Wikicytaty

I wojna światowa

wojna światowa 1914–1918

I wojna światowa (1914–1918) – największy konflikt zbrojny do czasu wybuchu II wojny światowej.

  • Będziemy ich mieli!
    • On les aura! (fr.)
    • Opis: francuski generał, Philippe Pétain, w rozkazie do wojsk walczących pod Verdun (1916); słowa stały się hasłem całej Francji
Francuzi w okopach pod Verdun (1916)
  • Byłem tym, któremu los pozwolił w wielkiej wojnie światowej, gdy wielkie olbrzymie państwa rzuciły na kartę miliony, miliony ludzi, miliardy pieniędzy, cały przepych nowoczesnej techniki, któremu los dał to szczęście, żem nie miał w imieniu Polski zginąć w tym tłumie, żem wzniósł ubogi, niewielki, maleńki domek żołnierza polskiego, i nad nim postawił i wywiesił sztandar polski.
    • Autor: Józef Piłsudski
    • Opis: przemówienie w Lublinie, 11 stycznia 1920.
    • Źródło: Józef Piłsudski, Pisma zbiorowe, tom V, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa, s. 134–135.
  • Czasami myślę, że II wojna światowa zmieniła pogląd na wojnę jaką taką, obowiązujący w cywilizacji zachodniej, ponieważ w całej historii wojen to właśnie ta najbardziej przypominała wojny fantasy, w których występuje mroczny władca i ci naprawdę źli, w czerni, z trupimi czaszkami na mundurach. Pierwsza wojna światowa była bardziej typowa: o co właściwie walczyli wszyscy ci ludzie?
  • Daleka jest droga do Tipperary.
    • It’s a long way to Tipperary. (ang.)
    • Źródło: angielska piosenka wojskowa Długa droga do Tipperary, popularna w czasie I wojny światowej; określa tęsknotę walczących żołnierzy, których czeka jeszcze wiele walk zanim powrócą do domu
  • Gdy wyjdziecie z okopów, możecie założyć ręce, zapalić fajki i papierosy i przejść aż do Pozières, zanim spotkacie żywego Niemca.
    • When you go over the top, you can slope arms, light up your pipes and cigarettes, and march all the way to Pozières before meeting any live Germans. (ang.)
    • Opis: dowódca 8 Batalionu brytyjskiego w pierwszym dniu walk pod Sommą. W rzeczywistości kilkudniowy ostrzał artyleryjski prawie nie wyrządził szkód Niemcom i wojska brytyjskie wpadły prosto w zasięg karabinów maszynowych.
  • Interesy jak zwykle.
    • Business as usual. (ang.)
    • Autor: Winston Churchill
    • Opis: cytat z przemówienia 9 listopada 1914 w londyńskim ratuszu; interesy mają się odbywać, jakby nie było wojny.
  • Jeżeli (…) ród ludzki utrzyma się przy życiu, to w przyszłym stuleciu niejedni historycy słusznie dojdą do wniosku, że 4 sierpnia 1914 roku świat oszalał.
    • Źródło: notatka prasowa, „London Evening Star”, 4 sierpnia 1960
  • Lwy dowodzone przez osły.
  • Może nastąpić (…) najkrwawsza klęska w dziejach Wielkiej Brytanii (…), a nasza prasa opisze to w mdły, łagodny i malowniczy sposób, aby dowieść, że w zasadzie nic się nie stało, a poniekąd nawet odnieśliśmy zwycięstwo.
    • Autor: Charles Edward Monatgue
    • Źródło: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 466.
  • Na Zachodzie bez zmian.
    • Im Westen nichts Neues. (niem.)
    • Źródło: typowy komunikat wojenny z frontów I wojny światowej, podczas gdy cały czas ginęły tysiące żołnierzy; cytat ten stał się popularny dzięki powieści Ericha M. Remarque’a pod takim właśnie tytułem
  • Na dziesięciu Francuzów w wieku od dwudziestu do czterdziestu pięciu lat śmierć poniosło dwóch, jeden został inwalidą, trzech przez pewien czas nie mogło pracować i tylko czterech wyszło z wojny bez szwanku.
  • Obie wojny światowe pochłonęły więcej ofiar niż wszystkie wojny starożytności i średniowiecza razem wzięte. Żadne półwiecze nie było świadkiem takiej rzezi, takiego okrucieństwa i nieludzkiego postępowania, takiego wywożenia w niewolę całych ludów i takiego unicestwiania mniejszości.
    • Autor: sędzia Jackson podczas procesu zbrodniarzy wojennych w Norymberdze
    • Źródło: Whitney, R. Harris, Tyranny on Trial (1954)
  • Panowie, to, kto wygra wojnę, zależy od tego, kto pierwszy umieści działo kalibru 75 mm na pojeździe, który może się poruszać w każdym terenie
    • Messieurs, la victoire appartiendra dans cette guerre à celui des deux belligérants qui parviendra le premier à placer un canon de 75 sur une voiture capable de se mouvoir en tout terrain. (fr.)
    • Opis: słowa wypowiedziane 23 sierpnia 1914 przez pułkownika francuskiego, Jean-Baptiste Eugène Estienne. Dwa lata i 23 dni później – 15 września 1916 – nad Sommą pojawiły się brytyjskie czołgi.
  • Pod względem zasięgu, okrucieństwa, a przede wszystkim totalnego charakteru stała się ona precedensem. Pierwsza wojna światowa zapoczątkowała wiek wojny totalnej, wiek w pełnym znaczeniu tego wyrazu wojny globalnej. (…) Przed latami 1914–1918 nigdy nie było wojny, która by pochłonęła tyle ogólnych zasobów tak wielkiej liczby kombatantów i która by objęła swym zasięgiem tak ogromne połacie ziemi. Nigdy jeszcze nie było uwikłanych w wojnę tyle narodów. Nigdy przedtem nie pozbawiono życia tyle ludzi i w tak masowy i bezwzględny sposób.
    • Autor: H.W. Baldwin, World War I (1962)
  • Rok temu z garścią małą ludzi źle uzbrojonych i źle wyposażonych rozpocząłem wojnę. Nie chciałem pozwolić, by w czasie, gdy na żywym ciele naszej Ojczyzny miano wyrąbać mieczami nowe granice państw i narodów, samych tylko Polaków przy tym brakowało. Nie chciałem dopuścić, by na szalach losów ważących się nad naszymi głowami, na szalach, na które miecze rzucono, zabrakło polskiej szabli. Że nasza szabla była mała, że nie była godna wielkiego, 20-milionowego narodu, nie nasza w tym wina (…). Chłopcy! Naprzód! Na śmierć czy na życie, na zwycięstwo czy klęskę – idźcie czynem wojennym budzić Polskę do Zmartwychwstania!
  • Sekretarz stanu Bryan powiedział [w roku 1913], że „stosunki rokujące pokój światowy nigdy jeszcze nie układały się tak pomyślnie, jak obecnie”, a Andrew Carnegie oświadczył, że nikomu „nawet się nie śniło” o wojnie z Niemcami.
  • Skok cywilizacji w tę otchłań krwi i ciemności (…) to pożegnanie całego długiego wieku, podczas którego sądziliśmy, że świat (…) będzie się stopniowo polepszać.
    • Autor: Henry James
    • Opis: w liście do przyjaciela z 1914, nazajutrz po wypowiedzeniu wojny Niemcom przez Wielką Brytanię.
    • Źródło: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 465.
  • Straty w ludziach [podczas pierwszej wojny światowej] były większe niż w którejkolwiek z poprzednich wojen i po raz pierwszy wzięły udział w wojnie całe narody wraz z ludnością cywilną.
    • Źródło: notatka prasowa, „Life”, 13 marca 1964
  • Świat zasługuje na potępienie. Jedyne jasne promyki to Lenin i Trocki.
    • Autor: Bertrand Russell
    • Źródło: Martin Gilbert, Pierwsza wojna światowa, s. 405.
  • To nie pokój, to zawieszenie broni na 20 lat.
    • Opis: prorocze słowa głównodowodzącego alianckiego, Ferdynanda Focha, po ustaleniu poniżających dla Niemiec warunków traktatu wersalskiego (1919).
  • W tę noc wigilijną chłopcy nasi w okopach zaczęli śpiewać „Bóg się rodzi…”. I oto z okopów rosyjskich Polacy, których dużo jest w dywizjach syberyjskich, podchwycili słowa pieśni i poszła w niebo z dwóch wrogich okopów! Gdy nasi po wspólnym odśpiewaniu kolęd krzyknęli: „Poddajcie się, tam, wy Polacy!” nastała chwila ciszy, a później – już po rosyjsku: „Sibirskije striełki nie sdajutsia”. Straszna jest wojna bratobójcza. Podobno jeden z naszych młodych chłopców wziął do niewoli ojca swego, którego zabrali do wojska rosyjskiego.
  • Wojna, która zakończy wojny.
    • The War That Will End the War. (ang.)
    • Autor: Herbert George Wells
    • Opis: o okropnościach wojny, po której świat miał się przebudzić i więcej nie wchodzić w konflikty.
    • Źródło: tytuł książki wydanej w 1914.
  • Wojna zakończy się przed Bożym Narodzeniem.
    • War will be over before Christmas. (ang.)
    • Opis: słowa, które przewidywały szybki koniec wojny, która w rzeczywistości trwała 4 lata i przyniosła miliony zabitych.
  • Wrócicie do domu, nim opadną liście.
  • Żołnierzy często zmieniano. W obie strony przewożono ich tygodniowo dziewięćdziesiąt tysięcy. System rotacyjny był wynalazkiem Pétaina. W efekcie w ciągu prawie roku z 330 pułków francuskich aż 259 walczyło pod twierdzą. Gdy jedni się wykrwawili, wkraczali kolejni, a tych pierwszych wycofywano.

Zobacz też:

Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=I_wojna_światowa&oldid=545499”