Mit

opowieść o bóstwach i istotach nadprzyrodzonych, przekazywana przez daną społeczność, zawierająca w sobie wyjaśnienie sensu świata i ludzi

Mit – opowieść o otaczającym ludzkość świecie, opisująca historię bogów, demonów, legendarnych bohaterów oraz historię stworzenia człowieka.

  • Czym właściwie jest „mit”? (…) Nareszcie zaczynamy poznawać i rozumieć wartość mitu taką, jaka została wypracowana przez społeczeństwa „pierwotne” i archaiczne (…). Od razu uderza nas fakt, że w takich społeczeństwach uznaje się mit za wyraz prawdy absolutnej, ponieważ opowiada on historię świętą (…).
  • Każdy człowiek musi znaleźć taki aspekt mitu, który będzie związany z jego własnym życiem. Mity w zasadzie pełnią cztery funkcje. Pierwsza jest mistyczna: gdy uświadamiasz sobie, jakim cudem jest wszechświat i ty sam, i gdy odczuwasz lęk wobec tej tajemnicy. (…) Druga (…) jest wymiarem kosmologicznym (…); ukazuje ci kształt wszechświata, ale w taki sposób, że znów dostrzegasz w nim tajemnicę. (…) Trzecia (…) jest socjologiczna, polega na podtrzymywaniu i uzasadnianiu pewnego porządku społecznego. (…) czwarta (…) pedagogiczna: w jaki sposób żyć po ludzku w każdych okolicznościach. Mity mogą nas tego nauczyć.
    • Autor: Joseph Campbell
    • Źródło: Potęga mitu. Rozmowy Billa Moyersa z Josephem Campbellem, 1988, tłum. Ireneusz Kania
  • Logos i mythos są dwiema połowami języka, dwiema w równym stopniu zasadniczymi funkcjami życia umysłowego. Logos, które jest rozumowaniem, stara się przekonać; od słuchacza wymaga wydania sądu. (…) Natomiast „mit” jest celem sam dla siebie.
  • Mało który mit zrobił równie wielką karierę, jak opowieść o królu Arturze i rycerzach Okrągłego Stołu.
  • Mit badany w swej żywej postaci jest (…) narracją, w której zmartwychwstaje pradawna rzeczywistość (…). W kulturze pierwotnej mit jest nieodzowny: wyraża, wzbogaca i kodyfikuje wierzenia; chroni i wzmacnia moralność; gwarantuje skuteczność rytuału i zawiera reguły praktyczne, którymi człowiek powinien się kierować. Mit jest więc żywotnym składnikiem cywilizacji ludzkiej (…).
  • Mit domaga się skrótu, syntezy, ale wyklucza kłamstwo.
    • Autor: Konrad Eberhardt
    • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998
    • Zobacz też: kłamstwo
  • Mit można określić jako taki rodzaj mowy, w którym wartość formuły traduttore – traditore zmierza praktycznie do zera. (…) Mit jest mową; ale jest to mowa, która porusza się na bardzo wysokim poziomie i gdzie znacznie odrywa się (…) od podstawy językowej, po której początkowo się toczy.
  • Mit staje się rzeczywistością.
  • Mitów przeszczepionych z Grecji jest bez liku. Trudno nam dziś zrozumieć, jaka to namiętność w śródziemnomorskim świecie kazała wyposażać każdy niegrecki naród w mity ukształtowane według greckiego wzoru. Greccy pisarz pracowali nad tym z największą powagą i maksymalną niefrasobliwością, a różne „barbarzyńskie” ludy – nawet takie, które nienawidziły współczesnych Greków – z entuzjazmem witały te zmyślenia i adaptacje i przyjmowały wszystko, co im ofiarowano, a bezlitośnie wymiatały swoje własne, stosunkowo słabe tradycje lokalne.
  • Mity są metaforami duchowych mocy człowieka, a te same moce, które przenikają nasze życie, przenikają też życie wszechświata.
  • Mity są społecznym snem, a sny – osobistym mitem.
  • Mity tworzymy przede wszystkim, opierając się na naszych własnych projekcjach. Wyobraźnia nie może rozkwitać, gdy dysponujemy zbyt dużą liczbą faktów.
  • Narody, które przed wiekami zadbały o piękne o sobie mity,
    dziś jeszcze czerpią z tego ogromne profity.
  • Nauka musi zaczynać się od mitów – i od ich krytyki.
    • Autor: Karl Popper
    • Źródło: Tadeusz Gospodarek, Aspekty złożoności i filozofii nauki w zarządzaniu, 2012, s. 240.
    • Zobacz też: krytyka, nauka
  • Szefem jest Zeus, od mokrej roboty jest jego brat, Posejdon. (…) Jest też Hades, ale on mieszka w jakiejś piwnicy i nikt go nie lubi. Zeus żeni się ze swoją siostrą… jak ona się… Koka? Hera! Hera! (…) A jakiemuś Uranosowi poleciała jucha z nosa i z tego powstała Afrodyta. Podobno bardzo fajna laska… Inne źródła donoszą, że powstała z piany morskiej. Tak czy owak – jest to bez sensu.
  • Twórzcie o sobie mity, bogowie nie zaczynali inaczej.
  • Uważajcie, w każdym micie tkwi ziarenko prawdy, które może znów stać się naszym chlebem codziennym.
    • Autor: Stanisław Jerzy Lec
    • Źródło: Myśli nieuczesane wszystkie, Noir sur Blanc, Warszawa 2018, str. 543.
  • Większość ludzi zadowala się mitami, tanim poczuciem wieczności, absolutem w kieszonkowym wydaniu.
  • Żywotny składnik kultury ludzkiej, nie jest błahą powiastką, ale ciężko wypracowaną, aktywną siłą, nie stanowi intelektualnego wyjaśnienia ani obrazu artystycznego, ale to pragmatyczny dokument wiary pierwotnej i moralnej mądrości.