Wikicytaty

Historia

dzieje ludzkości oraz nauka humanistyczno-społeczna je badająca

Historia – spisana przeszłość, nauka o dziejach.

A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O Ó P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

C

edytuj
  • Czas znika, mija przeszłość, wiek niezwrotnie bieży,
    A występków szkaradność lub cnoty przykłady,
    Te obrzydłe, te święte zostawują ślady.
  • Człowiek tworzący kulturę musi tkwić w kontekście, w jakim działa i nad jakim prowadzi namysł. Stale czyha na nas niebezpieczeństwo życia w laboratorium. Nasza wiara nie jest wiarą-laboratorium, lecz wiarą-drogą i wiarą historyczną. Bóg objawił się jako dzieje, nie jako kompendium oderwanych prawd. Boję się laboratoriów, bowiem tam wyabstrahowuje się problemy i zabiera je do domu, żeby je udomowić, polakierować, poza ich kontekstem.
    • Autor: Franciszek (papież)
    • Źródło: rozmowa Antonio Spadaro, „Civiltà Cattolica”, tłum. Paweł Bravo i Kasper Mariusz Kaproń, Leczmy rany, „Tygodnik Powszechny” nr 39, 29 września 2013.
    • Zobacz też: człowiek, wiara
  • Czy na tym właśnie, na wiecznym pudrowaniu prawdy, polega nasza polityka historyczna, tak by w lustrze dziejów po prostu wyglądać ładnie?
    • Autor: Dariusz Baliszewski, Historia nadzwyczajna, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2009, s. 61.

D

edytuj
  • Dlaczego właśnie historia jest przedmiotem tak zaciekłych dyskusji? Dlaczego toczymy tyle walk o historię i tradycję? Bo przecież przedmiotem historii jest nie tylko przeszłość, ale w równym stopniu my sami.
    • Autor: Aron Guriewicz
    • Źródło: Dawność i współczesność, czyli o zmienności kultur. Rozmowa z prof. Aronem J. Guriewiczem. w: Wiktor Osiatyński, Zrozumieć świat. Rozmowy z uczonymi radzieckimi, Czytelnik, Warszawa 1982, ISBN 8307006848, s. 333–334.
  • Doświadczenie historyczne wskazuje na to, że właśnie absurdalne, a nawet zupełnie idiotyczne idee najłatwiej opanowują umysły mas.
  • Dwóje z lekcji historii pisane są na skórze narodów.

G

edytuj
  • Gdyby ludzkość postępowała zawsze logicznie i mądrze, historia nie byłaby długą kroniką głupoty i zbrodni.
  • Gdyby nos Kleopatry był krótszy, inne byłyby losy świata.
    • Le nez de Cleopatre s’il eut été plus court, toute la face de la terre aurait change. (fr.)
    • Autor: Blaise Pascal, Myśli
    • Opis: czasem bieg historii zależy od drobnego przypadku.
  • Genetycznie słowo „historia” oznacza poszukiwanie prawdy, badanie jej. I zawsze trzeba powiedzieć dokładnie, co zamierzamy badać.
    • Autor: Lew Gumilow
    • Źródło: Etnogeneza czyli o cyklicznym rozwoju ludzkości. Rozmowa z prof. Lwem N. Gumilowem. w: Wiktor Osiatyński, Zrozumieć świat. Rozmowy z uczonymi radzieckimi, Czytelnik, Warszawa 1982, ISBN 8307006848, s. 313.

H

edytuj
  • Hegel powiada gdzieś, że wszystkie historyczne fakty i postacie powtarzają się, rzec można, dwukrotnie. Zapomniał dodać: za pierwszym razem jako tragedia, za drugim jako farsa.
  • Historia była kroniką niegodziwości i gwałtów, nieprzerwanym łańcuchem królobójstw i królów mordujących swe żony, braci i siostrzeńców.
  • Historia jest nauką zawsze opartą na domysłach.
  • Historia jest pisana przez zwycięzców.
  • Historia jest galerią obrazów, w której znajduje się mało dzieł oryginalnych i dużo kopii.
  • Historia jest najlepszym antidotum na złudzenia o wszechwładzy i wszechwiedzy.
  • Historia jest powieścią, która się zdarzyła.
    • Autor: Jules de Goncourt
    • Źródło: Edmond i Jules de Goncourt, Idées et sensations; cyt. za: Henryk Markiewicz, Andrzej Romanowski, Skrzydlate słowa
    • Zobacz też: powieść
  • Historia jest siłą. Historię nie tylko stanowią wiarogodne zbiorowiska nagich faktów ale i pojęcia, jakie naród o swej własnej wyrabia historii.
  • Historia jest skomplikowana, ale jeśli sporządzamy próbę jej bilansu, porównując postawę poszczególnych społeczeństw i narodów w okresie II wojny światowej, w okresie tak dramatycznej i tragicznej próby, z jakim nic, co wydarzyło się później nie da się porównać, to bądźmy sprawiedliwi. Właśnie z takiego bilansu wyrasta poczucie dumy polskiej wspólnoty narodowej i walka z tym poczuciem dumy jest zjawiskiem budzącym refleksję, budzącym zastanowienie o jej przyczyny, o jej powody i budzącym opór.
  • Historia jest świadkiem czasów, światłem prawdy, życiem pamięci, nauczycielką życia.
  • Historia lubi się powtarzać.
    • Autor: nieznany
  • Historia najczęściej opisuje zmiany dzienne. W narodach obcą przemocą przygniecionych, najczęściej w ciemnościach nocy gotują się wypadki które jasność dnia odsłania. (…) Wiele dziś jest nie wyjaśnionego w dziejach świata, kiedyś historia nocy ciekawszą będzie od historii dni.
  • Historia to uzgodniony zestaw kłamstw.
  • Historia wielkich wydarzeń na tym świecie jest zaledwie historią jego zbrodni.
  • Historię lepiej czasem obserwować z miejsc bardziej pospolitych, niż sala Reichstagu.
  • Historia będzie dla mnie łaskawa, ponieważ mam zamiar ją napisać.
  • Historii nikt nie tworzy, nie można jej zobaczyć, tak jak nie można zobaczyć, jak rośnie trawa.

J

edytuj
  • Jak mawiał mój nauczyciel, w szkole są dwa najważniejsze przedmioty: przysposobienie obronne, żeby wiedzieć, jak strzelać, i historia, żeby wiedzieć, do kogo.
  • Jest [historia] podstawowym narzędziem budowy naszej tożsamości indywidualnej i zbiorowej. Nie da się zamknąć w puszce nauki. Istnieje na każdym poziomie naszego odbierania świata. Jest nieuświadamiana i wtedy trudno nam mówić o wykładzie rozpoznanych dziejów. Czujemy ją, intuicyjnie często odbieramy, często sublimujemy. Jest wtedy źródłem doznań szczególnych, dumy, wzniosłości, staje się źródłem doznań estetycznych i nadaje treść naszym przekonaniom etycznym. Bywa, że staje się źródłem egotyzmu i chciejstwa.
    • Autor: Krzysztof Zamorski, O zjawisku historii w sposób popularny, „Alma Mater” nr specjalny 155, 2013, s. 31.
  • Jeśli chodzi o słuchaczy, to dzieło moje, pozbawione baśni, wyda im się może mniej interesujące, lecz wystarczy mi, jeśli uznają je za pożyteczne ci, którzy będą chcieli poznać dokładnie przeszłość i wyrobić sobie sąd o takich samych lub podobnych wydarzeniach, jakie zgodnie ze zwykłą koleją spraw ludzkich mogą zajść w przyszłości.
  • Jeśli historia mogłaby nas czegokolwiek nauczyć, to niewątpliwie tego, że żaden naród nie stworzył wyższej cywilizacji bez poszanowania prawa do posiadania własności prywatnej.
  • Jeżeli historia jest historią wolności – wedle określenia Hegla – to formuła ta dotyczy całych dziejów rodzaju ludzkiego, wszystkich czasów i krajów; wolnością byłaby nawet historia wschodnich satrapii. Wolność oznacza w tym wypadku tylko „ruch”, rozwój, dialektykę. Również i historia satrapii wschodnich była wolnością, gdyż była ruchem i rozwojem – zresztą satrapie runęły. Ponadto historia jest wolnością w tej mierze, w jakiej jest walką między wolnością a autorytetem, między rewolucją a zachowawczością, walką, w której wolność i rewolucja stopniowo biorą górę nad władzą i zachowawczością.

K

edytuj
  • Każdy dąży do tego samego, mimo to wiele jest wersji historii.
  • Każdy sposób myślenia o przeszłości wiąże się z jakimś sposobem wartościowania i rozumienia współczesnego świata. Rozbieżność sądów wartościujących, choćby w postaci odmiennych ocen ważności, jest zawsze obecna w sporach o interpretację procesów historycznych. Dlatego spory te nie są do końca rozstrzygalne.
  • Kto mówi o historii, jest zawsze bezpieczny.
    Przeciwko niemu świadczyć nie wstaną umarli.
    Jakie zapragniesz możesz przypisać im czyny,
    Ich odpowiedzią zawsze będzie milczenie.
    Z głębi nocy wynurza się ich pusta twarz.
    Nadasz jej takie rysy jakich ci potrzeba.
    Dumny z władzy nad ludźmi dawno minionymi
    Zmieniaj przeszłość na własne, lepsze podobieństwo.

N

edytuj
  • Naród, który nie zna swej historii skazany jest na jej powtórne przeżycie.
    • Autor: Piotr Konieczka
  • Naród, który nie zna swej przeszłości nie ma szans na napisanie nowej historii
    • Autor: nieznany
  • Niby drobiazgi, ale warto o nich pamiętać. Dziesięć takich faktów tworzy historię, a bez historii będziecie tylko jeździć do roboty tam i z powrotem, a wieczorem gapić się telewizor! O ile nie zapomnicie opłacić abonamentu.
  • Nie człowiek jest momentem z historii rzeczy, lecz rzeczy są momentem z historii człowieka (…), a to, co człowiek uważa za świat jest zawsze pewnym rodzajem planu służącego do skoordynowania jego działalności. Działalność człowieka, jej rodzaj, stopień jej rozwoju określa pojęcia, jakie ma on o świecie.
  • Nie tylko historia urabia człowieka – człowiek urabia historię.

P

edytuj
  • Pokłon złożyliśmy ludziom minionym
    I dom swój odtąd mieliśmy w historii.
  • Pragnąłem odsłonić to, w jakiej cenie powinny być u nas wszelkiego rodzaju pamiątki przeszłości, źródło naszej wiedzy o dziejach, których nieznajomość o ile przynosi wstyd, o tyle przyswojenie sobie zasługuje na pochwałę.
  • Prawdziwy historyk stoi zawsze ponad zamieszkami politycznymi swojej epoki.
  • Przeszłość oczywiście istniała niezależnie od historyków, królowie żyli i prowadzili wojny, zaś zbrodnie Hitlera nie były złudzeniem czy wytworem wyobraźni, jednak po przeminięciu tego, co było, to wszystko zdane jest na naszą łaskę. To, co historycznie zaistnieje, zaistnieje tylko dzięki naszej pamięci lub dzięki pracy historyków.
    • Autor: Jerzy Topolski, Wprowadzenie do historii, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2006, s. 13.
  • Przyroda i historia są najstarszymi pojęciami, za pomocą których duch ludzki ujmuje świat zjawisk. Ujmuje je zaś stosownie do naoczności przestrzeni i czasu, jakimi mu się wyłaniają, gdy w celu uchwycenia nieustającej dynamiki zmieniających się zjawisk analizuje je podług ich rodzaju.

R

edytuj
  • Rozróżnienia, jakiego dokonał Fryderyk Nietzsche w latach 70 XIX wieku, mówiąc, że historię uprawia się na sposób monumentalny, krytyczny albo antykwaryczny. Tu mamy do czynienia właśnie z takim antagonizmem, przeciwstawieniem historii krytycznej i monumentalnej. Monumentalna to ta, w której stawiamy pomniki bohaterom, w której uznajemy wielkość tych, którzy przed nami byli i są dla nas przykładem czegoś wzniosłego, wspaniałego. Historia krytyczna to jest ta, w której odsłaniamy kolejne warstwy kłamstwa i odsłaniamy powody do zawstydzenia przeszłością. Postępujemy jak oficer śledczy, który stopniowo dociera do sedna zbrodni. To nas interesuje. Historia antykwaryczna to oczywiście ta wersja, w której interesujemy się przeszłością dla niej samej; po prostu dlatego, że jest ciekawa. Ani jej nie stawiamy na pomniku, ani też nie zajmujemy się demaskowaniem jej kłamstw.

S

edytuj
  • Studiowanie historii przygotowuje raczej do rozumienia teraźniejszości, niż do uciekania od niej w zamierzchłą przeszłość.

T

edytuj
  • To, co buduję historycznie, nie jest rezultatem krytyki i spekulacji, lecz fantazji, która chce wypełnić luki wyobrażenia. Historia jest dla mnie zawsze jeszcze przeważnie poezją; jest dla mnie szeregiem najpiękniejszych kompozycji malarskich.
  • Trzeba wpierw studiować historię, jeśli pragnie się dalej ją tworzyć.
  • Ten, kto nie pamięta przeszłości, będzie skazany na to, że ją przeżyje powtórnie.
    • Autor: George Santayana, Myślę, więc jestem…, oprac. Czesława i Joachim Glenskowie, op. cit., s. 293.
    • Wariant: Ci, którzy nie pamiętają przeszłości, skazani są na jej powtarzanie.

U

edytuj
  • Uświadamiając sobie, że ludzie zawsze zanurzeni są w historii, którą sami stwarzają, bynajmniej nie musimy kapitulować przed relatywizmem czy nihilizmem, porzucając wszelką nadzieję, iż zdołamy zrozumieć nasz ludzki świat. Wręcz przeciwnie, afirmujemy w ten sposób moc człowieka, który stwarza sam siebie, dokonując oceny własnego miejsca w świecie i podejmując swoje wybory. Tylko dzięki temu jednostka może przezwyciężyć względność – poprzez absolutność własnej decyzji – i tylko dzięki temu może ona zawładnąć historią, którą w sobie niesie i która staje się jej własnością.
    • Autor: Raymond Aron, Wprowadzenie do filozofii historii. Esej o granicach obiektywizmu historycznego

W

edytuj
  • W pewnym mianowicie znaczeniu odpowiadamy za swoich przodków. Jeśli wierzymy w to, że naród jest realnością żyjącą i że przechowuje ciągłość swego trwania, wówczas musimy wierzyć, że naród dzisiejszy tak samo odpowiada za swoją przeszłość, jak pojedynczy osobnik odpowiada za swoją, to znaczy, że musi się kłopotać dzisiaj o spłatę długów wczoraj zaciągniętych z przekonaniem, że są to jego własne długi, nie zaś poczynione przez „historię”, czyli przez Nikogo.
  • Warto przypominać liberałom, że historia nie pozwala na snucie obezwładniających prognoz wykluczających jakiekolwiek poważne zmiany istniejącego status quo. Jeżeli czegokolwiek nas uczy, to tego, że świat jest różnorodny i nie można go wziąć pod jeden strychulec. Klio zniechęca do ślepej wiary, ale nie odbiera nadziei.
  • Wbrew rozmaitym prześmiewcom roli jednostek w historii, chcąc trafnie opisać dzieje, należy z uwagą przyglądać się treściom przekonań ludzi znaczących, którzy w nich uczestniczyli, w tym zwłaszcza ich iluzjom.
  • [Historia jest] (…) wykładem rozpoznanych dziejów.
  • Wyjaśnienia historycznego nie można oddzielić od usytuowania i ograniczeń osoby wyjaśniającej. Świadomość jej własnego usytuowania w obrębie procesu, który usiłuje ona opisać i wyjaśnić – pogłębia i jednocześnie ogranicza zakres wszystkich takich wyjaśnień.
    • Autor: Raymond Aron, Wprowadzenie do filozofii historii. Esej o granicach obiektywizmu historycznego

Z

edytuj
  • Z historią jest jak z mięsnym pasztetem – nie należy się przyglądać, jak się go przyrządza.
Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Historia&oldid=588945”