Przysłowia żydowskie

Żydzi – naród pochodzący od semickich plemion zamieszkujących Izrael, określanych jako Hebrajczycy albo Izraelici, posługujący się początkowo językiem hebrajskim.

A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O Ó P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

A

Dzieci żydowskie z nauczycielem około 1911 r.

• Aby długo i szczęśliwie żyć, oddychaj przez nos i miej zamknięte usta.
  • Zobacz też: nos, szczęście, usta, życie

B

• Bez kobiety mężczyzna jest tylko półczłowiekiem.
  • Zobacz też: kobieta, mężczyzna

• Biada temu, kto ma rację!
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach. Wieczór drugi, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1981, s. 183.
  • Zobacz też: racja

• Biedak jest najbardziej nieszczęśliwy, gdy otrzyma zaproszenie na dwa śluby tego samego dnia.
  • Źródło: Franciszek Raczek, Żyd wieczny tułacz, Raczek, 1977, s. 93.
  • Zobacz też: bieda, ślub

• Bitemu psu nie pokazuj kija.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, wybór, tłum. i oprac. Aleksander Drożdżyński, Unicorn Publishing Studio, Londyn – Warszawa 1993, ISBN 1870886100, s. 28.
  • Zobacz też: kij, pies

• Bogacz nadyma się, biedak puchnie.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 188.
  • Zobacz też: biedak, bogacz

• Bogaty pomaga biednemu na tym świecie, biedny jednak pomaga bogatemu w świecie przyszłym.
  • Zobacz też: pomoc

• Bóg stworzył kobietę z żebra Adamowego. Nie stworzył jej z głowy, aby nie była dumna. Nie stworzył jej z oczu, aby nie była ciekawska. Nie stworzył jej z uszu, aby nie była plotkarą. Nie stworzył jej z ust, aby nie była gadułą. Nie stworzył jej z nogi, aby nie uganiała się za mężczyznami… A jednak wszystkie te cechy znajdziesz u większości kobiet!
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 184–185.
  • Zobacz też: Adam i Ewa, żebro

• Brzydka dziewczyna nienawidzi lustra.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 29.
  • Zobacz też: dziewczyna, lustro

C

• Co kłóci się w stadle małżeńskim? Bieda.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 186.
  • Zobacz też: małżeństwo

• Co za korzyść z mądrej głowy, skoro nogi nie potrafią jej udźwignąć.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 30.
  • Zobacz też: głowa, mądrość, noga

• Cudze kłopoty nie przeszkadzają spać.
  • Źródło: Franciszek Raczek, Żyd wieczny tułacz, op. cit., s. 93.
  • Zobacz też: kłopot, sen

• Cudzymi zębami nie można gryźć.
  • Źródło: Franciszek Raczek, Żyd wieczny tułacz, op. cit., s. 93.
  • Zobacz też: ząb

• Czcij króla, ale bój się żandarma!
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 190.
  • Zobacz też: król, żandarm

• Człowiek uczy się mówić bardzo wcześnie, milczeć bardzo późno.
  • Źródło: Aleksander Drożdżyński, Pilpul…, op. cit.s. 17.

• Czyrak to dobra rzecz – na szyi wroga.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 189.
  • Zobacz też: czyrak, wróg

D

• Do barszczu nie trzeba zębów.
  • Zobacz też: barszcz

• Do chleba znajdziesz zawsze właściwy nóż.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 27.
  • Zobacz też: chleb, nóż

• Do miłości i pożyczania pieniędzy nie zmusisz.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 32.
  • Zobacz też: miłość, pieniądze

• Dobre nowiny słychać z daleka.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 27.
  • Zobacz też: nowina

• Droga do piekła jest prosta, droga do raju wije się jak wąż.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 190.
  • Zobacz też: droga, piekło, raj, wąż

• Druga żona jest jak marcowe słońce: ani ziębi, ani grzeje.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 188.
  • Zobacz też: marzec, słońce, żona

• Dużo zawodów – mało dochodów.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 33.
  • Zobacz też: praca

• Dzieci straszy się diabłem, dorosłych – ludźmi.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 190.
  • Zobacz też: diabeł, dziecko

• Dziesięć części piękna zstąpiło na świat. Jerozolima otrzymała dziewięć, a jedną otrzymała reszta świata.
  • Zobacz też: Jerozolima, piękno

• Dzwon dzwoni, bo jest wewnątrz pusty.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 184.
  • Zobacz też: dzwon

G

• Gdy biedak chce się postawić, jada barszcz z piernikiem.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 30.
  • Zobacz też: piernik

• Gdy ktoś jest dzieckiem, mając dwadzieścia lat, pozostanie głupcem do końca życia.
  • Zobacz też: głupiec

• Gdy mężczyzna jest zły, sypia sam.
  • Źródło: Franciszek Raczek, Żyd wieczny tułacz, op. cit., s. 93.

• Gdy plujesz w górę, zasłoń twarz.
  • Źródło: Aleksander Drożdżyński, Pilpul, czyli z mądrości żydowskich, wyd. Sztuka Polska, 1988, s. 18.
  • Zobacz też: twarz

• Gdy rabin spowinowaca się z łaziennym, to łazienny uważa się za rabina.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 188.
  • Zobacz też: rabin

• Gdy strzyże się owce, trzęsą się jagnięta.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 183.
  • Zobacz też: owca

• Gdy wkracza wino, rozum ustępuje.
  • Zobacz też: rozum, wino

• Gdyby Bóg żył na ziemi, ludzie wybiliby Mu szyby.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 27.
  • Zobacz też: Bóg

• Gdyby słowa były mostem, bałbym się po nim chodzić.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 28.
  • Zobacz też: słowo

• Gdyby wszyscy ciągnęli w jedną stronę, świat przewróciłby się do góry nogami.
  • Zobacz też: świat

• Gdybyśmy nie musieli jeść, bylibyśmy wszyscy bogaci.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 25.
  • Zobacz też: jedzenie

• Gniew jest najgorszym doradcą.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 188.
  • Zobacz też: doradca, gniew, rada

• Gość na chwilę – widzi na milę.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 183.
  • Zobacz też: gość

I

• Im dłużej żyje ślepiec, tym więcej widzi.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 184.
  • Zobacz też: ślepota

• Inteligencja kobiety jest w jej urodzie, uroda mężczyzny jest w jego inteligencji.
  • Zobacz też: inteligencja, uroda

J

• Jajko mądrzejsze od kury rychło się psuje.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 184.
  • Zobacz też: jajko, kura, mądrość

• Jeden głupiec czyni wielu głupców.
  • איין נאַר מאַכט אַ סך נאַראָנים Ejn nar macht a sach naronim. (jid.)
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 25.
  • Zobacz też: głupiec

• Jeden włos z dziewczęcej głowy ciągnie silniej niż sto wołów.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 189.
  • Zobacz też: włosy

• Jeśli będziesz surowo kontrolował, wszystko okaże się trefne.
  • אַז מען וויל גוט בודק זײַן, איז אַלץ טרייף Az men wil gut bojdek zajn, iz alc trejf. (jid.)
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 26.
  • Zobacz też: kontrola

• Jeśli Bóg jest ojcem, to szczęście jest ojczymem.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 27.
  • Zobacz też: szczęście

• Jeśli Bóg zechce, to i z miotły wystrzeli.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 185.
  • Zobacz też: miotła

• Jeśli chcesz pozbyć się przyjaciela, to poproś go o pożyczkę albo udziel mu pożyczki.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 186.
  • Zobacz też: pożyczka, przyjaciel

• Jeśli handlujesz miodem, znajdziesz zawsze okazję do lizania.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 23.
  • Zobacz też: handel, miód

• Jeśli nie stać cię na kurę, jedz śledzia.
  • Źródło: Franciszek Raczek, Żyd wieczny tułacz, op. cit., s. 93.
  • Zobacz też: śledź

• Jeśli nie umiesz gryźć – nie szczerz zębów.
  • Źródło: Złote myśli, „Reader’s Digest. Przegląd – edycja polska”, 4/2003, s. 29.

• Jeśli trzech ludzi powie ci, że jesteś pijany, nie kłóć się, idź spać.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 24.
  • Zobacz też: alkohol

• Jeżeli nie możesz pomóc przyjacielowi groszem, pomóż westchnieniem.
  • Źródło: Aleksander Drożdżyński, Pilpul…, op. cit., s. 18.
  • Zobacz też: pomoc

K

• Kain i Abel to dzieje całej ludzkości.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 190.
  • Zobacz też: Kain i Abel

• Kapelusze są zawsze dobre, tylko głowy często za małe.
  • דאָס היטל איז גוט, נאָר דער קאָפּ איז צו קליין Dos hitl iz gut, nor der kop iz cu klejn. (jid.)
  • Źródło: Franciszek Raczek, Żyd wieczny tułacz, op. cit., s. 93.
  • Zobacz też: głowa, kapelusz

• Każdy półprorok jest całym głupcem.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 29.
  • Zobacz też: prorok

• Kiedy biedny Żyd je kurę? Gdy on sam jest chory albo gdy kura jest chora.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 184.
  • Zobacz też: choroba

• Kiedy karty nie idą, nie pomoże ani mądrość, ani pobożność.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 29.
  • Zobacz też: karty, pobożność

• Kiedy młynarz pobije się z kominiarzem, młynarz wróci czarny, a kominiarz biały.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 30.
  • Zobacz też: kominiarz, młynarz

• Kłamca musi posiadać dobrą pamięć.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 29.
  • Zobacz też: kłamca, pamięć

• Kłamca nikomu nie dowierza.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 185.

• Kłamstwa mówić nie wolno, niektórych prawd nie należy.
  • קיין ליגן טאָר מען ניט זאָגן, דעם אמת דאַרף מען ניט זאָגן Kejn lign tor men nit zogn, dem emes darf men nit zogn. (jid.)
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 31.
  • Zobacz też: kłamstwo, prawda

• Kot w rękawiczkach nigdy nie złowi myszy.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 187.
  • Zobacz też: kot, mysz, rękawiczka

• Kozła unikaj z przodu, osła z tylu, głupca – ze wszystkich stron.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 187.
  • Zobacz też: kozioł, osioł

• Kropelka miłości – a morze łez!
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 185.
  • Zobacz też: łza

• Kto nie uczy swego syna rzemiosła, uczy go złodziejstwa.
  • Zobacz też: nauka, rzemiosło, złodziejstwo

• Kto odwiedza chorego, ten pozbawia go jednej sześćdziesiątej jego choroby.

• Kto pali w piecu słomą, jada surowe potrawy.
  • Źródło: Aleksander Drożdżyński, Pilpul…, op. cit., s. 19.
  • Zobacz też: piec, słoma

• Kto publicznie przyjaciela obraża, jakby dopuścił się przelewu krwi.
  • Zobacz też: obraza

• Kto ratuje jednego człowieka, ratuje cały świat.
  • Źródło: „Literatura” nr 150–161, Prasa-Książka-Ruch, 1998, s. 50.

• Kto się kładzie z psami, ten wstaje z pchłami.
  • Źródło: Franciszek Raczek, Żyd wieczny tułacz, op. cit., s. 93.

• Kto się wyspał, ten jest zdrowy.
  • Zobacz też: zdrowie

• Kto ugania się za szczęściem, ucieka od spokoju.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 186.
  • Zobacz też: spokój

L

• Lekarzowi i grabarzowi nie życzy się „dobrego roku”.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 28.
  • Zobacz też: grabarz, lekarz

• Leniwy jest ten, kto nie zdobywa sobie przyjaciół. Jeszcze bardziej leniwy jest ten, który traci ich dlatego, że nie stara się, aby ich utrzymać.
  • Źródło: Franciszek Raczek, Żyd wieczny tułacz, op. cit., s. 94.
  • Zobacz też: lenistwo

• Lepiej dziesięć razy ciężko chorować niż raz lekko umrzeć.
  • Zobacz też: śmierć

• Lepiej osądzać złe uczynki niż je popełniać.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 26.
  • Zobacz też: osąd, zły uczynek

• Lepszy jest Żyd bez brody niż broda bez Żyda.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 26.
  • Zobacz też: broda

• Lepszy uczciwie wymierzony policzek niż fałszywy pocałunek.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 189.
  • Zobacz też: cios, pocałunek

• Ludzie padają nie z powodu słabości, ale dlatego, że uważają się za silnych.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 187.
  • Zobacz też: słabość

Ł

• Łatwiej odpowiedzieć na sto pytań mędrca niż na jedno pytanie głupca.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 188.
  • Zobacz też: mędrzec, odpowiedź, pytanie

• Łatwiej poznać dziesięć krajów niż jedną kobietę.
  • Zobacz też: kraj, dziesięć

• Łatwiej postawić na nogi pijanego niż biednego.

M

• Małe dzieci nie dają spać, duże – nie dają żyć.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 184.

• Mądrość powiększa się dzięki zawiści uczonych.
  • Źródło: „Wojsko ludowe”, tom 36, wydania 7–12, 1985, s. 92.

• Mędrzec, który wpadł w nieszczęście, zaczyna wierzyć w potęgę głupoty.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 190.

• Mężczyzna rodzi się z chlebem w ręku; kobieta – z pustymi rękami.
  • Źródło: Helena Grochola-Szczepanek, Kobiecość, męskość czy może płeć komplementarna i neutralna?, „Alma Mater” nr 101, marzec 2008, s. 64.

• Milczący głupiec może uchodzić za mędrca.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 30.
  • Zobacz też: milczenie

• Młodość karmi się snami, starość – wspomnieniami.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 186.
  • Zobacz też: młodość, starość, wspomnienia

N

• Na polu, na którym są pagórki, nie opowiada się tajemnic.
  • Źródło: Franciszek Raczek, Żyd wieczny tułacz, op. cit., s. 93.
  • Zobacz też: pagórek, pole, tajemnica

• Najbardziej natrętny wierzyciel to własny żołądek.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 183.
  • Zobacz też: wierzyciel, żołądek

• Najlepiej uczyć się golić na cudzej brodzie.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 23.
  • Zobacz też: broda

• Nawet kiep na tronie nie przestaje być królem.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 190.
  • Zobacz też: król, tron

• Nędza nie jest ujmą, ale nie jest też zaszczytem.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 26.
  • Zobacz też: ujma, zaszczyt

• Nie łykaj trucizny tylko dlatego, że znasz odtrutkę.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 25.
  • Zobacz też: odtrutka, trucizna

• Nie ma człowieka, który umiłowałby innego, uprawiającego ten sam zawód.

• Nie ma złej wódki dla pijaka, złej monety dla kupca ani brzydkiej niewiasty dla rozpustnika.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 188.
  • Zobacz też: kupiec, rozpusta, wódka

• Nie można tańczyć na dwóch weselach ani jedną sempiterną siedzieć na dwóch koniach.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 186.
  • Zobacz też: taniec, wesele

• Nie módl się, żeby się skończyły twoje kłopoty, bo wraz z nimi kończy się życie.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 188.
  • Zobacz też: modlitwa

• Nie wrzucaj kamienia do studni, z której czerpałeś wodę!
  • Zobacz też: kamień, studnia, woda

• Nie wszystko, co dalekie, jest obce. Nie wszystko, co trzymam w ręce, jest moje.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 187.

• Nie zawsze piękne jest dobre, ale dobre jest piękne.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 187.
  • Zobacz też: dobro, piękno

O

• O trzy rzeczy trzeba się modlić: o dobrego króla, o dobry rok i o dobry sen.
  • Zobacz też: rok

• Osła poznasz po długich uszach, głupca – po długim języku.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 184.

P

• Pan Bóg dał człowiekowi dwoje uszu i jedne usta – żeby dużo słyszał i mało mówił.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 33.
  • Zobacz też: mowa, usta

• Pieniądz to błoto, ale błoto to nie pieniądz.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 189.
  • Zobacz też: błoto

• Piję za to, aby nasi wrogowie żyli z samej pensji i cukier mieli tylko w moczu!
  • Opis: toast
  • Źródło: Księga toastów i humoru biesiadnego, wybór i oprac. Leszek Bubel, wyd. „Zamek”, Warszawa 1995, s. 26.

• Pióro rani ostrzej niż strzała.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 189.
  • Zobacz też: pióro, strzała

• Pisarz umiera za życia, aby żyć po śmierci.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 188.
  • Zobacz też: pisarz

• Podarek daje się, by kogoś sobie zjednać, jałmużnę – by kogoś się pozbyć.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 189.
  • Zobacz też: jałmużna, prezent

• Podczas rozmowy najważniejsze jest to, co się przemilcza.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 184.
  • Zobacz też: rozmowa

• Poproś wroga o radę – i zrób coś wprost przeciwnego!
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 190.

• Poszukując chały, możesz stracić chleb.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 186.

• Pożycz człowiekowi pieniądze, kupisz sobie wroga.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 26.

• Pół prawdy to całe kłamstwo.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 186.

• Przebywając między ludźmi, dowiadujesz się, co słychać u ciebie w domu.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 189.
  • Zobacz też: dom

• Przy świetle łojówki nie należy dobierać sobie diamentów ani kobiet.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 186.
  • Zobacz też: światło

• Przykład to nie dowód.
  • Zobacz też: przykład, dowód

R

• Rozmawiając z głupcem godzinę, możesz zgłupieć na okrągły rok.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 188.
  • Zobacz też: godzina

S

• Samą mądrością nic nie kupisz na rynku.
  • Inna wersja: Z samą mądrością nie chodzi się na targ.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 183.

• Serce nie ufa ustom.
  • Źródło: Z mądrości Talmudu, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988, s. 250.
  • Zobacz też: serce

• Słowa należy ważyć, a nie liczyć.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 190.

• Słowa wychodzące z serca trafiają do serca.
  • Zobacz też: serce

• Słowo jest jak pszczoła: posiada miód i żądło.
  • Zobacz też: pszczoła

• Strzeż się cichego psa i cichego wroga!
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 184.

• Szczęściem człowieka ciemnego jest to, że nie wie o swojej niewiedzy.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 25.

Ś

• Śmiertelny całun nie ma kieszeni.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 32.
  • Zobacz też: całun, kieszeń

T

• Takt jest pomocą dla wiedzy.
  • Zobacz też: takt, wiedza

• Ten sam wicher, który gasi mały płomyk, wznieca wielki pożar.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 187.
  • Zobacz też: płomień, pożar, wiatr

• Ten, co twierdzi, że nic nie wie, wie znacznie więcej od tego, który utrzymuje, że wie wszystko.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 187.

• To samo słońce, co bieli płótno, czerni Cygana.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 183.
  • Zobacz też: Cyganie

• Trzy rzeczy wyczerpują siły człowieka. Oto one: strach, długie chodzenie, lubieżność.
  • Źródło: Władysław Pałubicki, Jan Iluk, Małżeństwo i rodzina w dawnym judaizmie i starożytnym chrześcijaństwie, Wydawn. Uniwersytetu Gdańskiego, 1995, s. 140.
  • Zobacz też: siła, strach

• Twój przyjaciel ma przyjaciela, przyjaciel twego przyjaciela też ma przyjaciela, pamiętaj bądź dyskretny.
  • Zobacz też: dyskrecja

U

• U gęsi nie kupuje się owsa.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 187.
  • Zobacz też: gęś, owies

• Umiejętność milczenia jest podporą mądrości.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 31.

W

• W łaźni wszyscy są sobie równi.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 26.
  • Zobacz też: łaźnia, równość

• Wołom nakładają jarzmo, człowiek nakłada je sobie sam.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 186.
  • Zobacz też: jarzmo, wół

• Wóz odpoczywa zimą, sanie – latem, koń nie odpoczywa nigdy.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 28.
  • Zobacz też: koń, lato, odpoczynek, sanie, wóz, zima

• Wszystkie narzeczone są piękne, wszyscy zmarli pobożni.
  • Źródło: Aleksander Drożdżyński, Pilpul…, op. cit., s. 19.

• Wszystko diabli biorą, prócz złej niewiasty.

Z

• Z pieniędzmi nie jest tak dobrze, jak jest źle bez nich.
  • עס איז ניט אַזוי גוט מיט דעם, ווי עס איז שלעכט אָן דעם Es iz nit azoj gut mit dem, wi es iz szlecht on dem. (jid.)
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 27.
  • Zobacz też: pieniądze

• Zaufaj kobiecie i powierz jej tajemnicę, ale utnij jej przy tym język.
  • Zobacz też: język, tajemnica, zaufanie

• Zbyt wielka pokora jest półpychą.
  • Zobacz też: pokora, pycha

• Zegar, który nie chodzi, jest lepszy od takiego, który chodzi źle.
  • Źródło: Mądrości żydowskie, op. cit., s. 28.
  • Opis: ponieważ zegar, który nie chodzi, przynajmniej dwa razy na dobę pokazuje poprawnie godzinę. Alternatywnie: zegar, który nie chodzi, nikogo nie wprowadzi w błąd.
  • Zobacz też: zegar

• Złodziejowi, gdy czegoś nie ukradnie, wydaje się, że coś zgubił.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 185.

• Zuchwalstwem osłania się najpewniej własną hańbę.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 190.
  • Zobacz też: hańba, zuchwałość

Ż

• Żona i weksel zawsze wracają.
  • Źródło: Horacy Safrin, Przy szabasowych świecach…, op. cit., s. 189.
  • Zobacz też: weksel

• Życie to najkorzystniejszy interes – dostajemy je za darmo.
  • Zobacz też: interes

Zobacz też

• Talmud
• Żydzi