Historia nauki

Historia nauki – dziedzina wiedzy opisująca tworzenie się i rozwój wyspecjalizowanych nauk szczegółowych badających przebieg procesów przyrodniczych i społecznych.

• Cała historia nauki stanowi proces stopniowego docierania do zrozumienia, że zdarzenia nie dzieją się w dowolny sposób, lecz w zgodzie z pewnym porządkiem, który może, lecz nie musi, wywodzić się z boskiej inspiracji.
  • Autor: Stephen Hawking, Krótka historia czasu, Zysk i S-ka, Poznań 2000, s. 196.

• W historii nauki – po krótkim okresie działalności presokratejskich filozofów jońskich (takich jak Tales z Miletu), którzy byli myślicielami racjonalnymi i uważali, że wszechświat opisać można na podstawie obserwacji i rozumu – dociekania naukowe i religijne były przez długie stulecia nierozerwalnie ze sobą splecione. Od czasów Arystotelesa, poprzez czasy Kopernika, Keplera, Kartezjusza i Newtona, uczeni odwoływali się do Boga nie tylko jako stwórcy świata, lecz jako aktywnego uczestnika, sprawcy i kontrolera procesów fizycznych. Uczeni przywoływali istotę wyższą wtedy, gdy współczesne teorie nie były w stanie wyjaśnić pewnych zjawisk. Z czasem, w miarę postępu wiedzy naukowej, Bóg „zwalniany” był stopniowo ze swych rozlicznych wcześniejszych obowiązków i filozofowie nauki zaczęli go nazywać „Bogiem luk”. Tam, gdzie zawodziła wiedza, odwoływano się do wiary, a zatem rezygnowano niejako z nadziei czy ambicji naukowego poznania.
  • Autor: Krzysztof Szymborski, „Charaktery”, 12/2010
  • Zobacz też: Bóg, Bóg luk, poznanie, wiara, wiedza

• Wielu badaczy uważa, że nauka zaczyna się od momentu, gdy nastąpiło powiązanie matematyki i eksperymentu, gdy powstała możliwość pomiaru zjawisk, zapisu matematycznego itp. Ja sama także jeszcze do niedawna skłaniałam się do tego punktu widzenia. Ale ostatnio przyszło mi zająć się tymi zagadnieniami bardziej gruntownie i doszłam do wniosku, że nie możemy uważać, iż początkiem nauki jest dopiero siedemnasty wiek. Przecież fundament, na którym opierała się nowożytna mechanika, został wzniesiony już w starożytności. Mam na myśli matematykę; Elementy Euklidesa, Almagest Ptolemeusza czy też odkrycia Archimedesa. Ojcowie współczesnej nauki: Kepler, Galileusz i Newton uważali Euklidesa i Archimedesa za swoich nauczycieli.
  • Autor: Piama Gajdenko
  • Źródło: Filozofia i świadomość moralna, czyli o jedności wiedzy. Rozmowa z prof. Piamą P. Gajdenko. w: Wiktor Osiatyński, Zrozumieć świat. Rozmowy z uczonymi radzieckimi, Czytelnik, Warszawa 1982, ISBN 83-07-00684-8, s. 405-406.