Język (mowa)

zdolność do komunikowania się za pomocą słów lub gestów

Język – ukształtowany społecznie system budowania wypowiedzi, używany w procesie komunikacji interpersonalnej.

A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O Ó P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

  • Autonomiczność języka pojawia się (…) dopiero na pewnym etapie rozwoju umysłowego. Jest chyba – w pełnym swym wymiarze – cechą typowo ludzką.
    • Autorzy: Edward Łuczyński, Jolanta Maćkiewicz, Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, wyd. II rozszerzone i uzupełnione, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2002, s. 14.
  • Bez względu na to, jak bardzo wyrafinowany byłby język, nasz mózg zamienia go na obrazy. Obraz wpływa w nasze doświadczenie wielką falą, tekst – cieniutką stróżką. Wiedzieli o tym wielcy powieściopisarze, stąd te wszystkie podpórki i subtelne sugestie dotyczące obrazu, te „powiedziała, a jej oczy zalśniły gniewem”, „odpowiedział obojętnie, moszcząc się na obitej głęboko niebieskim pluszem kanapie”, które doczepia się do dialogów. Język, słowa tylko wtedy mają moc, kiedy stoją za nimi obrazy.
    • Autor: Olga Tokarczuk, Wizyta, [w:] tejże, Opowiadania bizarne, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018, s. 73–74.
    • Zobacz też: obraz
  • Dusza kobiety – dla mnie otwarta księga, napisana w niezrozumiałym języku.
  • Ekonomia. To nauka, która omawia rzeczy doskonale nam znane językiem, którego nie jesteśmy w stanie zrozumieć.
  • Język jest głównym składnikiem tego złożonego pojęcia, które obejmujemy wspólnym mianem: Ojczyzna.
    • Autor: Piotr Bąk, Gramatyka języka polskiego, PWZN, Lublin 1997.
  • Język jest matką, a nie służebnicą myśli.
  • Język jest najdoskonalszym środkiem porozumiewania się ludzi między sobą.
  • Język jest nie tylko składnikiem kultury narodu, ale zarazem najlepszym odbiciem tej kultury. W języku jak w zwierciadle odbijają się doświadczenia społeczne jednostki i narodu.
  • Język jest systemem znaków, którego istota polega wyłącznie na związku znaczenia i obrazu akustycznego.
    • Autor: Ferdinand de Saussure, Kurs językoznawstwa ogólnego, oprac. Charles Bally i Albert Sechehaye, tłum. Krystyna Kasprzyk.
  • Język jest zasadniczym składnikiem kultury narodu.
  • Język ma ogromne znaczenie nie tylko dla pisarzy, ale dla całych narodów i państw. Wojny są w pewnym względzie błędami składni.
    • Autor: Curzio Malaparte
    • Źródło: O wojnie, wojsku i żołnierzach – dla żołnierzy… (myśli-aforyzmy-sentencje), wybór Bogdan M. Szulc, wyd. Adam Marszalek, 1995, s. 64.
  • Język polski jest wspaniałym językiem, który kocham z całego serca. Do tego stopnia, iż zrozumiałem, że on inaczej, niż na przykład rosyjski czy angielski pozwala na wyrażanie pewnych emocji i niesamowitych subtelności.
  • Język to system znaków konwencjonalnych, zaspokajających potrzeby komunikacyjne członków danej wspólnoty językowo-kulturowej.
  • Językiem nazywamy to, co w mowie jest równocześnie społeczne, trwałe i abstrakcyjne.
  • Musi istnieć jakiś język, który obywa się bez słów. (…) Jeśli nauczę się rozszyfrowywać ten język bez słów, uda mi się rozszyfrować świat.
  • Na świecie istniał język zrozumiały dla wszystkich (…). Był to język zapału, język rzeczy, które wykonuje się z miłością i ochotą, nie tracąc nigdy z oczu celu, do którego się zmierza, i w który się mocno wierzy.
  • Nieskończone odcienie błękitu i w jednym z nich
    moje estońskie dzieciństwo, oczy mego ojca,
    pachnący ul oszklonej werandy,
    gdzie pierwszy raz ujrzałem kształt słonecznych okien
    i skąd wziąłem mój język, ugrofiński, nie indoeuropejski,
    cudo muzyki i niewiarygodnej zwięzłości.
    Te same harmonie samogłosek później mnie prowadziły
    w labirynt fińskich jezior
  • Opanowawszy język, możemy zrozumieć nieskończoną liczbę wyrażeń, które są nowością wobec dotychczasowego doświadczenia, nie są wcale fizycznie podobne do wyrażeń składających się na nasze doświadczenia językowe ani też z nimi zbieżne. Możemy również z większą lub mniejszą łatwością tworzyć takie wyrażenia stosownie do okoliczności, pomimo ich oryginalności i niezależnie od układu bodźców (…). W takim ujęciu potoczne używanie języka jest działalnością twórczą.
    • Autor: Noam Chomsky, Language and Mind, Nowy Jork 1972, s. 100.
    • Źródło: J. Aitichson, Ssak, który mówi. Wstęp do psycholingwistyki (ang. The Articulate Mammal), Warszawa 1971, s. 32, 33, tłum. Maria Czarnecka.
  • Oto czterdzieści lat minęło, jak nie widział kraju i Bóg wie ile, jak nie słyszał mowy rodzinnej, a tu tymczasem ta mowa przyszła do niego sama – przepłynęła ocean i znalazła go, samotnika, na drugiej półkuli, taka kochana, taka droga, taka śliczna!
  • Są ludzie, co mówią wieloma językami obcymi i w żadnym z tych języków nie mają nic do powiedzenia. I tak samo są ludzie, co potrafią czytać w myślach, ale ani w ząb żadnej z tych myśli nie pojmą.
  • [Język jest] systemem arbitralnych znaków głosowych, którymi posługują się między sobą członkowie grup społecznych.
  • To, co się nazywa językiem polskim, jest kontynuacją historyczną stanu językowego przedpolskiego, to znowu kontynuacją stanu prasłowiańskiego, stan prasłowiański kontynuacją stanu przedsłowiańskiego, stan przedsłowiański kontynuacją stanu wspólnoarioeuropejskiego i praarioeuropejskiego [praindoeuropejskiego], ten ostatni kontynuacją stanu przedarioeuropejskiego. Cofając się myślą dalej wstecz, gubimy się w pomroce wieków. Możemy wypowiadać różne domysły i mniej lub więcej dowcipne przypuszczenia, ale nie jesteśmy w stanie odtworzyć sobie obrazu języka pierwotnego w sposób mniej lub więcej określony.
  • W Grecji wszystko po grecku,
    W Szwecji wszystko po szwedzku,
    W Turcji po turecku,
    W Poznańskiem – po niemiecku.
    • Autor: anonim
    • Opis: tekst z ok. 1920.
    • Źródło: Antologia poezji głupich i mądrych Polaków, wybór Ludwik Stomma, Gdańsk 2000.
  • (…) wprowadzanie na siłę logiki i konsekwencji do języka, to jest tam, gdzie o nich mowy być nie może, jest dążeniem daremnym. Dlaczego mówimy o Katarzynie II i Iwanie Groźnym (a nie Jekaterinie II i Janie Groźnym)? O Wilhelmie Zdobywcy i Williamie Szekspirze, a nie odwrotnie? Po prostu taka jest tradycja, przekazana przez poprzednie pokolenia.
  • Wszyscy w nim mieszkamy. To, co kształtuje nas jako wspólnotę, wraz z kulturowym kontekstem, codziennym życiem i kolektywną formą życia, jest nadane i oferowane nam przez naszych rodziców i nasz język (…) Każdy z języków ma określone miejsce w Wszechświecie. Gdy więc umiera, następuje katastrofa. To pauperyzacja ludzkości. Czasem zadziwia mnie, jak przejmujemy się ginięciem gatunków ptaków. To oczywiście smutne, ale zbyt obojętnie podchodzimy do zanikania języków. Dochodząc do konkluzji – zamieszkujemy język, który scala nas jako społeczeństwo i pomaga nam socjalizować się z innymi. To także most dla inteligencji; umożliwia komunikacje z innymi lingwistycznymi społecznościami.
  • Z językiem jest tak jak z powietrzem i ze zdrowiem. Ich wartość odczuwamy dopiero po stracie.
  • Z języków najtrudniej nauczyć się wspólnego języka.

Zobacz też

edytuj
 
Wikisłownik
Zobacz też hasło językWikisłowniku