Krzyżznak, kształt lub przedmiot w postaci dwóch linii przecinających się, na ogół pod kątem prostym.

  • Boli mnie Polska
    wisi mi krzyż
    • Autorka: Maria Peszek, Szara flaga, album Jezus Maria Peszek (2012)
Chrześcijański krzyż w Szwajcarii
Wikisłownik
Wikisłownik
Zobacz też hasło krzyżWikisłowniku
  • Bez krzyża śmierć człowieka niczym się nie różni od śmierci zwierzęcia.
  • Bez niewinności krzyż jest tylko żelazem
    nadzieja iluzją, a ocean duszy niczym poza nazwą…
  • Choroby, pokusy, kłopoty są także krzyżami, które prowadzą do nieba.
  • Dziwny, choć niekwestionowany jest fakt, że przez całe wieki przed narodzeniem Chrystusa krzyż był używany jako symbol religijny i że również w późniejszym okresie uchodzi on za taki symbol w krajach, do których nie dotarła nauka Kościoła. (…) Znakami w kształcie krzyża jako symbolami bóstw posługiwali się czciciele greckiego Bachusa, tyryjskiego Tammuza, chaldejskiego Bela i nordyckiego Odyna.
    • Autor: G.S. Tyack, The Cross in Ritual, Architecture, and Art, Londyn 1900, s. 1.
  • Egipscy kapłani oraz kapłani-królowie trzymali w rękach, jako symbol swej władzy kapłanów boga-słońca, krzyż w formie „crux ansata”, który nazywano „znakiem życia”.
    • Autor: J. Garnier, The Worship of the Dead, Londyn 1904, s. 226.
  • Greckie słowo tłumaczone na „krzyż” [stauròs] właściwie oznacza pal, słup lub element palisady, na którym można coś powiesić lub którego można użyć do ogrodzenia terenu. (…) Wygląda na to, że nawet u Rzymian słowo crux (od którego pochodzi nasz krzyż) pierwotnie oznaczało słup.
    • Źródło: The Imperial Bible-Dictionary, red. Patrick Fairbairn, Londyn 1874, t. 1, s. 376.
  • Jedna z gazet krakowskich opisuje fakt, jak ludzie przyszli do dyrektora fabryki w Krakowie z propozycją wzniesienia krzyża. Dyrektor powiedział, że zgoda, ale na tak wielką uroczystość przyjechać musi biskup, przed którym robotnicy złożą na ten krzyż ślubowanie, że nie będą pić wódki, robić fuch, bumelować itd. I więcej o krzyżu nie było mowy.
    • Autor: Jerzy Wittlin
    • Opis: fragment wpisu do pamiętniko-dziennika Pójdź ze mną, 5 kwietnia 1981.
  • Krzyż jest darem, który dobry Bóg zsyła swoim przyjaciołom.
  • Krzyż, który weźmiesz na siebie, po drodze się zgubi. Krzyż, którego nie przyjmiesz, będzie ci leżał w poprzek każdej drogi.
  • Krzyży (…) używano jako symboli babilońskiego boga-słońca; po raz pierwszy pojawiły się na monecie Juliusza Cezara (100–44 przed Chr.), a później na monecie wybitej w roku 20 przed Chr. przez następcę Cezara (Augusta). Najczęściej spotykanym symbolem na monetach Konstantyna jest, ale tym samym symbolem czterech jednakowej długości ramion ułożonych pionowo i poziomo posługiwano się bez otaczającego je koła; był to darzony szczególną czcią symbol „koła słonecznego”. Należy zaznaczyć, że Konstantyn był czcicielem boga-słońca i przyłączył się do „Kościoła” dopiero jakieś ćwierć wieku po ujrzeniu – jak głosi legenda – krzyża na niebie.
    • Źródło: The Companion Bible, dodatek 162.
  • Kształt (…) [dwuramiennego krzyża] wywodzi się ze starożytnej Chaldei, gdzie był on symbolem boga Tammuza (kształtem przypominał bowiem mistyczne Tau, inicjał jego imienia), podobnie zresztą jak w innych okolicznych krajach, z Egiptem włącznie. Do połowy III wieku po Chr. kościoły albo już odstąpiły od niektórych nauk wiary chrześcijańskiej, albo je pozmieniały. Chcąc podnieść prestiż odstępczego systemu kościelnego, zaczęto przyjmować do kościołów pogan, którzy się nie odrodzili przez wiarę, i bardzo często pozwalano im zachować pogańskie znaki i symbole. Z tego powodu przyjęto również Tau, czyli T, najczęściej z obniżoną poprzeczką, jako wyobrażenie krzyża Chrystusowego.
    • Autor: W.E. Vine, An Expository Dictionary of New Testament Words, Londyn 1962, s. 256.
  • Kto z wiarą kontempluje Krzyż, ujrzy w nim potęgę. Tajemnica i moc Krzyża wyraża się w przejściu od śmierci do życia. Krzyż staje się bramą – jak powiada Norwid.
  • Najcięższy krzyż, jaki mamy do dźwigania, to zawsze my sami.
  • Nie do zniesienia jest bowiem ból przeżywany z dala od Twojego Krzyża, lecz jakże słodki i jak znośny staje się wtedy, kiedy cierpi się blisko niego.
  • Nie nadaremnie jest ten krzyż,
    który przykuwa trzepot rąk.
    (…) bo gdy w lustro łez –
    – jak w lustro nieba – śmiercią spojrzysz,
    zobaczysz, powiesz: otom jest,
    którym się krzyżem w Bogu drążył.
  • Nie używali ani krucyfiksu, ani żadnego materialnego wyobrażenia krzyża.
    • Autor: J.F. Hurst, Historia kościoła chrześcijańskiego (ang. History of the Christian Church), Nowy Jork 1897, t. 1, s. 366
    • Opis: o chrześcijanach w I w.n.e.
  • Niemal w każdym zakątku starego świata znaleziono najróżniejsze przedmioty oznakowane rozmaitymi formami krzyża, pochodzące z okresów znacznie dawniejszych niż era chrześcijańska. Niezliczone przykłady tego odkryto w Indiach, Syrii, Persji i Egipcie (…) Chyba można uznać, że w czasach przedchrześcijańskich i wśród ludów niechrześcijańskich krzyż był niemal w powszechnym użyciu i w bardzo wielu wypadkach wiązało się to z jakąś formą kultu przyrody.
    • Źródło: Encyclopædia Britannica, 1946, t. 6, s. 753.
  • Owóż zachciało mi się na tej górze krzyża, a chcąc zrobić coś trwalszego (bo smerek gnije łatwo) funduję krzyż żelazny przeszło trzy sążnie ponad fundamenta wystający, aby przecież panował nad okolicą.
  • Pod tym znakiem zwyciężysz
    • In hoc signo vinces (łac.)
    • Źródło: wg legendy są to słowa, które Konstantyn I Wielki usłyszał podczas snu.
  • Prawdziwie cierpiał, prawdziwie został ukrzyżowany – i nie wstydzimy się tego. Został ukrzyżowany i nie zapieramy się tego. Raczej dumny jestem, iż o tym mówię. (…) Po ukrzyżowaniu nastąpiło zmartwychwstanie, dlatego nie wstydzę się głosić krzyża.
  • W całym Egipcie na pomnikach i grobowcach można znaleźć różne krzyże. Zdaniem wielu autorytetów wyobrażają one albo fallusa [męski narząd rozrodczy], albo spółkowanie. (…) W grobowcach egipskich crux ansata [krzyż z kółkiem lub uchwytem u góry] spotyka się tuż obok fallusa.
    • Autor: H. Cutner, A Short History of Sex-Worship, Londyn 1940, ss. 16, 17; zob. też The Non-Christian Cross, s. 183.
  • Zabierzcie stąd tę szubienicę!
    • Otez-moi cette potence! (fr.)
    • Autor: Voltaire, do rzemieślników – cieśli o olbrzymim drewnianym krzyżu, stojącym na cmentarzu w jego dobrach.
  • Zbyt wielu ludzi wdrapuje się teraz na krzyż tylko po to, żeby ich można było widzieć z większej odległości, nawet jeśli w tym celu trzeba trochę podeptać Tego, który znajduje się na krzyżu od tak dawna.

Zobacz też: