnicy ludu Bożego, tacy jak Mojżesz, zawsze pozostawiali miejsce dla wątpliwości.
    • Autor: Franciszek (papież)
    • Źródło: rozmowa o. Antonio Spadaro, „Civiltà Cattolica”, tłum. Paweł Bravo i o. Kasper Mariusz Kaproń, Leczmy rany, „Tygodnik Powszechny” nr 39, 29 września 2013.
    • Zobacz też: prorok, wątpliwości
  • Jeśli przyjdzie mu jutro zginąć, będzie to znaczyło tyle, że Bóg wcale nie pragnął odmienić przyszłości.
  • Jeżeli Boga nie ma,
    To nie wszystko człowiekowi wolno.
    Jest stróżem brata swego
    i nie wolno mu brata swego zasmucać,
    opowiadając, że Boga nie ma.
  • Jeżeli widzisz dziecko, to przyłapujesz Boga na gorącym uczynku.
  • Jeśli wierzysz, że Bóg stworzył szatana, to musisz zdawać sobie sprawę, że jego moc pochodzi od Boga i że szatan jest po prostu dzieckiem Boga, a i my tym samym jesteśmy dziećmi Boga. Nie ma dzieci szatana, naprawdę.

K

  • Każdy z nas ma swobodę, by wierzyć, w co tylko chce, jednak dla mnie najprostszym wyjaśnieniem jest, że Boga nie ma. Nikt nie stworzył wszechświata, nikt też nie kieruje ludzkimi losami.
    • Autor: Stephen Hawking
    • Źródło: Stephen Hawking, Krótkie odpowiedzi na wielkie pytania, tłum. Marek Krośniak, Wydawnictwo Zysk i s-ka, Poznań 2018, s. 65-66.
  • Każdy wielbi Pana na swój sposób, a wszystkie głosy razem czynią wiosnę.
  • Kiedy modlisz się – mówisz do Boga. Kiedy Bóg mówi do ciebie – cierpisz na schizofrenię.
  • Kiedy się sądzi, że On jest nieobecny, można Go oglądać – kiedy jest obecny nie można Go zobaczyć.
  • Kiedyż kocha się Boga bardziej, jeżeli nie w tych momentach, gdy człowiek czuje się „tak” jego dziełem? (…) W tych krótkich chwilach modlę się nie myślą, nie słowami, lecz całym sobą. Czuję życie.
    • Autor: Andrzej Bobkowski, Szkice piórkiem
    • Opis: 13 sierpnia 1943 pływając samotnie i nago w jeziorze w blasku księżyca.
  • Kiedyż nam Pan Bóg wrócić z wędrówki dozwoli
    I znowu dom zamieszkać na ojczystej roli.
  • Kogo bóg chce zgubić, temu wpierw rozum odbiera.
  • Koniecznie chciałam zgłębić i poznać, kto jest ten Bóg... W jednej chwili duch mój został porwany jakoby w zaświaty, ujrzałam jasność nieprzystępną, a w niej jakoby trzy źródła jasności, której pojąć nie mogłam.
  • Krytyka Kościoła nie jest krytyką Boga.
    • Autor: Jan Stępień, Zamyślenia (współautorka Maria Szyszkowska), wyd. Heliodor, Warszawa 2005
  • Kto nie ma pieniędzy, tego Pan Bóg nie kocha.

L

  • Luter usprzecznił byt. Dla Lutra wszystko, co istnieje, z Bogiem Objawienia chrześcijańskiego na czele, jest sprzecznością, czyli w samym Bogu istnieje cała rzeczywistość. To jest taka próba teologicznego panteizmu. (…) W dotychczasowej filozofii przed Marcinem Lutrem każdy człowiek, każda osoba ludzka była podmiotem substancjalnym, przynajmniej w tej wielkiej myśli greckiej metafizyki, później też scholastyki, chrześcijańskiej myśli szeroko pojętej. Luter dokonał redukcji rozumienia substancji i ją tylko ograniczył do pojęcia Boga. Tylko Bóg jest substancją. To oznacza, że taki upadły anioł światłości, tj. nic innego jak wcielenie samego Boga. I dlatego Luter stawia tezę, w Komentarzu do Psalmów, w 1530 roku: „Zanim Bóg stał się Bogiem, musiał najpierw stać się diabłem”.

M

  • Młodości Bóg folguje, błędy starych karze zaraz, bo mieli czas nauczyć się.
  • Może potrzebujemy właśnie nieprawdziwych mitów, historii naszego prapoczątku, historii o parze pierwszych ludzi, wbrew temu, o czym mówią fakty, bo jednak w tej mitycznej historii możemy się odnaleźć. Wielkim progiem, który myśl ludzka musiała przekroczyć, jest porażająca świadomość, że świat nas nie dotyczy, że świat jest wobec nas obojętny. Jesteśmy tylko jego częścią. On dla nas nie istnieje. Nie ma czuwającego nad nami Boga, nie jesteśmy w centrum kosmosu.
    • Autor: Ian McEwan
    • Źródło: Potrzebujemy nieprawdziwych mitów – rozmowa z Jerzym Jarniewiczem, „Gazeta Wyborcza”, 30 października – 1 listopada 1999, s. 22.
    • Zobacz też: mit, świat
  • Można zdefiniować Boga jako uosobienie praw przyrody, ale to nie odpowiada temu, jak pojmuje Boga większość ludzi. Bóg jest dla nich istotą podobną człowiekowi, z którą mogą nawiązać osobową relacje. Gdy weźmiemy pod uwagę ogrom wszechświata i to, jak mało znaczące i przypadkowe jest w nim życie człowieka, wydaje się to czymś skrajnie mało prawdopodobnym.
  • My, zwolennicy Spinozy, widzimy naszego Boga w cudownym ładzie i prawach rządzących wszystkim, co istnieje, i w duszy wszystkiego, tak jak ujawnia się ona w człowieku i zwierzęciu. Inną kwestią jest, czy powinno się kontestować wiarę w Boga osobowego (…) Ja nigdy bym się takiego zadania nie podjął. Ponieważ taka wiara wydaje mi się bardziej wskazana niż brak jakiejkolwiek perspektywy na sferę duchową, i zastanawiam się, czy możliwe jest, by kiedykolwiek z powodzeniem zapewnić większości ludzi wspanialszy sposób zaspokajania ich potrzeb metafizycznych.
    • Autor: Albert Einstein
    • Opis: list z 25 października 1929.
    • Źródło: Max Jammer, Einstein and Religion, Princeton University Press 1999, s. 51.
    • Zobacz też: Baruch Spinoza, natura

N

  • Na większą chwałę Bożą
    • Ad maiorem Dei gloriam (łac.)
    • Autor: Ignacy Loyola
    • Opis: dewiza.
    • Źródło: Dominic Grassi, Jak jedna godzina w tygodniu może zmienić twoje życie, Wydawnictwo M, 2008, tłum. Małgorzata Bortnowska, s. 138.
  • Nauka mówi mi, że Bóg musi istnieć. Mój umysł twierdzi, że nigdy Go nie zrozumiem. A serce mi podpowiada, że wcale nie powinnam.
  • Nawet jeżeli można by matematycznie udowodnić istnienie Boga, nie życzyłbym sobie Jego istnienia, ponieważ ograniczałby moją wielkość.
  • Nie ma bóstwa prócz Boga Jedynego, a Mahomet jest jego Prorokiem.
    • Opis: muzułmańskie wyznanie wiary.
    • Źródło: Szahada, cyt. za: Andrzej Drozd, Marek M. Dziekan, Tadeusz Majda, Meczety i cmentarze Tatarów polsko-litewskich, Res Publica Multiethnica, 1999, s. 8.
  • Nie można przyzwyczaić się do Pana Boga. Trzeba schować kalkulator i dać się zaskoczyć. Jasne, to wymaga odwagi, ale – zapewniam – warto.
    • Autor: Edward Dajczak, Daj się zaskoczyć, „Gość Niedzielny” nr 19, 12 maja 2013, s. 25.
  • Nie widzą Ciebie moje oczy,
    Nie słyszą Ciebie moje uszy;
    A jesteś światłem w mej pomroczy,
    A jesteś śpiewem mojej duszy.
  • Niech Bóg skarze Anglię!
    • Gott strafe England! (niem.)
    • Opis: przekleństwo popularne w Niemczech po przystąpieniu Wielkiej Brytanii do I wojny światowej.
    • Źródło: Henryk Markiewicz, Andrzej Romanowski, Skrzydlate słowa, op. cit., s. 944.
  • Niech nic cię nie smuci, niech nic cię nie przeraża, wszystko mija, lecz Bóg jest niezmienny. Cierpliwością osiągniesz wszystko; Temu, kto posiadł Boga, niczego nie braknie. Bóg sam wystarczy. Solo Dios basta!
  • Nieznanemu Bogu.
    • Opis: napis na ołtarzu w Atenach w relacji Pawła z Tarsu.
    • Źródło: ewangelista Łukasz, Dzieje Apostolskie, 17, 23
  • Nigdy nie wątpiłem, że bogowie czasem przykładają rękę do spraw śmiertelników.
  • „Nigdy” to słowo, którego słucha Bóg, kiedy chce się pośmiać.

O

  • O rabinie z Sasowa:
    powiedział kiedyś – „gdy ktoś do ciebie przyjdzie i poprosi o pomoc, czyń tak, jakby żadnego Boga nie było i jakby na całym świecie była tylko jedna istota, która może mu pomóc, mianowicie ty sam”.
  • Oddziaływanie Bóstwa na nas możemy stwierdzić jedynie za pośrednictwem psychiki, przy czym jednak nie jesteśmy w stanie rozróżnić, czy oddziaływanie to pochodzi od Boga, czy od nieświadomości, tzn. nie możemy rozpoznać, czy Bóstwo i nieświadomość to dwie różne wielkości.
  • Odnaleziona w życiu – zrodzona w królestwie marzeń – kobieta jest jak ów kwiat mistyczny – lilia przeczystej bieli; marzyciel nie śmie jej dotknąć i z dala tylko adoruje najszczytniejsze bóstwo, ustami kryjąc ślady jej na pyle ziemi, a przychodzi baran – i bez namysłu ją pożera, niby groch przy drodze.
  • On nigdy nie opuszcza tych, którzy kochają.
  • On przejawia moc ramienia swego,
    rozprasza ludzi pyszniących się zamysłami serc swoich.
    Strąca władców z tronu, a wywyższa pokornych.
    Głodnych nasyca dobrami, a bogatych z niczym odprawia.
    Ujął się za sługą swoim, Izraelem,
    pomny na miłosierdzie swoje –
    jak przyobiecał naszym ojcom –
    na rzecz Abrahama i jego potomstwa na wieki.

P

  • (…) Pan Bóg daje, Pan Bóg bierze!
    Niechaj się dzieje według Jego świętej Woli!
  • Pan Bóg jest wyrafinowany, ale nie jest perfidny.
    • Autor: Albert Einstein
    • Źródło: „Twórczość”, t. 56, wyd. 1–4, 2000, s. 109.
  • Pan Bóg kiedy budował świat
    marszczył czoło
    obliczał obliczał obliczał
    dlatego świat jest doskonały
    i nie można w nim mieszkać
  • Pan Bóg nie gra w kości.
    • Der Herrgott wurfelt nicht. (niem.)
    • Autor: Albert Einstein
    • Opis: stanowisko Einsteina wobec mechaniki kwantowej, szczególnie zasady nieoznaczoności Heisenberga, której noblista nie uznawał, z którą nigdy się nie pogodził; chętnie cytowane przez przeciwników ewolucji biologicznej.
    • Źródło: Stanisław Wilhelm, Pajęczyna III RP – Urzędnicy i Sędziowie. Anatomia manipulacji prawem, wyd. Grys, s. 74.
  • Pan Bóg nie jest telegrafistą albo zawiadowcą, co wysyła czytelne sygnały albo komunikaty.
  • Pierwszy łyk z kielicha nauk przyrodniczych czyni ateistą – ale na dnie kielicha czeka Bóg.
    • Autor: Werner Heisenberg
    • Źródło: Peter Seewald, Światłość świata, przeł. Piotr Napiwodzki, Znak, Kraków 2011, s. 175.
    • Zobacz też: nauka
  • Porządek w naturze nie jest wynalazkiem ludzkiego umysłu ani wytworem zdolności postrzegania. (…) Istnienie porządku wymaga istnienia inteligencji, która organizuje. Może nią być tylko inteligencja Boga.
    • Autor: Pierre-Paul Grassé, członek Francuskiej Akademii Nauk
    • Źródło: Christian Chabanis, Bóg istnieje? Tak (fr. Dieu existe? Oui), Paryż 1979, s. 94.
  • Próby, dla tych, których Bóg kocha nie są karami, ale łaskami.
  • Przemyślałem jednak tę kwestię. Może jednak Bóg jest perfidny.
    • Autor: Albert Einstein
    • Źródło: „Twórczość”, t. 56, wyd. 1–4, 2000, s. 109.
  • Przyjmujący Komunię zwraca się do Boga jak kropla wody w oceanie. Nie sposób ich rozdzielić.
  • Przyszłość bowiem jest własnością Boga. On jeden może ją odsłonić w wyjątkowych okolicznościach.

R

  • Różo, różo, formalistko!
    Różo, różo, bój się Boga!
  • Rzekłem do drzewa migdałowca: „Siostro, powiadaj mi o Bogu”. I migdałowiec pokrył się kwieciem.

S

  • Silną Twierdzą jest nasz Bóg,
    Dobrą Tarczą i Bronią.
  • [Sire,] ta hipoteza nie jest mi potrzebna.
    • [Sire,] je n’ai pas eu besoin de cette hypothèse. (fr.)
    • Autor: Pierre Simon de Laplace
    • Opis: wg tradycji odpowiedź dana Napoleonowi I, który zapytał, dlaczego w rozprawie o wahaniach okresowych w ruchu Saturna i Jowisza nie ma wzmianki o Bogu: „Ale gdzie w tym wszystkim jest Bóg?” („Mais où est Dieu dans tout cela?”).
    • Źródło: Stanisław Ehrlich, Dynamika norm, PWN, 1988, s. 305.
    • Zobacz też: hipoteza
  • Skryte są Pańskie Sądy; co się Jemu zdało,
    Najlepiej, żeby się też i nam podobało.
  • Stwórco potężny wszystkich rzeczy,
    Wśród przemian świata Tyś niezmienny,
    Światłem i czasem rządzisz mądrze
    Następstwo godzin ustalając.

    Wieczór napełnij swoim blaskiem,
    By mroki nie zgasiły życia;
    Kiedy zaś przyjdzie śmierć spokojna,
    Doprowadź nas do wiecznej chwały.
    • Autor: anonim, hymn brewiarzowy z modlitwy w ciągu dnia I tygodnia psałterza
    • Źródło: Liturgia godzin IV, Poznań 1988, s. 505.

Ś

  • Świat przyrody jest jedynie powielonym obrazem Raju. Sam fakt, że ten świat istnieje, jest dowodem na to, że istnieje też świat doskonalszy. Bóg go stworzył, aby za pośrednictwem rzeczy widzialnych ludzie mogli pojąć jego nauki duchowe i dojrzeć objawienia jego mądrości. To właśnie nazywam Działaniem.

T

  • Tak naprawdę Boga nie należy szukać poza sobą, bowiem on jest w nas, w naszej dobroci, miłości i poczuciu braterstwa.
  • Tu, na wysokości, jest się jakby bliżej Boga. Czuję Jego oddech. Czuję, że muszę się tu upić! Aby tego Boga nie przeklinać. Za Jego nieobecność i za Jego milczenie. Nie było Go w Dreźnie, nie było Go w Belsen i nie było Go dzisiaj rano na Bikini. Nigdy Go nie ma. Pewnie w ogóle Go nie ma.
  • Ty, dobry Boże, zsyłasz na nas wszystkie dobra za cenę naszej pracy.
  • (…) tylko Boga mi żal, ot co. (…) [Jeżeli Boga nie ma, to] w takim razie (…) człowiekowi wszystko jest dozwolone, nie ma dla niego żadnego hamulca.
  • Tylko raz modliłem się do Boga, krótko: „O Panie, spraw, by moi wrogowie się ośmieszyli”. Bóg mnie wysłuchał.

U

  • Ufajcie Bogu, ale baczcie, by nie zamoczyć prochu.
    • Autor: Oliver Cromwell
    • Opis: do żołnierzy w trakcie przeprawy przez rzekę.
    • Źródło: W.G. Smith, Oxford Dictionary of English Proverbs
  • Utrzymuje się laicki pogląd, iż naukowcy zdyskredytowali religię. Dlatego powszechnie uważa się, że uczeni to ludzie niewierzący, że Darwin wbił ostatni gwóźdź do trumny Boga i że dalsze postępy w dziedzinie nauki i techniki zupełnie przekreśliły możliwość ożywienia wiary w Boga. Pogląd ten jest z gruntu fałszywy.
    • Źródło: notatka prasowa, „New Scientist”, 26 maja 1977, s. 478.

W

  • W historii nauki – po krótkim okresie działalności presokratejskich filozofów jońskich (takich jak Tales z Miletu), którzy byli myślicielami racjonalnymi i uważali, że wszechświat opisać można na podstawie obserwacji i rozumu – dociekania naukowe i religijne były przez długie stulecia nierozerwalnie ze sobą splecione. Od czasów Arystotelesa, poprzez czasy Kopernika, Keplera, Kartezjusza i Newtona, uczeni odwoływali się do Boga nie tylko jako stwórcy świata, lecz jako aktywnego uczestnika, sprawcy i kontrolera procesów fizycznych. Uczeni przywoływali istotę wyższą wtedy, gdy współczesne teorie nie były w stanie wyjaśnić pewnych zjawisk. Z czasem, w miarę postępu wiedzy naukowej, Bóg „zwalniany” był stopniowo ze swych rozlicznych wcześniejszych obowiązków i filozofowie nauki zaczęli go nazywać „Bogiem luk”. Tam, gdzie zawodziła wiedza, odwoływano się do wiary, a zatem rezygnowano niejako z nadziei czy ambicji naukowego poznania.
  • W Pana Boga wierz, ale Mu nie wierz.
    • Autor: Sabała
    • Źródło: Stanisław Witkiewicz, Na przełęczy, IV, 1891
  • W wielu religiach, jak się zdaje, w pojęciu Boga nie mieszczą się czysto ludzkie, ostre granice między subiektywnym a obiektywnym i między rzeczywistością a nierzeczywistością.
  • Wiedzcie, że dla poety jedna tylko droga:
    W sercu szukać natchnienia i dążyć do Boga!
  • Wiele rzeczy w przyrodzie, w kosmosie i człowieku jest argumentem (lecz nie dowodem!) na rzecz istnienia Boga.
  • Wielobóstwo prowadziło do naturalnej tolerancji, bo wierzono w wielu niedoskonałych bogów. W politeistycznych społeczeństwach mniej było nienawiści, zwalczania się. A religie monoteistyczne prowadzą do wojen, do nienawiści, do agresji - bo skoro jest jeden, doskonały Bóg, w którego wierzymy my, to znaczy że tych „innych” bogów trzeba zwalczać, tak jak trzeba zwalczać ich wyznawców.

Z

  • Z Boską pomocą.
    • Deo favente/iuvante. (łac.)
    • Opis: powiedzenie łacińskie.
    • Źródło: Władysław Kopaliński, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Wiedza Powszechna, 1978, s. 210.
  • Z psychologicznego punktu widzenia najbardziej powszechne wyobrażenie Boga, jako postaci ludzkiej i cała ikonografia, która przez wieki w związku z tym wyobrażeniem powstała, są niezwykle pociągające dla spragnionych ojca chłopców. Wizerunki tych mądrych, potężnych mężczyzn w sile wieku działają na nich jak balsam. Tym bardziej, że Bóg-Mężczyzna posiada zasadnicze cechy idealnego ojca.
  • za wielki Pan Bóg żeby wejść do głowy
    • Autor: Jan Twardowski, nielogiczne, z t. Nie przyszedłem pana nawracać
  • Zabijcie wszystkich. Bóg rozpozna swoich.
    • Autor: Arnaud Amaury
    • Opis: w 1209 po zdobyciu bronionego przez albigensów miasta Béziers, gdy zapytano go, jak odróżnić heretyków od katolików.
    • Źródło: Cezariusz z Heisterbachu, Dialogus miraculorum, s. 302
  • Założyłem się sam ze sobą. Założyłem się, że Bóg istnieje.
  • Zapomnij o przyszłości i przeżyj każdy dzień twego życia zgodnie z przykazaniami Prawa, ufając troskliwej opiece Boga nad Swoimi dziećmi. Każdy bowiem dzień nosi w sobie Wieczność.
  • Zważmy zysk i stratę, zakładając się że Bóg jest. Rozpatrzmy te dwa wypadki: jeżeli wygrasz, zyskujesz wszystko; jeżeli przegrasz, nie tracisz nic.

Ż

  • Żaden człowiek nie może z pewnością wiedzieć, czy Bóg istnieje, czy nie istnieje. Także „nieomylny” papież tego nie wie, może jedynie wierzyć.
  • Żadne serce nie cierpiało nigdy, gdy sięgało po swoje marzenia, bo każda chwila poszukiwań jest chwilą spotkania Bogiem i Wiecznością.
  • Życie każdego człowieka jest baśnią napisaną przez Boga.

Przysłowia o Bogu

  • Człowiek strzela, Pan Bóg kule nosi.
  • Gość w dom, Bóg w dom.
    • Opis: przysłowie polskie.
    • Źródło: Daniela Podlawska, Magdalena Świątek-Brzezińska, Słownik frazeologiczny języka polskiego, Bielsko-Biała 2008, s. 432.
    • Zobacz też: gość
  • Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie.
  • Jak trwoga, to do Boga.
    • Opis: przysłowie polskie.
    • Źródło: Przysłowia są... na wszystko, red. Dobrosława Świerczyńska, op. cit., s. 351.
  • Kogo Pan Bóg chce skarać, tedy mu rozum odejmie.
    • Opis: przysłowie polskie.
    • Źródło: Przysłowia są... na wszystko, red. Dobrosława Świerczyńska, op. cit., s. 352.
    • Wariant: Jak (Pan) Bóg chce ukarać, to rozum odbiera.
    • Wariant: Kogo Pan Bóg chce ukarać, temu / to mu rozum odbiera.
    • Zobacz też: kara, rozum
  • Kto z Bogiem, to i Bóg z nim.
  • Pan Bóg nierychliwy, ale sprawiedliwy.
  • Panu Bogu świeczkę i diabłu ogarek.
    • Opis: przysłowie polskie.
    • Źródło: Przysłowia są... na wszystko, red. Dobrosława Świerczyńska, op. cit., s. 353.
  • Strzeżonego Pan Bóg strzeże.
    • Opis: przysłowie polskie.
    • Źródło: Przysłowia są... na wszystko, red. Dobrosława Świerczyńska, op. cit., s. 354.