Wikicytaty

Jan Kochanowski

polski poeta renesansowy

Jan Kochanowski (1530–1584) – poeta i dramaturg staropolski, sekretarz królewski.

Jan Kochanowski

Fraszki

edytuj
  • Biedna starości! wszyscy cię żądamy,
    A kiedy przyjdziesz, to zaś narzekamy.
  • Co bez przyjaciół za żywot? Więzienie,
    W którym niesmaczne żadne dobre mienie.
    (...)
    Uchowaj Boże takiego żywota,
    Daj raczej miłość, a chocia mniej złota!
    • Źródło: Na zachowanie
  • Często wzdycha, a rzadko kiedy się rozśmieje — Tedy nie wiesz, że prze cię moje serce mdleje?
    • Źródło: Do Hanny
  • Fraszki to wszytko, cokolwiek myślemy,
    Fraszki to wszytko, cokolwiek czyniemy;
    Nie masz na świecie żadnej pewnej rzeczy,
    Próżno tu człowiek ma co mieć na pieczy.
  • Gdzie się myśli nie zgodzą, tam przyjaźń dziurawa.
    • Źródło: Do przyjaciela
  • Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie!
    • Źródło: Na lipę
  • Jakoby też rok bez wiosny mieć chcieli,
    Którzy chcą, żeby młodzi nie szaleli.
  • Jeśli nie grzeszysz, jako mi powiadasz,
    Czego się miła! tak często spowiadasz?
  • Kto naprzód począł miłość dziecięciem malować,
    Może mu się zaprawdę każdy podziwować;
    Ten widział, że to ludzie bez rozumu prawie,
    A wielkie dobra tracą przy tej głupiej sprawie.
  • (...) nic po cierniu, kiedy róża spadnie.
  • Nie dbają moje papiery
    O przeważne bohatery;
  • Nie rzekł jako żyw żaden więtszej prawdy z wieka,
    Jako kto nazwał Bożem igrzyskiem człowieka.
  • Nie uciekaj przedemną dziewko urodziwa!
  • Próżno uciec, próżno się przed miłością schronić,
    Bo jako lotny nie ma pieszego dogonić?
  • Szeląg dam od wychodu, nie zjem jeno jaje;
    Drożej sram, niźli jadam; złe to obyczaje.
  • Szlachetne zdrowie,
    Nikt się nie dowie,
    Jako smakujesz,
    Aż się zepsujesz.
    • Źródło: Na zdrowie [w:] Jana Kochanowskiego dzieła polskie, tom 1, wyd. Tow. Akc.S. Orgelbranda S-ów 1919, s. 328.
  • Świętym cię zwać nie mogę; ojcem się nie wstydzę,
    Kiedy wielki kapłanie! syny twoje widzę.
  • Wszystko się dziwnie plecie
    Na tym tu biednym świecie.
    A kto by chciał rozumem wszystkiego dochodzić,
    I zginie, a nie będzie umiał w to ugodzić.
Uwaga: W dalszej części znajdują się słowa powszechnie uznawane za wulgarne!
  • Ziemię pomierzył i głębokie morze,
    Wie, jako wstają i zachodzą zorze,
    Wiatrom rozumie, praktykuje komu —
    A sam nie widzi, że ma kurwę w domu.
  • Łaziebnicy a kurwy jednym kształtem żyją, W tejże wannie i złego, i dobrego myją.
    • Źródło: O łaziebnikach

Pieśni

edytuj
  • Cieszy mię ten rym: Polak mądr po szkodzie:
    lecz jeśli prawda i z tego nas zbodzie,
    nową przypowieść Polak sobie kupi,
    że i przed szkodą, i po szkodzie głupi.
  • Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary?
    Czego za dobrodziejstwa, którym nie masz miary?
    Kościół Cię nie ogarnie, wszędy pełno Ciebie,
    I w otchłaniach, i w morzu, na ziemi, na niebie.
  • Kto mi dał skrzydła, kto mię odział pióry
    I tak wysoko postawił, że z góry
    Wszystek świat widzę, a sam, jako trzeba,
    Tykam się nieba?
    • Źródło: Księgi Pierwsze. Pieśń X
  • Kto tak mądry, że zgadnie,
    Co nań jutro przypadnie?
    • Źródło: Księgi Pierwsze. Pieśń IX
  • Miło szaleć, kiedy czas po temu (...).
    • Źródło: Księgi Pierwsze. Pieśń XX
  • Nauka skarbem drogim,
    Tak bogatym jak ubogim
    I bogactwa często giną
    Lecz nauki nie przeminą.
  • Nic wiecznego na świecie:
    Radość się z troską plecie (...).
    • Źródło: Księgi Wtóre. Pieśń IX
  • Nie zawżdy, piękna Zofija,
    Róża kwitnie i lelija;
    Nie zawżdy człek będzie młody
    Ani tej, co dziś, urody.
    • Źródło: Księgi Wtóre. Pieśń XXIII
  • Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony
    Polecę precz, poeta, ze dwojej złożony
    Natury: ani ja już przebywać na ziemi
    Więcej będę; a więtszy nad zazdrość, ludnemi
    Miasty wzgardzę (...).
    • Źródło: Księgi Wtóre. Pieśń XXIV
  • Nikomu, albo raczej wszytkim, swoje księgi
    Daję. By kto nie mniemał (strach to bowiem tęgi),
    Że za to trzeba co dać, wszyscy darmo miejcie.
    O drukarzu nie mówię, z tym się zrozumiejcie.
    • Źródło: Pieśni (Dedykacja)
  • Przeto chciejmy wziąć przed się myśli godne siebie,
    Myśli ważne na ziemi, myśli ważne w niebie;
    Służmy poczciwej sławie, a jako kto może,
    Niech ku pożytku dobra spólnego pomoże.
    • Źródło: Księgi Wtóre. Pieśń XIX
  • Serce roście patrząc na te czasy!
    • Źródło: Księgi Pierwsze. Pieśń II
  • Ty nie miej za stracone,
    co może być wrócone.
    • Źródło: Księgi Wtóre. Pieśń IX (Nie porzucaj nadzieje... )
  • Wiatrem nadziane puknęły nadzieje.
    • Źródło: Księgi Wtóre. Pieśń VIII

Treny

edytuj
   Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Treny.
  • (...) czas doktór każdemu.
    • Źródło: Tren XIX (albo Sen)
  • Nieznajomy wróg jakiś miesza ludzkie rzeczy.
    • Źródło: Tren XI
  • Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim,
    Moja droga Orszulko, tym zniknienim swoim!
    Pełno nas, a jakoby nikogo nie było:
    Jedną maluczką duszą tak wiele ubyło.
    • Źródło: Tren VIII

Odprawa posłów greckich

edytuj
  • By rozum był przy młodości:
    Nigdy takiej obfitości
    Pereł morze i ziemia złota nie urodzi,
    Żeby tego nie mieli tym dostawać młodzi.
  • O boże na wielkiem niebie!
    Drogo to, widzę, u ciebie,
    Dać młodość i baczenie zaraz; jedno płacić
    Drugiem trzeba; to dobre, a tego żal stracić.
  • O nierządne królewstwo i zginienia bliskie!
    Gdzie ani prawa ważą, ani sprawiedliwość
    Ma miejsca, ale wszytko złotem kupić trzeba.

Psałterz Dawidów

edytuj
   Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Psałterz Dawidów.
  • A tak o sobie, wy królowie, czujcie,
    Wy, którym władza do rąk jest podana;
    Oglądajcie się w swych sprawach na Pana,
    Tego się bójcie i Tego szanujcie!
    • Źródło: Psalm 2: Quare fremuerunt gentea
  • Powstań, Panie, a broń mię w mej niewinności;
    Żaden mój nieprzyjaciel Twojej srogości
    Nigdy wytrzymać nie mógł; biłeś je w gęby,
    A oni w krwawym piasku zbierali zęby.
    • Źródło: Psalm 3: Domine, quid multiciplicati sunt, qui tribulant me

Inne

edytuj
  • Cnota skarb wieczny, cnota klejnot drogi.
    • Źródło: Na wszystko jest przysłowie, oprac. Stanisław Świrko, Stanisław Rozwadowski, Wydawn. Poznańskie, 1975, s. 33.
  • Dzięki przyjaźni staję się spokojniejszy, dzięki spokojowi bardziej przyjazny.
  • I mały domek ma swego ducha opiekuńczego.
    • Absque suo non est et parva casa lare. (łac.)
    • Źródło: Elegarium 1, III, 4
  • Ja jeden niech wam służę, a za cześć poczytam
    Sobie, że się dróg innych niż pospólstwo chwytam.
    Wy mię z ziemie wzwodzicie, wy mię wyłączacie
    Z liczby nieznacznej i nad obłoki wsadzacie.
    • Źródło: Muza
  • Łotrem ten, co z grzędy capnie kurę,
    mistrzem, kto zwędzi złota górę.
  • Miło szaleć, kiedy czas po temu,
    A tak, bracia, przypij każdy swemu,
    Bo o głodzie nie chce się tańcować,
    A podpiwszy, łacniej już błaznować.
    • Źródło: Wielka księga gier, łamigłówek i humoru 2002, Wydawnictwo Reader's Digest, red. naczelna: Adelsa Atelier Tourisme, Paryż 2000; red. naczelny polskiej wersji: Jacek Fronczak, Warszawa 2001, tłum. Magdalena Rodak.
  • Miłość jest miodem, gdy do serca wnijdzie;
    Miłość jest żółcią, gdy kochać przestaniem.
  • Niewiasta wszystkiego złego świata jest przyczyną.
  • Trzeźwość a miara to są najważniejsze stróże zdrowia naszego.
    • Źródło: Księga toastów i humoru biesiadnego, wybór i oprac. Leszek Bubel, wyd. „Zamek”, Warszawa 1995, s. 148.
  • Upitym
    Lepiej leżeć niż zabitym.
    • Źródło: Księga toastów i humoru biesiadnego, op. cit., s. 148.
  • Znał kto kiedy poetę trzeźwego?
    Nie uczyni taki nic dobrego.
  • Z winem dobra myśl rośnie.
    • Źródło: Anna Wojnar, Z winem dobra myśl rośnie..., „Alma Mater” nr 118–119, styczeń-luty 2009, s. 80.
  • Żona uczciwa ozdoba mężowi
    I najpierwsza podpora domowi.
    • Źródło: Ignacy Chrzanowski, Stanisław Krzemiński, Henryk Galle, Wiek XIX sto lat myśli polskiej. Wypisy nr 274–462, Nakład Gebethnera i Wolffa, 1910, s. 460.

O Janie Kochanowskim

edytuj
  • Istnieje jeden tylko mający jakie takie prawdopodobieństwo autentyczności wizerunek Kochanowskiego. Jest nim wypukłorzeźba na nagrobku w Zwoleniu.
  • Moje umiłowanie Kochanowskiego stało się także za przyczyną ziemi lubelskiej. Jeszcze do niedawna mówiono tam piękną staropolszczyzną. Już w szkole urzekły mnie Treny. Powracam do nich jak do źródła.

Zobacz też

edytuj
  Zobacz w Wikiźródłach inne utwory Jana Kochanowskiego
Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Jan_Kochanowski&oldid=591540”