Wikicytaty

II wojna światowa

wojna globalna w latach 1939–1945, między Osią a aliantami

II wojna światowa (1939–1945) – największa wojna światowa w historii, trwająca od 1 września 1939 do 2 września 1945 (w Europie do 8/9 maja 1945).

Grzyb atomowy nad miastem Nagasaki

Przed wybuchem wojny

edytuj
  • 30 sierpnia 1939 roku otrzymałem od szefa SD Reinharda Heydricha rozkaz upozorowania ataku na radiostację pod Gliwicami, w pobliżu granicy polskiej. Miało to być wykonane tak, by wyglądało, że napastnikami są Polacy. Dla prasy zagranicznej i dla niemieckiej propagandy potrzebny był dowód rzeczowy polskiej napaści.
  • Bądźcie bez litości, bądźcie brutalni, nasza przewaga daje nam wszystkie prawa.
  • Czy warto umierać za Gdańsk?
    • Mourir pour Dantzig? (fr.)
    • Autor: Marcel Deat, francuski polityk
    • Opis: tytuł artykułu, który stał się sloganem politycznym wyrażającym sprzeciw Francuzów wobec wojny z Niemcami w obronie Polski.
    • Źródło: „L’Oeuvre”, 4 maja 1939.
  • Dziś jesteśmy to my. Jutro będziecie to wy.
    • Autor: Haile Selassie I, cesarz Etiopii
    • Opis: słowa cesarza Etiopii wypowiedziane przed Ligą Narodów 30 czerwca 1936. Jego kraj podbiły faszystowskie Włochy. Było to ostrzeżenie dla świata przed faszyzmem, które zostało zignorowane, co doprowadziło do wybuchu II wojny światowej.
  • Jeszcze kilka miesięcy temu wszelka myśl o wojnie budziła okropny przed nią strach. (…) Teraz nagle wszystko się zmieniło. Wojna już nie przeraża. Wprawdzie nikt jej nie pragnie. Ale też już nie pragnie ciągle schodzić jej z drogi kosztem wolności i praw narodów. (…) Patrząc na to, co w ostatnich miesiącach zrobił z niedawno jeszcze wolnymi narodami Europy kanclerz III Rzeszy Niemieckiej, każdy, kto posiada choć resztki poczucia prawa i godności, chce wszelkim dalszym zakusom gwałtu stawić zdecydowane czoło, nawet gdyby przyszło zdecydować się na wojnę. (…) Zrozumiano, że jest coś bardziej cenne niż pokój – Wolność.
    • Opis: W obliczu wojny, w czasopiśmie „Przegląd katolicki”, 14 maja 1939.
    • Źródło: Piotr Gursztyn, Ribbentrop-Beck. Czy pakt Polska-Niemcy był możliwy?, Wydawnictwo Dolnośląskie, ISBN 9788327157584, s. 196
  • Naszą siłą jest nasza szybkość i nasza brutalność. (…) Wydałem rozkaz i każę każdego rozstrzelać, kto by chociaż jednym słowem usiłował krytykować, iż celem wojny nie jest osiągnięcie oznaczonych linii, lecz fizyczne zniszczenie przeciwnika. W tym celu przygotowałem na razie tylko na wschodzie moje oddziały Totenkopf, rozkazując im zabijać bez miłosierdzia i bez litości mężczyzn, kobiety i dzieci polskiego pochodzenia i polskiej mowy. Tylko w ten sposób zdobędziemy przestrzeń życiową, której potrzebujemy. (…) Polska zostanie wyludniona i zasiedlona Niemcami. Mój pakt z Polską pomyślany był tylko jako pozyskanie czasu…
    • Autor: Adolf Hitler
    • Opis: fragmenty mowy do generałów dowodzących Wehrmachtem, którą wygłosił w Obersalzbergu w przededniu wojny, 22 sierpnia 1939.
    • Źródło: Tadeusz Kułakowski, Gdyby Hitler zwyciężył, Warszawa 1960, s. 22–23.
  • Nie chodzi nam o Gdańsk. Chodzi o rozszerzenie przestrzeni życiowej na Wschodzie i o zapewnienie wyżywienia, o rozwiązanie problemu bałtyckiego (…). Odpada zatem problem, czy Polskę oszczędzić i pozostaje decyzja: zaatakować Polskę przy pierwszej dogodnej sposobności (…). Powodzenie jest wówczas zapewnione, jeżeli Zachód pozostanie na uboczu.
  • Nie widzę dla nas innego wyjścia aniżeli czwarty rozbiór Polski.
    • Autor: Władimir Potiomkin, wiceminister spraw zagranicznych ZSRR
    • Opis: do ambasadora Francji w Moskwie Roberta Coulondre, 4 października 1938.
    • Źródło: Czesław Grzelak, Wrzesień 1939. W szponach dwóch wrogów, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 2013, ISBN 9788373995536, s. 17.
  • Was, moi panowie, wzywa sława, jak to nie zdarzyło się od wieków. Bądźcie twardzi, bądźcie bezlitośni, działajcie szybciej i brutalniej niż przeciwnicy. Mieszczanie zachodnioeuropejscy muszą zadrżeć ze zgrozy. (…) A teraz na wroga! W Warszawie będziemy święcić przywitanie!
    • Autor: Adolf Hitler
    • Opis: fragmenty mowy do generałów dowodzących Wehrmachtem, którą wygłosił w Obersalzbergu w przededniu wojny, 22 sierpnia 1939.
    • Źródło: Tadeusz Kułakowski, Gdyby Hitler zwyciężył, Warszawa 1960, s. 22–23.
    • Zobacz też: Warszawa, obrona Warszawy (1939)

Niemiecko-radziecki atak na Polskę

edytuj

Więcej w osobnym artykule: Kampania wrześniowa.

  • Biedna Polska! Cóż to za egzaltowany naród. Jak Polacy mogli się łudzić, że Anglia i Francja im pomogą?!
    • Autor: Benito Mussolini, dyktator Włoch
    • Źródło: Piotr Zychowicz, Pakt Ribbentrop-Beck (2013), s. 288
  • – Czy Polska mogła uniknąć wojny?
    – Nie tylko Polska, lecz i cała Europa mogła uniknąć długiej niszczącej wojny kosztem krótkiej i stosunkowo łatwej operacji wojskowej, gdyby przyjęto polską propozycję wojny prewencyjnej z Niemcami, z którą zwrócił się do Francji w roku 1933 marszałek Piłsudski, a którą powtórzył w roku 1936 minister Beck. Po odrzuceniu tej propozycji stale prąca naprzód ekspansja hitlerowskich Niemiec musiała wcześniej czy później doprowadzić do wojny – chyba że wszystkie państwa poddawałyby się Hitlerowi bez walki, jak Austria i Czechy.
    • Autor: Edward Rydz-Śmigły, marszałek, dowódca wojsk polskich
    • Opis: o możliwości uniknięcia II wojny światowej.
    • Źródło: Mieczysław Cieplewicz, Eugeniusz Kozłowski (oprac.), Wrzesień 1939 w relacjach i wspomnieniach, wyd. MON, Warszawa 1989, s. 50.
  • Nie wywołaliśmy tej wojny i nie chcieliśmy jej. Została nam narzucona. Będzie to wojna o całe jutro świata. Są tylko dwie drogi rozwojowe: albo podporządkować się Trzeciej Rzeszy w jej planach hegemonii, albo złamanie tych planów i ocalenie zarazem wolności narodów, wolności ludów i wolności ludu. Weszliśmy na drogę drugą. To jest Polski dziejowy szlak.
  • Z przejściowego potopu uchronić musimy uosobienie Rzeczypospolitej i źródło konstytucyjnej władzy. Dlatego, choć z ciężkim sercem, postanowiłem przenieść siedzibę Prezydenta Rzeczypospolitej i naczelnych organów państwa na terytorium jednego z naszych sojuszników. Stamtąd – w warunkach zapewniających im pełną suwerenność – stać oni będą na straży interesów Rzeczypospolitej i nadal prowadzić wojnę wraz z naszymi sprzymierzeńcami.

Niemiecka inwazja na Francję i Beneluks

edytuj
  • Francja przegrała bitwę, ale Francja nie przegrała wojny.
    • La France a perdu une bataille, mais la France n’a pas perdu la guerre. (fr.)
    • Autor: Charles de Gaulle, generał francuski i przywódca ruchu Wolnej Francji
    • Opis: proklamacja z 18 czerwca 1940. Słów tych użył mając na myśli porażkę bitwy o Francję i jej okupację przez Niemców, ale też i to, że Francuzi kontynuują walkę w ramach sił „Wolnej Francji”.
  • Jedynie kobiety francuskie mają odwagę powiedzieć czasem na głos, że „nasi uciekali i nie chcieli się bić”, a jak się powie Polak, to patrzą od razu jak na bohatera. „Wy biliście się – Warszawa nie chciała się poddać, ale wy byliście słabi. Ale Francja… to wstyd!”.
    • Autor: Andrzej Bobkowski, polski pisarz
    • Opis: relacja świadka Andrzeja Bobkowskiego z francuskiej ulicy dnia 12 września 1940.
    • Źródło: Andrzej Bobkowski Szkice piórkiem (Francja 1940–1944)–1957.

Bitwa o Anglię

edytuj
  • Nigdy na polach bitew tak liczni nie zawdzięczali tak wiele tak nielicznym.
    • Never in the field of human conflict was so much owed by so many to so few. (ang.)
    • Autor: Winston Churchill, premier Wielkiej Brytanii
    • Opis: o pilotach RAF-u i innych krajów alianckich, walczących w bitwie o Anglię; podczas przemówienia w brytyjskiej Izbie Gmin, 20 sierpnia 1940.
  • Zachowaj spokój i rób swoje.
    • Keep Calm and Carry On. (ang.)
    • Opis: napis z brytyjskiego plakatu propagandowego mającego podnosić na duchu Brytyjczyków w obliczu ciągłych nalotów i groźby niemieckiej inwazji.
    • Źródło: History, keepcalmandcarryon.com

Niemiecko-włoska agresja na Bałkany

edytuj
  • Hitler wskrzesza stare, niemieckie cesarstwo i idee cesarza Wilhelma – kontynuowania polityki „drang nach Osten” – parcia na wschód. Ta droga prowadzi także przez Jugosławię do Egejskiego Morza. Pomaga mu w tym Mussolini, który chce dla siebie Dalmacji…
    • Autor: Josip Broz Tito, marszałek, przywódca partyzantki jugosłowiańskiej
    • Źróło: Jerzy Woydyłło, Tito jakiego nie znamy, rozdział VII Polska to początek

Wojna w Afryce

edytuj
  • Sir, mam obowiązek zawiadomić pana, że kampania tunezyjska została zakończona. Jesteśmy panami wybrzeży Afryki Północnej.
  • To nie jest koniec, to nawet nie jest początek końca, ale prawdopodobnie to koniec początku!
    • Now this is not the end. It is not even the beginning of the end. But it is, perhaps, the end of the beginning. (ang.)
    • Autor: Winston Churchill
    • Źródło: przemówienie po brytyjskim zwycięstwie nad niemieckimi Afrika Korps w Egipcie, 10 listopada 1942

Wojna radziecko-niemiecka

edytuj
  • Ani kroku w tył!
    • Autor: Józef Stalin, dyktator ZSRR
    • Opis: nagłówek słynnego dekretu wydanego na początku lipca 1941 po wycofaniu się wojsk radzieckich z Mińska. Ów dekret nakazywał funkcjonariuszom NKWD bezwzględne zabijanie dezerterów.
    • Źródło: Jurij Boriew, Prywatne życie Stalina, Oficyna Literatów Rój, 1989, s. 126.
  • Kiedy natkniemy się na pole minowe, nasza piechota atakuje dokładnie tak, jakby go tam nie było.
    • Autor: Gieorgij Żukow, marszałek radziecki
    • Opis: w lutym 1945 do Eisenhowera.
    • Źródło: Robert G. Kaiser, Russia: The People and the Power, History, 1984, s. 207.
  • Kiedy zacznie się operacja „Barbarossa”, świat wstrzyma oddech z podziwu i nic nie powie.
    • Autor: Adolf Hitler
    • Opis: przed atakiem Niemiec na ZSRR.
    • Źródło: Stanisław Roszak, Jarosław Kłaczkow, Poznać przeszłość. Wiek XX. Podręcznik do historii dla szkół ponadgimnazjalnych. Zakres podstawowy, wyd. Nowa Era, Warszawa 2012, ISBN 9788326708565, s. 178.
  • Utrzymamy to miasto albo zginiemy.
    • Autor: Wasilij Czujkow, generał radziecki
    • Opis: do swoich żołnierzy w trakcie walki o Stalingrad w 1942.
    • Źródło: Nigel Cawthorne, Dowódcy i generałowie. Prawdziwe historie, Grupa Wydawnicza Foksal, Warszawa 2014, s. 194
  • Z grozy wojny wyłania się nowy świat, przynosząc nowe doświadczenia i ludzkie cierpienia, ale z pewnością także postęp i osiągnięcia. Ciężkie to będą czasy dla ludzi, dopóki nie nadejdzie dzień, który połączy narody w zgodzie, tworząc podstawę dla pokojowej pracy i porozumienia. Przed nami jawią się niezliczone problemy związane z zawieszeniem broni i końcem wojny. Trudności wydają się nie do przezwyciężenia, lecz teraz bardziej niż kiedykolwiek my, Finowie, musimy wykazać się cechami, które w czasie ubiegłych lat stanowiły o naszej sile: jednością i opanowaniem. Wytężając wszystkie nasze siły w skrzętnej pracy i wyrzeczeniach, możemy przetrzymać wszystkie burze dziejowe i zapewnić państwu przetrwanie i przyszłość.

Wojna na Pacyfiku

edytuj
  • Amerykanie nie będą umierać na Pacyfiku za krótkowzroczną pazerność Francuzów, Brytyjczyków i Holendrów.
    • Autor: Franklin Delano Roosevelt, prezydent USA
    • Opis: nieoficjalnie na początku 1942.
    • Źródło: Oliver Stone’s Untold History of the United States (2012), tłum. Edyta Czerwonka, odcinek 1
  • Czy trzeba sięgać do takiej skrajności?
    • Autor: Hirohito, cesarz Japonii
    • Opis: niespodziewana, sceptyczna reakcja cesarza Japonii na informację o pierwszej akcji pilotów kamikaze, 25 października 1944.
    • Źródło: Z. Flisowski, Burza nad Pacyfikiem cz. 2, s. 553
  • Droga do zwycięstwa jest długa.
    Będzie ciężko.
    Zrobimy wszystko, co w naszej w mocy, z tym, co mamy.
    Musimy mieć więcej samolotów i statków naraz.
    Wtedy nadejdzie nasza kolej do uderzenia.
    Wygramy o czasie.
    • Autor: Ernest King, admirał amerykański
    • Opis: pierwsze oświadczenie Kinga jako głównodowodzącego floty Stanów Zjednoczonych, wydane 24 grudnia 1941.
    • Źródło: Samuel Eliot Morison, History of United States Naval Operations in World War II, Volume Three: The Rising Sun in the Pacific, 1931-April 1942 (1948), s. 255
  • Jeszcze tutaj wrócę!
    • I shall return! (ang.)
    • Autor: Douglas MacArthur, generał amerykański
    • Opis: słowa wypowiedziane przed ucieczką z podbitych przez Japończyków Filipin, których obroną dowodził. Inne wersje: Ja tu wrócę!, Wrócę! 20 października 1944, gry wojska amerykańskie wylądowały w filipińskiej zatoce Leyte, MacArthur jako pierwszy stanął na lądzie i ogłosił: Wróciłem!
    • Źródło: Douglas MacArthur, sww.w.szu.pl
  • Największa klęska w historii brytyjskiej armii.
    • Autor: Winston Churchill
    • Opis: o bitwie o Singapur, gdzie mniej liczne wojska japońskie zdobyły najważniejsze miasto brytyjskie w Azji, biorąc 80 000 jeńców.
    • Źródło: „Mirror” (Singapore), 15 lutego 1989, s.8., cyt. za: Marek Bankowicz, Demokraci i dyktatorzy, Krakowski Instytut Wydawniczy, Kraków 1993, s. 211.
  • Obawiam się, że wszystko, czego dokonaliśmy, to obudzenie śpiącego olbrzyma i napełnienie go straszliwą determinacją.
    • Autor: Isoroku Yamamoto, marszałek-admirał japoński
    • Opis: na zebraniu kadry oficerskiej lotniskowca Akagi, po zakończeniu ataku na Pearl Harbor.
    • Źródło: William Safire, Safire’s Political Dictionary, Oxford University Press, 2008, s. 666.
  • To największe zdarzenie w dziejach.
    • Autor: Harry Truman, prezydent USA
    • Opis: o zarzuceniu bomby atomowej na Hiroszimę.
    • Źródło: Oliver Stone’s Untold History of the United States (2012), tłum. Edyta Czerwonka, odcinek 3
  • Tora! Tora! Tora!
    • Autor: Mitsuo Fuchida
    • Opis: akronim od japońskich słów totsugeki (nagły atak) i raigeki (atak torpedowy), słowa wypowiedziane podczas lotu pierwszej grupy uderzeniowej japońskich samolotów atakujących bazę Pearl Harbor. Było to ostatnie hasło z trzech, pomiędzy którymi panowała cisza radiowa. Sygnał ten oficjalnie rozpoczynał atak i ową ciszę radiową kończył. Poprzednie hasła to: Tenkai! i To! To! To!.

Front zachodni w Europie

edytuj
  • Do dowódcy niemieckiego. Bzdura! Od dowódcy amerykańskiego.
    • Autor: Anthony McAuliffe, generał amerykański
    • Opis: odpowiedź dowódcy obrony Bastogne do dowódcy niemieckiego, który zaoferował garnizonowi kapitulację.
    • Źródło: http://www.history.army.mil/books/wwii/Bastogne/bast-14.htm Bastogne: The Story of the First Eight Days In Which the 101st Airborne Division Was Closed Within the Ring of German Forces (1946) by Colonel S.L.A. Marshal, Ch. 14], history. army. mil
  • Reichsführer, jestem zmuszony zauważyć, że Paryż to nie Rotterdam… Paryż to nie Sewastopol. Cały świat zwróci się przeciw nam, jeśli go zniszczymy – a Bóg jeden wie, co się z nami stanie, jeśli przegramy wojnę!
  • Rób pokój, idioto.
    • Autor: Gerd von Rundstedt, feldmarszałek niemiecki
    • Opis: rada skierowana do Wilhelma Keitla, który pogrążył się w beznadziei po lądowaniu aliantów w Normandii w 1944.
    • Źródło: Nigel Cawthorne, Dowódcy i generałowie. Prawdziwe historie, Grupa Wydawnicza Foksal, Warszawa 2014, s. 161.
  • Pinta potu oszczędzi galon krwi.
    • Autor: George Patton, generał amerykański
    • Opis: list z 3 marca 1944, później opublikowany w War as I knew it.
    • Źródło: G.S. Patton, P.D. Harkins War as I knew it, Houghton Mifflin Harcourt, 1995, s. 405.

Okupacja Europy przez państwa Osi

edytuj
  • Celem polityki niemieckiej na nowych terenach Rzeszy jest wytworzenie ludności jednolitej pod względem rasowym, a tym samym pod względem duchowym i narodowo-politycznym… Osiągnąć ten cel można przez:
    1) zupełne zniemczenie ludności nadającej się do tego,
    2) usunięcie ludności nie nadającej się do zniemczenia,
    3) osiedlenie Niemców. (…).
    • Autor: E. Wetzel i G. Hecht, pracownicy Urzędu dla Sprawy Polityki Rasowej III Rzeszy Niemieckiej.
    • Opis: cele niemieckiej polityki w czasie II wojny światowej, na nowych terenach zagarniętych Polsce, w: Traktowanie ludności byłych obszarów polskich z punktu widzenia polityki rasowej.
    • Źródło: Tadeusz Kułakowski, Gdyby Hitler zwyciężył…, Książka i Wiedza, Warszawa 1959, s. 28–29.
  • Otrzymałem polecenie bezwzględnego złupienia zdobytych ziem wschodnich; mam doprowadzić do ich całkowitej gospodarczej, społecznej, kulturalnej i politycznej dewastacji.
    • Autor: Hans Frank, polityk niemiecki, zarządca Generalnego Gubernatorstwa
    • Opis: z dziennika pod datą 19 stycznia 1940 o Generalnym Gubernatorstwie.
    • Źródło: Norbert i Stephan Lebertowie, Noszę jego nazwisko. Rozmowy z dziećmi przywódców III Rzeszy, tłum. Maria Przybyłowska, Janina Szymańska-Kumaniecka, wyd. Świat Książki, Warszawa 2004, ISBN 8373119892, s. 82.
    • Zobacz też: Generalne Gubernatorstwo
  • Śmierć faszystom, wolność ludowi!
    • Autor: Stjepan Filipović, partyzant jugosłowiański
    • Opis: słowa wykrzyczane przez jugosłowiańskiego partyzanta na chwilę przed powieszeniem go przez czetników 22 maja 1942. Stały się one hasłem partyzantki jugosłowiańskiej.
    • Źródło: Sinclair, Upton; Sagarin, Edward; Teichnerhe, Albert; Cry for Justice: An Anthology of the Literature of Social Protest s. 438; L. Stuart, 1963.
  • To jest wojna.
    • Autor: Erich von dem Bach-Zelewski, generał niemiecki
    • Opis: o zbrodniach popełnianych przez SS podczas tłumienia powstania warszawskiego.
    • Źródło: Norman Davies, Powstanie ’44, przeł. Elżbieta Tabakowska, Wydawnictwo Znak, Kraków 2004, s. 562.
  • Tygrys, do budy!
    • Opis: hasło na jednym z plakatów z okresu powstania warszawskiego wyśmiewającego niemieckie czołgi ciężkie PzKpfw VI Tiger.
  • Wszelkie bandy, oddziały partyzanckie i osoby pojedyncze bez względu na ich przynależność w wypadku stwierdzenia bandytyzmu winny być bezwzględnie niszczone. Do zwalczania bandytyzmu użyć: miejscowe organa bezpieczeństwa, lotne oddziały kontrolne, oddziały dywersyjne i partyzanckie oraz doraźnie zmobilizowane oddziały dla zwalczania bandytyzmu.
    • Autor: Leopold Okulicki
    • Opis: rozkaz do skupienia się na obronie polskiej ludności przed bandytyzmem, pierwsze dni stycznia 1945.
    • Źródło: Piotr Gontarczyk, Polska Partia Robotnicza. Droga do władzy 1941–1945, wydawnictwo Fronda, Warszawa, ISBN 9788364095023, s. 357.

Zagłada Żydów i Romów

edytuj

Więcej w osobnym artykule: Holocaust.

  • Chcę teraz otwarcie poruszyć pewien bardzo trudny temat. Powinniśmy go dokładnie przedyskutować, a jednak, mimo to nigdy nie będziemy wspominać o nim publicznie. Mówię o kwestii ewakuacji Żydów – wytępienia narodu żydowskiego.
    • Autor: Heinrich Himmler, marszałek niemiecki, dowódca SS
    • Opis: słowa z 4 października 1943.
    • Źródło: Simon Sebag Montefiore, Potwory. Historia zbrodni i okrucieństwa, tłum. Jerzy Korpanty, wyd. Świat Książki, Warszawa 2010, ISBN 9788324715480, s. 247.
  • Co się tyczy kwestii żydowskiej, niektórzy zapytują, czy to, co robimy, jest chrześcijańskie i humanitarne. A ja tak zapytam: czy to po chrześcijańsku, że Słowacy chcą się uwolnić od swoich wiecznych wrogów, od Żydów? Miłość bliźniego jest nakazem Bożym. Ta miłość bliźniego narzuca mi obowiązek usuwania wszystkiego, co chce wyrządzać zło mojemu bliźniemu.
    • Autor: Jozef Tiso, dyktator Słowacji
    • Źródło: Karlheinz Deschner, Polityka papieska w XX wieku, t. 2, tłum. Robert Stiller, wyd. Uraeus, Warszawa 2006, s. 23.
  • Donosimy Wam zapewne najtragiczniejszą ze wszystkich, jakie nadano w tej wojnie, wiadomości, o największej zbrodni wszystkich czasów, o wymordowaniu ponad trzech milionów Żydów w Polsce. W obliczu niebezpieczeństwa zagłady żyjących jeszcze 400 tysięcy Żydów żądamy od Was: 1. Zemsty na Niemcach. 2. Zmuszenia hitlerowców do zaprzestania mordów. 3. Broni do walki o nasze życie i naszą cześć. 4. Kontaktu przez delegata w krajach neutralnych. 5. Uratowania przez wymianę 10 tysięcy dzieci.6. Pięćset tysięcy dolarów na cele samoobrony i pomocy. Bracia! Resztki Żydów w Polsce żyją w przeświadczeniu, że w najtragiczniejszych dniach naszej historii Wy nie udzieliliście nam pomocy. Odezwijcie się. Jest to nasz ostatni do Was apel.
    • Opis: apel Żydowskiego Komitetu Narodowego w Polsce, za pośrednictwem rządu polskiego, do żydowskich organizacji w Stanach Zjednoczonych, styczeń 1943.
    • Źródło: Marek Ferdynand Arczyński, Wiesław Balcerak, Kryptonim „Żegota”. Z dziejów pomocy Żydom w Polsce 1939-1945, wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1979, ISBN 83070001605, s. 101–102.
  • Niech pan powie przywódcom żydowskim, że to nie jest sprawa do rozegrania politycznie czy taktycznie. Niech pan im powie, że trzeba wstrząsnąć ziemią aż do podstaw, że trzeba obudzić świat. (…) Niech pan im powie, żeby udali się do wszystkich ważniejszych angielskich i amerykańskich urzędów i instytucji. Niech pan im powie, żeby nie wychodzili, póki nie otrzymają gwarancji, że zapadło postanowienie powzięcia jakichś środków ocalenia Żydów.
    • Autor: Adolf Berman, członek Poalej Syjon.
    • Opis: apel przywódców żydowskiej konspiracji do społeczności państw zachodnich i organizacji żydowskich na świecie przekazany za pośrednictwem Jana Karskiego w czasie II wojny światowej i Holocaustu, październik 1942.
    • Źródło: Marek Ferdynand Arczyński, Wiesław Balcerak, Kryptonim „Żegota”. Z dziejów pomocy Żydom w Polsce 1939–1945, wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1979, ISBN 83070001605, s. 98.

Inne cytaty z okresu wojny

edytuj
  • Historię piszą zwycięzcy.
    • Autor: Robert Brasillach, pisarz francuski
    • Opis: był jednym z nielicznych pisarzy zachodnioeuropejskich którzy pojechali do Katynia. Napisał stamtąd relację Widziałem doły katyńskie. Cytat jest odnoszony do tego, co działo się z historią zbrodni katyńskiej w kolejnych latach.
  • Nie może być żadnego możliwego pojednania pomiędzy chrześcijaństwem i nazistowskim rasizmem. Są one jak ogień i woda.
    • Autor: Pius XII, papież
    • Źródło: Pius XII and the Jews, „The Weekly Standard Magazine” nr 23, 26 lutego 2001
    • Zobacz też: nazizm, rasizm
  • Śmierć jednego człowieka to tragedia, śmierć miliona ludzi to statystyka.
  • Ufam, że Bóg, który kiedyś przyrzekł Abrahamowi ocalić Sodomę, jeśli znajdzie się w niej choć jeden sprawiedliwy nie zniszczy Niemiec przez wzgląd na nas (…). O wartości moralnej człowieka świadczy w ostatecznym rozrachunku gotowość oddania życia za przekonania.
    • Autor: Henning von Teresckow, generał niemiecki, kluczowy działacz niemieckiej opozycji antyhitlerowskiej
    • Opis: o niemieckiemu ruchowi oporu przeciw Hitlerowi.
    • Źródło: Fabian von Schlabrendorff, The Secret War against Hitler
  • Według zaobserwowanych przejawów życia sowieckiego NKWD jest w Rosji instytucją boską…
    • Opis: raport Komendy Okręgu AK Białystok z 10 października 1944.
    • Źródło: Białostocczyzna 1944–1945 w dokumentach podziemia i oficjalnych władz, op. cit., s. 39–47.
    • Zobacz też: NKWD
  • Wszyscy naziści są źli, ale nie wszyscy Niemcy są nazistami.
    • Autor: George Patton
    • Źródło: G.S. Patton, Martin Blumenson, The Patton Papers: 1940–1945, Da Capo Press, 1996, s. 707.

Koniec wojny

edytuj
  • Każde słowo jest zbędne.
    • Autor: Karl Dönitz, wielki admirał niemiecki, ostatni przywódca Niemiec
    • Opis: w momencie zatrzymania przez aliantów i w odpowiedzi na pytanie czy chce coś powiedzieć.
  • Mam nadzieję, że już nigdy nie będzie takiej wojny, toczonej ze względu na kolor skóry (…).
    • Autor: Czang Kaj-szek, generalissimus chiński, dyktator Chin
    • Opis: orędzie zwycięstwa odczytane w Chongqing i nadane przez radioodbiorniki na całe Chiny, 15 sierpnia 1945.
  • Skończyła się wojna, to przelewanie krwi z pustego w próżne.
    • Autor: Hugo Steinhaus, matematyk polski
    • Źródło: Hugo Steinhaus, Słownik racjonalny

Po wojnie

edytuj
  • A ile dywizji ma papież?
    • Autor: Józef Stalin
    • Opis: na konferencji w Poczdamie w 1945, odpowiedź na słowa Churchilla, który przekazał, że papieżowi nie podoba się przejęcie władzy w Europie Wschodniej przez komunistów (gdy przekazano te słowa papieżowi ten podobno odpowiedział – „Powiedzcie mojemu synowi Józefowi, że spotka moje dywizje w życiu wiecznym”).
    • Źródło: Gary Dickson, Krucjata dziecięca. Mroczna tajemnica średniowiecza, wyd. Bellona, 2010, s. 49.
  • Bóg obdarował mnie wolną wolą, moim największym skarbem. Teraz dopiero mogę to powiedzieć. Dopiero teraz to rozumiem. Wojna była jednym wielkim pasmem wyborów, jakich ludzie dokonywali. Niektóre z nich były dla ludzkości straszne i haniebne jak jeszcze nigdy dotąd w historii. Niektórzy z nas wybierali coś innego. Ja uczyniłam swój wybór.
  • Do roku 1939 byliśmy oczywiście w stanie sami rozbić Polskę. Ale nigdy – ani w roku 1938, ani w 1939 – nie zdołalibyśmy naprawdę sprostać skoncentrowanemu wspólnemu atakowi tych państw [Wielkiej Brytanii, Francji, Polski]. I jeśli nie doznaliśmy klęski już w roku 1939, należy to przypisać jedynie faktowi, że podczas kampanii polskiej około 110 dywizji francuskich i brytyjskich pozostało kompletnie biernych wobec 23 dywizji niemieckich.
    • Autor: Alfred Jodl, generał niemiecki
    • Źródło: Jan Karski, Wielkie mocarstwa wobec Polski: 1919–1945 od Wersalu do Jałty, wyd. I krajowe, PIW, Warszawa 1992, ISBN 8306021622, s. 316–317.
  • Gdy w całej Europie powstawały rządy kolaboracyjne z Niemcami, to jedynie Polska jako jeden jedyny kraj nie zgodziła się na to, nie udało się Niemcom utworzyć żadnego rządu wspierającego, a przecież wiele państw posiadało wojska walczące przy boku Niemiec.
  • Groteskowość ostatniego kataklizmu tkwiła zapewne w tym, że najbrutalniejszy instynkt barbarzyństwa podporządkował sobie najwspanialsze wyniki wiedzy i technicznego postępu. Messerschmitt 109 był to rzeczywiście wykwit techniki i cacko ludzkiej wynalazczości…
    • Autor: Arkady Fiedler, pisarz polski
    • Źródło: Dywizjon 303, Warszawa 199, s. 98.
  • Ich sztabowi dawał się we znaki wpływ Hitlera, ale na poziomie dowodzenia wojskami i frontami ten wpływ był mniejszy i oficerowie byli doskonali. Wiedzieli, do czego ich siły są zdolne i nigdy nie wydawali niewykonalnych rozkazów.
    • Autor: Konstanty Rokossowski, marszałek radziecki i polski
    • Opis: o Niemcach.
    • Źródło: Sergo Beria, Beria. Mój ojciec. W sercu stalinowskiej władzy, przedmowa i przypisy Francoise Thom, Wydawnictwo Magnum, Warszawa 1999, ISBN 8385852565, tłum. Józef Waczków, s. 195.
  • Koszty wojny mam ciągle przed oczami. Starannie wypisane w księdze rachunkowej, w której kolumny są nagrobkami.
    • Autor: George Marshall, generał amerykański
    • Źródło: Oliver Stone’s Untold History of the United States (2012), tłum. Anna Rajca, Mirosław Filipowicz, odcinek 5
    • Zobacz też: wojna
  • Mieliśmy ponad trzy tysiące czołgów i tyle mieli Niemcy. Jednak my użyliśmy ich w tysiącu grup po trzy czołgi, gdy Niemcy w trzech grupach po tysiąc czołgów.
    • Autor: Charles Delestraint, generał francuski
    • Opis: o pokonaniu Francji przez Niemcy.
    • Źródło: Bogusław Wołoszański, Tajna wojna Churchilla, wyd. Colori, Warszawa 2002, s. 85.
  • Można było wejść jak w masło w pozycje niemieckie, można było rozstrzygnąć wojnę w 1939 r. Trochę zdecydowania i charakteru. (…) Co za hańba, co za wstyd, co za głupota zarazem. To idealna sytuacja, wręcz modelowa, w której można było pobić przeciwnika, wychodząc na jego odsłonięte tyły. Przy tym zdrada wiernego przyjaciela.
    • Autor: Alphonse Juin, marszałek francuski
    • Opis: opinia wypowiedziana w 1952 na temat bierności Francji podczas klęski wrześniowej Polski w 1939.
    • Źródło: „Tygodnik Przegląd”, 4 września 2017
  • Nigdy więcej wojny!
    • Autor: Jan Paweł II, papież
    • Autor: Ignacy Skowron, obrońca Westerplatte (jedyne słowa wypowiedziane w jego przemówieniu podczas obchodów 70. rocznicy rozpoczęcia II wojny światowej, 1 września 2009 na Westerplatte)
  • Przyjacielu, wracaj do domu!
    • Ami, go home! (ang.)
    • Opis: napisy na murach budynków po II wojnie światowej w wielu krajach, skierowane do żołnierzy amerykańskich; słowo ami było także slangowym określeniem żołnierzy amerykańskich, stosowanym przez żołnierzy III Rzeszy.
  • Twoje imię jest nieznane, twój czyn nieśmiertelny.
    • Имя твоё неизвестно, подвиг твой бессмертен.
    • Opis: napis na Grobie Nieznanego Żołnierza w Moskwie.
  • Wojna w Azji Dalekowschodniej była słuszna i usprawiedliwiona.
    • Autor: Hideki Tōjō, premier Japonii
    • Źródło: Simon Sebag Montefiore, Potwory. Historia zbrodni i okrucieństwa, tłum. Jerzy Korpanty, wyd. Świat Książki, Warszawa 2010, ISBN 9788324715480, s. 213.
  • Wojnę można było zakończyć pół roku wcześniej – nie w maju 1945, ale do grudnia 1944, gdyby nie decyzja Stalina wstrzymująca I Front Białoruski w sierpniu 1944. (…) Moglibyśmy dojść dalej na Zachód, nie do Berlina i nad Łabę, ale aż do Renu. Los wojny potoczyłby się inaczej. (…) Ileż milionów istnień ludzkich udałoby się ocalić, iluż żołnierzy mniej by poległo.

Zobacz też

edytuj
Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=II_wojna_światowa&oldid=570748”