Umysł

ludzkie zdolności poznawcze i wnioskowania

Umysł – termin ogólny oznaczający ogół aktywności mózgu ludzkiego, przede wszystkim takich, których posiadania człowiek jest świadomy.

A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O Ó P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

Metafora umysłu z XVII wieku
  • A gdyby tak się wedrzeć na umysłów górę,
    Gdyby stanąć na ludzkich myśli piramidzie,
    I przebić czołem przesądów chmurę,
    I być najwyższą myślą wcieloną…
  • Absolutny umysł (Bodhi) nie jest świadomością rzeczy, bo taka świadomość ustala przedmioty, a ustalanie iluzorycznych przedmiotów implikuje iluzoryczny podmiot. W ten sposób z tego, co jest ponad wielością i jednością, pochodzą wszystkie zróżnicowania. Kiedy rozróżniający podmiot skonfrontował się ze zróżnicowanymi przedmiotami, wynikła z tego różnorodność doprowadziła do identyfikacji. Tożsamość i różnorodność wyodrębniły także to, co nie jest ani tym samym, ani innym. Te konfliktujące zaburzenia wykształciły percepcję, a w dalszej konsekwencji i przedmiotową formę. To samo-ustanowione pomieszanie spowodowało lgnięcie do nazw, karmiczną aktywność, a więc i cierpienie. W ten sposób, to, co się zamanifestowało, stało się (zmiennym) światem, a to, co było stałe, ustanowiło przestrzeń. Odtąd przestrzeń odpowiada tożsamości, a świat różnorodności, a to, co nie jest ani podobne, ani inne, stanowi czującą istotę.
  • Ani matka, ani ojciec, ani żaden krewny nie może nam przynieść większego pożytku niż nasz własny, opanowany umysł.
  • Błąd w tych mylnych naukach, jakie zazwyczaj głoszą filozofowie, tkwi w tym, że nie rozpoznają oni, iż obiektywny świat powstaje z samego umysłu: nie pojmują oni, że cały system umysłu także powstaje z samego umysłu (…), nieświadomi faktu, iż istnieje tylko jedna, wspólna esencja.
  • Błogosławiony umysł zbyt mały, by wątpić.
    • Źródło: gra komputerowa Warhammer 40.000: Dawn of War
  • Cokolwiek złego może uczynić wróg wrogowi, lub nienawistny znienawidzonemu, nieopanowany umysł wyrządzi sobie większą krzywdę.
  • Cudowne, doprawdy, jest opanowanie umysłu, tak trudnego do opanowania, zawsze żywotnego i chwytającego to co pożąda. Poskromiony umysł przynosi szczęście.
  • Jeśli umysł poszukuje umysłu, to, co z natury nie jest iluzją, tworzy iluzję. Jeśli powstrzymasz całe chwytanie, nie znajdziesz nic realnego. Jeśli to, co nie jest iluzją, uspokoi się, gdzie jeszcze można dopatrzeć się iluzji?
  • Ludzie niewolnikami umysłów,
    Nękani nićmi jego pomysłów.
  • Najmniejszy ptaszek nie spocznie na najwspanialszym drzewie tak, by nie poruszył najdelikatniejszych strun jego życia, owych niewidzialnych nici stanowiących rdzeń życia. Tak i umysł ludzki bywa równie czuły na najlżejsze słowo.
  • Nie ma nic w umyśle, czego nie byłoby przedtem w zmysłach.
  • Nieużywane żelazo rdzewieje, stojąca woda traci swoją czystość i gdy jest zimno zamarza – podobnie bezczynność nadwątla żywotność umysłu.
  • Ograniczony umysł wyżywa się w nieograniczonych ambicjach.
    • Źródło: Myśli przydrożne, Oficyna Poetów i Malarzy, Londyn 1977, s. 17.
    • Zobacz też: ambicja
  • Otwarty umysł jest jak forteca o wrotach nieokratowanych i niestrzeżonych.
    • Źródło: z gry komputerowej Warhammer 40.000: Dawn of War
  • Pewne ograniczenie umysłu jest, jak się zdaje, cechą prawie niezbędną dla każdego człowieka czynu, a już przynajmniej dla każdego, kto poważnie zajmuje się gromadzeniem pieniędzy.
  • Pomnij zachować umysł niezachwiany
    Pośród złych przygód.
    • Aequam memento rebus in arduis
      Servare mentem.
      (łac.)
    • Autor: Horacy, Ody, przekład Adam Asnyk
  • Ponieważ umysł nie może skupiać się na wszystkim, mało interesujące i emocjonalnie monotonne lekcje po prostu nie zostaną zapamiętane.
    • Autor: Launa Ellison, What Does The Brain Have To Do With Learning?
    • Źródło: Gordon Dryden, Jeanette Vos, Rewolucja w uczeniu, wyd. Moderski i S-ka, Poznań 2000, tłum. Bożena Jóźwiak, s. 306.
  • Posiadanie otwartego umysłu jest zaletą, jednak jak powiedział niegdyś James Oberg, inżynier zajmujący się statkami kosmicznymi, nie może być na tyle otwarty, by wyleciał mózg.
    • Autor: Carl Sagan
    • Źródło: "Świat nawiedzany przez demony", wydawnictwo Zysk i S-ka, przełożył Filip Rybakowski, ISBN 83-7150-515-5, str. 200.
  • Spójność systemu logicznego osiąga się za cenę tego, że nic nie mówi ona o rzeczywistości. Spójność to jest operacja umysłu, a nie rzeczywistość. Jeśli my chcemy gdzieś odnaleźć spójność w rzeczywistości, to jest to zawsze fragmentaryczne. Świat nie jest systemem, nie jest mathesis universalis. A taki ideał narzuciła sobie w walce ze scjentyzmem dogmatyka katolicka. Spójność za cenę totalnego odklejenia się od rzeczywistości, także tej badanej przez historyków pierwszego wieku. Jeśli chcemy wszystko uspójnić, to po to głównie, aby mieć władzę nad innymi.
  • Stateczny umysł pamiętaj zachować.
    • Aequam memento rebus in arduis
      Servare mentem.
      (łac.)
    • Autor: Horacy, Ody, przekład Jan Kochanowski, Pieśni, II, 11
  • Struktura naszych umysłów ogranicza zarówno gamę pytań, które zadajemy przyrodzie, jak i upośledza zrozumienie odpowiedzi, których ona nam udziela.
  • System umysłu, który jest najbardziej charakterystycznym znamieniem osobowości, rodzi się z niewiedzy, różnicowania, pragnienia i działania, a jego aktywność jest napędzana poprzez postrzeganie, chwytanie i proces przywiązywania się do przedmiotów tak, jakby były rzeczywiste.
  • Ten, kto chce pozostać w dobrym zdrowiu, powinien unikać smutnych nastrojów i zachowywać radosny umysł.
  • Umysł jest jak malarz. Umysł wytworzył złożenia. Wszystkie istniejące światy są obrazami namalowanymi przez umysł.
  • Umysł jest jak spadochron. Nie działa, jeśli nie jest otwarty.
  • Umysł nie jest naczyniem, które należy napełnić, lecz ogniem, który trzeba rozniecić.
    • Autor: Plutarch
    • Źródło: Gordon Dryden, Jeanette Vos, Rewolucja w uczeniu, op. cit., s. 302.
  • Umysł powinien być utrzymywany w niezależności od wszelkich myśli, które w nim powstają. Jeżeli umysł polega na czymkolwiek, wtedy nie ma on żadnego pewnego schronienia.
  • Umysł pozbawiony celu będzie błąkał się po mrocznych miejscach.
    • Źródło: z gry komputerowej Warhammer 40.000: Dawn of War
  • Wariat – człowiek cierpiący na dużą niezależność umysłową.
  • Z działań systemu umysłu powstaje idea duszy-ego i wszystkiego, co do niej należy; różnicowanie, przywiązanie i idea duszy-ego powstają jednocześnie niczym słońce i promienie jego światła.
  • Z powodu zróżnicowania czegoś, co ze swej natury jest nierzeczywiste i złudne, pojawiają się fałszywe wyobrażenia i błędne rozumowanie, a po nich następują działania i gromadzi się energia ich nawyku, kalając czystą powierzchnię Uniwersalnego Umysłu; skutkiem tego system umysłu zaczyna działać i powstaje ciało fizyczne. Lecz różnicujący umysł nie jest świadom tego, iż przez swe różnicowanie i przywiązania warunkuje on całe ciało (…), budując świat przedstawień z aktywności swej wyobraźni.
  • Żyjemy w kraju, w którym coraz więcej osób wstydzi się swego ciała, a coraz mniej swego umysłu.
    • Autor: Kuba Wojewódzki, Mea pulpa, „Polityka” nr 29 (3219), 17–23 lipca 2019, s. 85.
    • Zobacz też: ciało