Wikicytaty

Sokrates

filozof grecki

Sokrates (469–399 p.n.e.) – filozof grecki.

A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O Ó P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

Sokrates

A

edytuj
  • A złota obym miał tyle, ile ani unieść, ani uciągnąć nie potrafi nikt inny, tylko ten, co zna miarę we wszystkim.
  • Ateny są jak ospały koń, a ja jak giez, który próbuje go ożywić.
    • Źródło: Jostein Gaarder, Świat Zofii. Cudowna podróż w głąb historii filozofii, tłum. Iwona Zimnicka, Warszawa 1995, s. 81.
    • Zobacz też: Ateny
  • Ale dosyć tego. Mam wrażenie, że ci coś rura zmiękła, więc ja ci sam pomogę, jak by mnie nauczyć o tym, co zbożne. A tylko się nie zmęcz za prędko.
    • Źródło: Platon, Eutyfron, w: Uczta Eutyfron Obrona Sokratesa Kriton Fedon, tłum. Władysław Witwicki, PWN, Warszawa 1984, s. 198.

B

edytuj
  • Bać się śmierci jest tym samym, co mieć się za mądrego, nim nie będąc.
  • Błąd jest przywilejem filozofów, tylko głupcy nie mylą się nigdy.
  • Bóg z maszyny (teatralnej).
    • Theos ek mechanes. (gr.)
    • Zobacz też: Bóg

C

edytuj
  • Ci są najszczęśliwsi i najbliżsi bogów, którzy nie potrzebują niczego.
  • Często język wyprzedza myśli.
  • Człowiek nie żyje, aby jadł, ale je, aby żył.
  • Człowiek nigdy nie jest zły dobrowolnie.

D

edytuj
  • Dla cierpiących najmniejsza radość jest szczęściem.
  • Długie szaty krępują ciało, a bogactwo – duszę.
  • Drzewa na wsi niczego mnie nie nauczą.
    • Źródło: Jostein Gaarder, Świat Zofii. Cudowna podróż w głąb historii filozofii, op. cit., s. 79.
  • Dusza powinna być wolna. Nie trzeba też żałować łez i lamentów.

G

edytuj
  • Głód jest najlepszym kucharzem.
    • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.
    • Zobacz też: głód

J

edytuj
  • Jak większe jest szczęście być zdrowym niż bogatym, tak mniejszym jest nieszczęściem ubóstwo niż choroba.
  • Jeśli ktoś z nas pragnie poznać coś w sposób czysty, musi się od ciała wyzwolić i samą tylko duszą oglądać rzeczywistość.
  • Jeśli znajdziesz dobrą żonę, będziesz szczęśliwy, jeśli złą – zostaniesz filozofem.
  • Jeżeli język nie jest poprawny, to, co powiedziano, nie jest tym, co zamierzano powiedzieć. Jeżeli to, co powiedziano, nie jest tym, co zamierzano powiedzieć, nie zostanie zrobione to, co być powinno.

K

edytuj
  • Kto będzie miał dobrą żonę, ten będzie szczęśliwy, kto będzie miał złą, zostanie filozofem.

N

edytuj
  • Najmądrzejszy jest, który wie, czego nie wie.
  • Nie może człowiek poddawać się i ulegać pragnieniom i pożądaniom ciała, ale zawsze należy postępować zgodnie z rozumem, który jest najlepszym doradcą.
  • Nie nauczą mnie niczego kwiatki, czy drzewa, lecz tylko drugi człowiek.
  • Nieprawdaż, że czasem, kiedy wiatr wieje jeden i ten sam, to jeden z nas marznie, a drugi nie? I jeden marznie lekko, a drugi mocno?
  • Niezbadane życie nie jest warte życia.
    • Inna wersja: Nie warto żyć życiem przez nas niepoznanym.
    • Źródło: Richard H. Popkin, Avrum Stroll, Filozofia, Poznań 1994, s. IX.
    • Zobacz też: życie
  • Nigdy nie zestarzeje się serce, które kocha.
  • Nikogo i niczego nie umiem słuchać jak tylko argumentu, który mi się po rozwadze wyda najstosowniejszy.

P

edytuj
  • Piękno jest jedyną rzeczą boską i widzialną jednocześnie.
    • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.
    • Zobacz też: piękno
  • Pomyśl no nad czymś takim: czy bogowie lubią to, co zbożne, dlatego że ono jest zbożne, czy też ono jest dlatego zbożne, że je bogowie lubią?
    • Źródło: Platon, Eutyfron, w: Uczta Eutyfron Obrona Sokratesa Kriton Fedon, tłum. Władysław Witwicki, PWN, Warszawa 1984, s. 194.
  • Pragnie się tego, czego się nie ma, nie można przecież czegoś chcieć, kiedy się już to ma – skoro więc filozof pragnie mądrości, to nie może być mądry.
  • Poznaj samego siebie.
  • Puste worki nadyma wiatr, bezmyślnych ludzi – próżność.

S

edytuj
  • Sława to perfumy bohaterskich czynów.
    • Źródło: „Krzyżówki z przymrużeniem oka”, red. nacz. Marcin Polak, Częstochowa 2020, nr 10 (111), s. 65.
    • Zobacz też: bohater, czyn, perfumy, sława
  • Strzeż się ludzi, którzy są pewni tego, że mają rację.
  • Szczęście jest przyjemnością wolną od wyrzutów sumienia.

T

edytuj
  • Tak czy inaczej żeń się: jeśli znajdziesz dobrą żonę, będziesz szczęśliwy, jeśli złą – zostaniesz filozofem.
    • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.
  • Takie czasy nastały, że jak chcesz z kim mądrym pogadać, musisz rozmawiać sam ze sobą.
  • Tam, gdzie chodzi o to, co sprawiedliwe, piękne i dobre nie powinniśmy troszczyć się o opinie ogółu.
  • Tyle tu rzeczy, których mi nie potrzeba!
    • Opis: rzekome słowa nad kramem z towarami.
    • Źródło: Jostein Gaarder, Świat Zofii. Cudowna podróż w głąb historii filozofii, op. cit., s. 148.
  • Tymczasem ja ani przedtem nie uważałem za stosowne robić niczego podłego z uwagi na niebezpieczeństwo, ani mi teraz żal, żem się w ten sposób bronił; wolę zginąć po takiej obronie, niż tamtym sposobem żyć.

W

edytuj
  • W całym życiu szanuj prawdę tak, by twoje słowa były bardziej wiarygodne od przyrzeczeń innych.
  • W zimie potrzebne jest ciepłe okrycie, w starości – brak zmartwień.
  • Weź tyle, ile potrzebujesz, daj tyle, ile możesz.
  • Wiem, że nic nie wiem.
    • Οἶδα οὐδὲν εἰδώς (Oîda oudén eidṓs). (gr.)
    • Ἓν οἶδα ὅτι ουδὲν οἶδα (Hen oîda hóti oudén oîda). (gr.)
    • Opis: często przytaczane w łacińskim tłumaczeniu: Scio me nihil scire.; Cytat przypisywany, utworzony wtórnie na podstawie słów Sokratesa przytoczonych przez Platona w Obronie Sokratesa: „Jemu się zdaje, że coś wie, choć nic nie wie, a ja, ja nic nie wiem, tak mi się nawet i nie zdaje”.
  • Wolałabyś [Ksantypo], żebym umierał z wyroku sprawiedliwego?
  • Wszelka dusza jest nieśmiertelna.
    • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.
    • Zobacz też: dusza, nieśmiertelność
  • Wszystko w miarę.
    • Meden agan. (gr.)
  • Wypoczynek to największe z dóbr.

Z

edytuj
  • Zimą potrzebne jest ciepłe okrycie, w starości – brak zmartwień.
  • Znajdujesz to, czego szukasz, umyka ci to, co zaniedbujesz.

Ż

edytuj
  • Żadne kłamstwo nie doczeka się starości.
  • Życie bezmyślne nie jest warte życia.

O Sokratesie

edytuj
  • Im więcej czytam o Sokratesie, tym mniej się dziwię, że go otruto.
    • Autor: Thomas Babington Macaulay
    • Źródło: Robert E. Sullivan, Macaulay: The Tragedy of Power, Belknap Press of Harvard University Press, 2009, s. 172.
  • Sprawa Sokratesa nie zakończyła się werdyktem ateńskich sędziów i nie jest zakończona do dnia dzisiejszego – i to nie tylko z powodu ułomności naszych źródeł. Nawet gdyby piaski jakiejś pustyni odsłoniły nagle wszystkie zaginione pisma sokratyków, pozwalając nam sprawdzić i uzupełnić posiadane świadectwa, pozostałaby jeszcze otwarta sprawa najważniejsza: interpretacji i oceny. Te źródła, których nam brakuje, posiadali starożytni, a mimo to Sokrates był także dla nich postacią kontrowersyjną, rozumianą przez różnych ludzi zupełnie inaczej.
  • Sokrates, podobnie jak każdy człowiek, uczuć doznawał, ale uczuć nie słuchał świadomie, bo uczucia są gwałtowne i chcą brać człowieka za łeb, po tyrańsku; słuchał tylko rozumu, bo on jest chłodny i radzi tylko po obywatelsku, pokazuje, przedstawia, ale nie porywa, nie opanowuje.
  • W r. 399 oskarżono go, jak wiadomo, o ateizm, herezję i psucie młodzieży. Tymi kamieniami tłum i w starożytności najchętniej ciskał w zbyt wybitne jednostki, jeśli tak były nieostrożne, że przed tłum szły z tym, co nie jest dla mas; tym kamieniem trafiony padł i Sokrates.
    • Autor: Władysław Witwicki
    • Źródło: Wstęp do własnego tłumaczenia Uczty Platona, Wydawnictwo Alfa, Warszawa 1994, s. 29.
Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Sokrates&oldid=534018”