Jorge Luis Borges

Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo (1899–1986) – argentyński pisarz.

Alef

Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Alef (utwór).

(hiszp. El Aleph; tłum. Zofia Chądzyńska i Andrzej Sobol-Jurczykowski)

Czas nie odtwarza tego, co tracimy.
- Źródło: opowiadanie Teologowie

W szczegóły mogą obfitować wydarzenia, ale nie pamięć.
- Źródło: opowiadanie Nieśmiertelny

Żadne przeznaczenie nie jest lepsze od innego, tylko człowiek musi uszanować to, które w sobie nosi.
- Źródło: opowiadanie Biografia Tadea Isidora Cruza

Księga piasku

Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Księga piasku.

(hiszp. El libro de arena; tłum. Z. Chądzyńska)

Jedyną tajemnicą jest czas, ten nie kończący się wątek z wczoraj, dziś, przyszłości, zawsze i nigdy.
- Źródło: opowiadanie There are more things

W końcu każdy człowiek zawsze upodabnia się do swojego wroga.
- Źródło: opowiadanie Undr

Zawsze jest słowem niedozwolonym dla ludzi.
- Źródło: opowiadanie Ulrica

Opowiadania

(tłum. Z. Chądzyńska, A. Sobol-Jurczykowski, K. Piekarec, K. Wojciechowska, S. Zembrzuski, Wydawnictwo Literackie, 1978)

Biblioteka jest nieograniczona i periodyczna.
- Źródło: opowiadanie Biblioteka Babel
- Zobacz też: biblioteka

Istnieje jedno święte prawo na całym świecie, nasze prawo do niepowodzeń, samotnej wędrówki i cierpień.
- Źródło: Rajmund Kalicki, posłowie do Opowiadań

Każdy stan umysłowy jest niepodzielny: sam fakt nazwania go – id est sklasyfikowania go – zawiera w sobie zafałszowanie.
- Źródło: opowiadanie Tlön, Uqbar, Orbis Tertius

Litując się nad nieszczęściami bohaterów powieści, w końcu zaczynamy litować się za bardzo nad własnymi.
- Źródło: opowiadanie Zakończenie

Mówić to popadać w tautologie.
- Źródło: opowiadanie Biblioteka Babel

Nie tylko trudno było mu zrozumieć fakt, że pojęcie „pies” może obejmować tyle różnych jednostek różnej wielkości i różnego kształtu; ale niepokoiło go także i to, że pies widziany o godzinie trzeciej czternaście (z profilu) może posiadać tę samą nazwę co tenże pies widziany o trzeciej piętnaście (en face).
- Źródło: opowiadanie Pamiętliwy Funes

Potem pomyślał, że rzeczywistość nie pokrywa się na ogół z przewidywaniami; z przewrotną logiką wywnioskował stąd, że przewidzieć jakąś okoliczność to udaremnić jej realizację. Wierny tej wątłej magii wymyślał okrutne szczegóły po to, aby się one nie wydarzyły.
- Źródło: opowiadanie Tajemny cud

Wiem o pewnej niebezpiecznej okolicy, której bibliotekarze odrzucają przesądny i próżny zwyczaj poszukiwania sensu w książkach i porównują go do zwyczaju poszukiwania go w snach, czy w chaotycznych liniach ręki...
- Źródło: opowiadanie Biblioteka Babel

W Rzymie rozmawiałem z filozofami, którzy uważali, że przedłużanie życia ludzi jest przedłużaniem ich agonii i zwielokrotnianiem ich śmierci.
- Źródło: opowiadanie Nieśmiertelny

Znam pewien labirynt grecki, złożony z jedynej linii prostej. W tej linii zagubiło się już tylu filozofów, że z łatwością może się zgubić zwykły detektyw.
- Źródło: opowiadanie Śmierć i busola

Raport Brodiego

(hiszp. El informe Brodie; tłum. Z. Chądzyńska)

Obraz miasta, jaki nosimy w sobie, jest zawsze trochę przestarzały.
- Źródło: opowiadanie Niegodny

Przyjaźń nie mniej jest tajemnicza niżeli miłość czy też jakiekolwiek inne oblicze zamętu, który nazywamy życiem.
- Źródło: opowiadanie Niegodny

Rzeczy trwają dłużej niż ludzie.
- Źródło: opowiadanie Spotkanie

Życie wymaga jakiejś pasji.
- Źródło: opowiadanie Pojedynek

Inne

Bezkresny
jest rytuał układania o piasku pieśni
i z piaskiem życie nasze się zatraca.
- Źródło: Zegar piaskowy w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 338, tłum. Edward Stachura.

Bóg łaskawy
asygnuje nam dziedzictwo i niepamięć.
- Źródło: Edyp i zagadka w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 361, tłum. Edward Stachura.

Bóg wprawia w ruch gracza, ten zaś figurę.
Jaki bóg zza pleców Boga rozpoczyna fabułę
z pyłu i czasu, i snów, i agonii?
- Źródło: Szachy w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 336, tłum. Edward Stachura.

Czyż u kobiet trudno o miłość? Bez namysłu poddają się uczuciom miłosnym, nie uważając na skutki. Dym czczych kadzideł odurza je – rade błąkać się, rade coraz nowe spotykać obiekty.

Jednej tylko rzeczy nie ma. To zapomnienie.
- Źródło: Everness w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 366, tłum. Edward Stachura.

Jest jakaś przyjemność w podpatrywaniu
sekretu piasku, gdy ślizga się i stacza,
a kiedy już ma spaść, wiruje i obraca
się z pośpiechem, tak jak całkiem w ludzkim jest zwyczaju.
- Źródło: Zegar piaskowy w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 338, tłum. Edward Stachura.

Jeżeli wieczność istnieje, śmierć jest tylko żartem.

Każde słowo, w swoim czasie, było neologizmem.

Między początkiem dnia a nocą jest otchłań
świateł i lęków, i agonii;
twarz, która przegląda się w nocnych
zużytych lustrach, to nie ta sama twarz, obca.
Ulotne dzisiaj wątłe jest i to jest wieczność;
na inne nie licz Niebo, ani na inne Piekło.
- Źródło: Chwila w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 360, tłum. Edward Stachura.

Nie będzie nigdy wyjściowych drzwi. Jesteś we wnętrzu,
a twierdza obejmuje wszelki punkt wszechświata
i ni awersu, ni rewersu nie posiada,
ni zewnętrznego muru, ni tajnego centrum.
- Źródło: Labirynt w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 343, tłum. Edward Stachura.

Nie śmierć mnie wcale nie przeraża. Śmierć oznacza kres istnienia, myślenia, czucia, wątpienia. Człowiek umiera i ma przynajmniej to szczęście, że już o nic nie musi się martwić. Jak powiada rzymski poeta, równie dobrze można by widzieć powód do zmartwień w tym, że przez tyle wieków poprzedzających nasze narodziny nie istnieliśmy.
- Źródło: Rozmowy z Jorge Luisem Borgesem

Nowela jest naturalna, a powieść sztuczna, dlatego jej nie uprawiam.
- Źródło: Michał Sprusiński, posłowie do Księgi piasku

Ojciec był Hiszpanem, mówiłem z nim po hiszpańsku. Matka – Angielką, wiec mówiłem z nią po angielsku. Kiedy byłem dzieckiem, wysłano mnie do Szwajcarii, gdzie mówiłem z guwernantką po francusku. Stąd wierzyłem – jako małe dziecko, że każdy człowiek ma swój własny język, więc – że istnieją setki milionów języków. Ale to właściwie okazuje się przypuszczalnie prawdą, skoro ludzie nie są w stanie porozumieć się ze sobą.
- Źródło: wywiad z 1978 przeprowadzony przez Ramóna Chao

O literaturze powiem to, co można bez wątpienia rzec o duszy: każdy powinien osiągnąć zbawienie, a można je osiągnąć tylko pokonując błędy.
- Źródło: Michał Sprusiński, posłowie do Księgi piasku

Proszę mych bogów lub czasu sumę,
by moje dni zasłużyły na zapomnienie,
by imię moje było Nikt jak Ulissesa imię,
ale by jakiś wiersz mój przetrwał
w nocy przychylnej wspominaniu
albo w porankach ludzi.
- Źródło: Poecie saksońskiemu w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 344-345, tłum. Edward Stachura.

Przeszłość jest niezniszczalna: prędzej czy później zdarzenia powracają. Jednym z takich powracających zdarzeń jest zamiar zniszczenia przeszłości.

Umrzeć za religię jest łatwiej, niż absolutnie nią żyć.
- Zobacz też: religia

Większość ludzi nie interesuje się zaświatami, ale w nie wierzy. Ja zaś, przeciwnie, nie wierzę, ale się interesuję.

Wydaje mi się słyszeć w brzasku czarnej bieli
pracowity szum tłumów, co się oddalają;
to ci, którzy kochali mnie i zapomnieli;
przestrzeń i czas, i Borges już mnie porzucają.
- Źródło: Limity w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 356, tłum. Edward Stachura.

Wydaje mi się, że jako pisarz popełniłem już wszystkie możliwe błędy, co zresztą jest jedyną drogą do prawdziwego pisarstwa.
- Źródło: Michał Sprusiński, posłowie do Księgi piasku

Wzruszają mnie drobne mądrości,
które przepadają wraz ze śmiercią człowieka
— nawyk jakichś książek, jakiegoś klucza, jakiegoś ciała pośród innych ciał —
rytm nie do odzyskania, którym świat darzył go
z konieczności i przyjaźni.
- Źródło: Noc, kiedy na południu nad nim czuwali w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 332, tłum. Edward Stachura.

Tak bowiem na początku literatury, jak i na końcu, jest mit.

O Borgesie

Wierzy w wieczną powtarzalność zdarzeń, w możliwość oszukania przemijania, w zachowanie tożsamości niejako poza czasem, powroty w jego łożysko nawet po długiej nieobecności.
- Autor: Michał Sprusiński, posłowie do Księgi piasku