Wikicytaty

Henryk Elzenberg

polski filozof (1887–1967)
(Przekierowano z Henryk Józef Marian Elzenberg)

Henryk Józef Marian Elzenberg (1887–1967) – polski filozof i aforysta.

Henryk Elzenberg

Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu

edytuj
  • Co znaczy „umieć żyć z ludźmi”? – Niestety, niestety, znaczy to po trosze: myśleć o nich źle, „być” z nimi dobrze.
  • Człowiek to potworna kabała, w jaką wdał się byt; co z niej wyniknie?
  • Etyka jest nauką o mężnym zachowaniu się wobec bytu.
  • Jeden człowiek jest lepszy niż dwóch, dwóch niż gromada, gromada niż społeczeństwo.
  • Konwencja przeżera nas na wskroś. Są nawet konwencjonalne sposoby przełamywania konwencji.
  • Mądrość polityczna polega często na mówieniu głupstw tam gdzie trzeba. Ależ na miłość boską, obywatelu, nigdy przecież na ich myśleniu.
  • Najinteligentniejsi ludzie najwięcej miewają głupich pomysłów; ich umysł jest niespokojny, w ciągłym ruchu, więc wciąż się potyka. Głupcy mało mają głupich pomysłów.
  • Neopozytywista: istota człekokształtna, z którą nie ma ludzkiego porozumienia.
  • Perswazja poparta siłą nie jest perswazją.
  • Precyzja myśli jest cechą epigonów: powiedzmy ostrożniej: drugiego pokolenia twórcy. Myśl odkrywcza jest na ogół nieprecyzyjna.
  • Rzeczywistość – tę część raczej brudną – powinniśmy niewątpliwie znać: złudzeniami żyć się nie godzi. Ale nie powinniśmy się w nią wpatrywać; bo ze zła i brzydoty cóż ostatecznie innego niż zło i brzydota może się udzielić nam samym?
  • Są na świecie i bandyci, i święci. Ale święci obracają się w ramach, które wyznaczają bandyci.
  • Umieć powiedzieć nie: to jest fundament zarówno charakteru człowieka jak jego pozycji wśród ludzi.
  • W dziejach zawsze było sensowne tylko to, co poza nie wyprowadzało.
  • Wybieraj to, co jest dla ciebie, a nie wbrew tobie, słuchaj wszystkich, ale decyduj samodzielnie.
  • Zalety znienawidzonego są bardziej nienawistne niż jego wady.

Inne

edytuj
  • Celem życia jest: w swojej małej jednostkowej duszy odbić jak najwięcej kosmosu.
  • Czyż mam przestać zabiegać o swoje dobro przyzwoicie ludzkie dlatego, że przy tej okazji jakiś tam łajdak osiągnie swoje łajdackie?
  • Kocha się właściwie tylko szczęśliwych – na nieszczęściu się tylko żeruje.
  • Kto pracuje nad ukształtowaniem siebie, ten jest sam.
  • Ludzie lepiej się rozumieją, gdy niezupełnie racjonalnie myślą, a mówią w jakimś stopniu metaforycznie.
  • Mądrość jest najsubtelniejszą, najbardziej uduchowioną z form panowania, nie nad ludźmi, lecz nad światem.
    • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.
  • Najpraktyczniej zacząć od wyrzeczenia, bo tak czy tak, na nim skończyć wypadnie.
  • Należy w imię wielkiej miłości praktykować drobną życzliwość.
  • Nie gardź sobą, że bitwę przegrałeś. Trzeba pewnej siły, by się zapędzić aż tam, gdzie się bitwy przegrywa.
  • Nie ma nic piękniejszego jak człowiek czynu, zdolny do myślenia i czucia.
    • Źródło: Nic, co ludzkie... Aforyzmy, sentencje i przysłowia, oprac. Henryk Jurand, LSW, 1982, s. 14.
  • Od miernej porcji głupoty poczujesz się chory i nieswój; od potężnej – przyjdziesz do siebie.
  • Piękno jest jednocześnie kształtem czegoś i czegoś zasłoną, drogą i zbłądzeniem z tej drogi.
    • Źródło: Leksykon złotych myśli, op. cit.
    • Zobacz też: zasłona
  • Piękność świata nie jest oparciem.
  • Powołanie człowieka jest proste: budować świat przeciw światu.
  • Przeznaczenie to tylko inna nazwa naszej natury.
    • Źródło: Bogusław Wolniewicz, O Polsce i życiu, Komorów 2011, s. 22
    • Zobacz też: przeznaczenie
  • Rzeczą niewybaczalną jest nikczemna hierarchia wartości.
    • Źródło: Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław Bogusław Lenard (oprac.), Wiek XX w źródłach, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, ISBN 8301127104, s. 428.
  • Samobójstwo jest tą ostatnią rezerwą, tą ostatnią linią obronną, stanowiąca dla nas rękojmię, że poniżej pewnego poziomu poniżenia, upokorzenia, rozbicia wewnętrznego itp. nic i nikt nas zepchnąć nie może. Świadomość, że zawsze można popełnić samobójstwo, to nasze kryte tyły w walce życiowej. Zupełnie inaczej można się wtedy ustosunkować do każdej sprawy; życie nie tylko jest spokojniejsze, ale i o wiele piękniejsze.
  • Są ludzie, którzy nigdy nigdzie nie wsadzą swoich trzech groszy, tylko od razu trzydzieści.
  • Uczucie jest źródłem i ujściem, ale rzeka płynie myślami.
  • W ogromnej większości wypadków efektowna bywa myśl tylko dlatego, że nie przemyślana do końca.
  • Wartość walki tkwi nie w szansach zwycięstwa sprawy, w imię której się ją podjęło, ale w wartości tej sprawy.

O Henryku Elzenbergu

edytuj
  • Wkład H. Elzenberga w dorobek polskiej filozofii i psychologii religii pierwszego półwiecza XX wieku jest dość szczególny. Osobliwość ta polega przede wszystkim na łączeniu podejścia filozoficznego do religijności i zjawisk z nią spokrewnionych (mistycyzmu, przeżyć metafizycznych, itp.) z podejściem psychologicznym oraz na oryginalnej, nie dającej się całkowicie utożsamić z żadnym określonym stanowiskiem w dziejach polskiej czy obcej myśli religioznawczej, wykładni tych zjawisk.
    • Autor: Jan Szmyd, Psychologiczny obraz religijności i mistyki. Z badań psychologów polskich, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Kraków 1996, s. 248.
Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Henryk_Elzenberg&oldid=587537”