Patriotyzm

postawa szacunku, umiłowania i oddania własnej ojczyźnie oraz chęci ponoszenia za nią ofiar i gotowości do jej obrony

Patriotyzm – miłość do własnej ojczyzny i narodu.

  • Bardzo ważnym dla Polaków dziedzictwem świętego Jana Pawła II jest jego lekcja patriotyzmu. (…) Umiłowanie ojczyzny, narodu, tradycji, ale nie w sensie nacjonalistycznym lecz świadomości bogactwa, jakie niesie ze sobą dziedzictwo całej Europy. U Jana Pawła II bardzo istotną kwestią, jeśli chodzi o przeżywanie patriotyzmu, jest zawsze szacunek dla drugiego człowieka, poszanowanie jego godności.
  • (…) ceremonia oddawania czci fladze oraz składanie przysięgi w szkołach amerykańskich jest rytuałem religijnym. (…) Sąd Najwyższy ostatecznie potwierdził w szeregu rozpraw, że te codzienne rytuały mają charakter religijny.
    • Opis: cytując poglądy historyka Carltona Hayesa.
    • Autor: D. W. Brogan, The American Character, Nowy Jork 1956, ss. 163, 164.
  • Dla mnie patriotyzm jest wartością. To znaczy czymś pozytywnym. Postawą wolną od demagogicznych podniet, od paranoicznego węszenia za wrogiem. Postawą na rzecz czegoś, a nie przeciw komuś. Na rzecz godności, która wiąże się nieodmiennie z szacunkiem do ludzi innego pochodzenia, innej wiary.
    • Autor: Władysław Bartoszewski
    • Opis: o osobistym stosunku do wartości patriotycznych.
    • Źródło: Michał Komar, Władysław Bartoszewski. Wywiad rzeka, s. 259.
  • Chrześcijanie, jako ród kapłański i duchowy, trzymali się z dala od państwa, chrystianizm zaś mógł wpływać na życie społeczne chyba tylko w sposób w istocie rzeczy najczystszy, a mianowicie usilnie starając się zaszczepić obywatelom państwa coraz świętszą postawę.
    • Autor: August Neander, Allgemeine Geschichte der christlichen Religion und Kirche, Hamburg 1842, t. 1, s. 467.
  • … i żaden patriota lokalny nie chce być patriotą globalnym, patriotą świata, patriotą wszechświata, bo to trochę za duże, żeby się z tym utożsamiać, sąsiedzi, i przecież „będę nie zauważony w tłumie ludzkości, i jak tu takim wielkim jak kosmos sztandarem wymachiwać? i komu wymachiwać? Panu Bogu przed nosem? Nie, nie! Precz z kosmopolityzmem! Niech żyje nasz fyrtel, co go tak pięknie opiewał nasz znakomity fyrtlowski poeta, a ten, kto twierdzić się ośmieli, że jego fyrtel jest piękniejszy, tego wezwiemy na pojedynek krasomówczy albo na białą broń, albo na pistolety, albo na bombę atomową”.
  • Jak można tolerować patriotyzm, gdy sześć milionów Żydów zostało zamordowanych w imię patriotyzmu? Ktoś może powiedzieć, że to miało miejsce w Niemczech, jednakże te mordercze komórki drzemią w każdym narodzie.
  • Kurczowy patriotyzm bywa nieraz odpowiedzią na wewnętrzną zdradę.
    Czy Polacy nie są podobni do niektórych homoseksualistów?
  • Łatwiej i chyba trafniej mówić jednak o patriotyzmie poza drutami obozu. Patriotyzm należy do wyborów ludzkich. Przestrzeń wolności pełniej ukazuje możliwość i wartość wyboru. Nie w dniu próby, nie w sytuacji skrajnego zagrożenia, nie pod wszechogarniającą walką o życie, ale właśnie w przestrzeni maksymalnej wolności wybór ludzki przechodzi swoją najcięższą próbę.
  • Mówi pan, że nie jestem patriotą? Nie byłem nim właściwie nigdy. Stłumiłem te uczucia, jak tylko zrozumiałem, że właściwie narodów już nie ma. Jest jedna wielka Hydra, tym straszniejsza, że jest maszyną. To jest szczęśliwa ludzkość.
    • Autor: Witkacy, Maciej Korbowa i Bellatrix
  • Nie można być tak oślepionym przez patriotyzm, by nie widzieć rzeczywistości. Zło jest złem, obojętnie kto je wyrządza czy wypowiada.
  • Patriotyzm jest cechą ludzi ziejących nienawiścią.
    • Źródło: Patriotism is the virtue of the vicious. (ang.)
    • Autor: Oscar Wilde
  • Patriotyzm jest uczuciem zbiorowym i niczym tylko uczuciem. Składają się na niego poczucie jednorodności, a więc i solidarności w łonie narodu, przywiązanie do wspólnych tradycji dziejowych, języka, często wierzeń, obyczajów, kultury własnej, poczucie swej odrębności od narodów otaczających, jednakowe odczuwanie zbiorowej pomyślności lub niepowodzeń, wreszcie dążenie do zachowania własnego typu narodowego. Odczuwanie i uczucie należą do najprostszych zjawisk duchowych, dlatego to budzenie się świadomości narodowej poczynać się zawsze musi od budzenia się patriotyzmu.
  • Patriotyzm (…) jest przesądem stworzonym sztucznie i podtrzymywanym poprzez sieć kłamstw i oszustw; przesądem okradającym człowieka z poszanowania dla siebie i godności (…) zarozumiałość, arogancja i egotyzm są podstawami patriotyzmu. Pozwólcie mi to zilustrować. Patriotyzm zakłada że nasz świat jest podzielony na małe kawałki, każdy otoczony żelaznymi wrotami. Ci, którzy mieli szczęście urodzić się na jakimś szczególnym kawałku, uważają się za lepszych, bardziej szlachetnych, wspanialszych, inteligentniejszych niż istoty zamieszkujące inne kawałki. Jest więc obowiązkiem każdego, żyjącego na tym wybranym kawałku, aby walczyć, zabijać i ginąć próbując narzucić wszystkim innym swoją wyższość. Mieszkańcy innych skrawków rozumują oczywiście w podobny sposób (…).
  • Cóż to za dziwna zdobycz patriotyzmu – zmienić myślącą istotę w lojalną maszynę!
    • Autor: Emma Goldman
      • Źródło: Anarchizm i inne eseje, Oficyna Bractwo Trojka, s. 124
  • Patriotyzm jest wtedy, gdy na pierwszym miejscu jest miłość do własnego narodu; nacjonalizm wtedy, gdy na pierwszym miejscu jest nienawiść do innych narodów niż własny.
  • Patriotyzm nie ma nic wspólnego z konserwatyzmem. Co więcej jest on przeciwieństwem konserwatyzmu, ponieważ oznacza wierność czemuś, co podlega nieustannym przemianom, a mimo to w jakiś mistyczny sposób pozostaje takie samo. Patriotyzm jest pomostem łączącym przeszłość i przyszłość. Żaden prawdziwy rewolucjonista nie był internacjonalistą.
    • Patriotism has nothing to do with Conservatism. It is actually the opposite of Conservatism, since it is a devotion to something that is always changing and yet is felt to be mystically the same. It is the bridge between the future and the past. No real revolutionary has ever been an internationalist. (ang.)
    • Autor: George Orwell, The Lion and the Unicorn: Socialism and the English Genius, 1941.
  • Patriotyzm nie oznacza nacjonalizmu. Nacjonalizm, a jeszcze tym bardziej szowinizm, bierze się z nienawiści. Patriotyzm bierze się z miłości, z poczucia utożsamienia się ze wspólnotą, ze wspólnoty kultury i historii.
    • Autor: Lech Kaczyński
    • Źródło: Maciej Chojnowski, Marek Krukowski, Warto być Polakiem. Prezydent Lech Kaczyński, wyd. Spin AR, Warszawa 2014, ISBN 9788360508725, s. 116.
  • Dzisiaj, po 20 latach Trzeciej już Rzeczypospolitej, musimy budować nowy patriotyzm. Patriotyzm, który wpatrzony jest w przyszłość, ale który musi mieć korzenie w przeszłości. Musi mieć pamięć, bo nie ma patriotyzmu bez pamięci. Próbujemy tę pamięć uparcie budować i odbudowywać. Walka o miejsce Polski w Europie, która wkroczyła w nową fazę, walka o bezpieczeństwo Polski, w tym bezpieczeństwo energetyczne, walka o rozwój gospodarczy, o modernizację kraju, ale także walka o zachowanie tych wartości, które pozwoliły nam przetrwać, które stanowią dzisiaj o naszej sile – to wszystko składa się na nowy patriotyzm.
    • Autor: Lech Kaczyński
    • Źródło: Maciej Chojnowski, Marek Krukowski, Warto być Polakiem. Prezydent Lech Kaczyński, op. cit., s. 116.
  • Patriotyzm to jest przywiązanie do własnej Ojczyzny, a Ojczyzna to trzy wielkie rzeczy wspólne: wspólna mowa, wspólna ziemia i wspólna pamięć.
  • Patriotyzm to osobista odpowiedzialność za kraj, naród i rodaków. Prawdziwego patriotyzmu nie da się zbudować bez Boga – na bazie ludzkich postaw odrzucających wiarę.
  • Patriotyzm to przekonanie o tym, że jakiś kraj jest lepszy od innych dlatego, że ja się w nim urodziłem.
    • Patriotism is your conviction that this country is superior to all others because you were born in it. (ang.)
    • Autor: George Bernard Shaw
  • „Patriotyzm” to słowo odmieniane w życiu publicznym przez wszystkie możliwe przypadki. Wytarte, oszpecone, wyliniałe, obrzydzone przez radykalizm, głupotę, wulgarny polityczny interes prawicy, ograniczenie wyborców, prostactwo, nierozumienie interesów Polski i jej obywateli. „Gębą” hasła patriotyzm w Polsce coraz częściej jest facjata Antoniego Macierewicza, ojca dyrektora Rydzyka czy małpia maska osiłka półgłówka podskakującego agresywnie w budynkach uniwersytetów. Roman Dmowski musi na ten widok przewracać się w grobie.
  • Patriotyzm to umiłowanie własnej Ojczyzny, na którą składa się i rodzinna ziemia, i wytworzona na tej ziemi przez naród kultura, i cała jego tradycja, i pacierz przed obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej, i melodia języka ojczystego, i ukochany nad wszystkie inne krajobraz, i rodzinny dom, i pamięć o ojczystych dziejach, i chwytająca ze serce matczyna kołysanka, i groby przodków, i cudowna poezja polskich romantyków, i prastara pieśń „Bogurodzica”, i polonez A – dur Szopena, i „Pożegnanie Ojczyzny” Ogińskiego, i niezliczona ilość innych zaszczepionych na zawsze w duszy Polaka wspomnień, przeżyć, uczuć, przekonań i głębokich umiłowań.
  • Patriotyzm więc i socjalizm nie tylko nie są przeciwnymi sobie, ale wzajemnie się potęgują. Prawdziwy patriotyzm zwraca się przede wszystkim ku temu, co stanowi podstawę i rzeczywistą siłę narodu, ku ludowi pracującemu, a więc musi być socjalistyczny; szczery zaś socjalizm, wypływając z miłości narodu, musi być patriotyczny.
  • Patrioci zawsze mówią o umieraniu za kraj, a nigdy o zabijaniu za kraj.
  • Prawdziwy patriotyzm nie tylko polega na tym, ażeby kochać jakąś idealną ojczyznę, ale – ażeby kochać, badać i pracować dla realnych składników tej ojczyzny, którymi są ziemia, społeczeństwo, ludzie i wszelkie ich bogactwa.
  • Prawdziwym patriotą jest ten, który nie ze wszystkiego jest zadowolony w swej ojczyźnie, to człowiek, który pragnie i walczy o to, by w niej było lepiej.
  • Sądzę, że szowinizm, megalomania narodowa, ksenofobia, czyli nienawiść do wszystkiego co obce, egoizm narodowy – nie dadzą się pogodzić z nakazem chrześcijańskim miłości bliźniego. Patriotyzm natomiast – daje się pogodzić. Tak jak szczególna miłość w rodzinie nie musi i nie powinna być przeszkodą dla miłości bliźniego – tak i szczególna miłość dla członków tej samej wspólnoty narodowej winna być podporządkowana tej samej nadrzędnej normie moralnej. Patriotyzm jest z miłości – i do miłości ma prowadzić; wszelka inna jego forma jest deformacją etyczną.
  • Spędziłem trzy lata na północy i na południu Pacyfiku podczas II wojny światowej – tej uchodzącej za udaną – przez ten czas nie usłyszałem ani jednego patriotycznego hasła z ust żadnego żołnierza.
    • Autor: Gore Vidal, Gore Vidal. United States of Amnesia. A film by Nicholas Whathall (2013)
  • Świat jest pełen polskich patriotów. Niestety, niektórzy z nich są Niemcami, Francuzami, a inni Anglikami. Z tego powstają wojny.
  • Tam [w jakiejś nieokreślonej ojczyźnie] się stałem abnegatem, tu [poza nią] się stałem patriotą!
    • Autor: Michał Zabłocki
    • Źródło: piosenka Nienawidzę cię Polsko śpiewana przez Czesława Mozila z albumu Księga emigrantów. Tom I
  • W Polsce czy na Węgrzech jesteśmy dziś na etapie przeżywania swojej tożsamości w takiej formie, jakiej Zachód doświadczał w 1914 roku, u progu I wojny światowej! U nas patriotyczny krytycyzm traktowany jest jako „pedagogika wstydu”, za to na Zachodzie nasza autoafirmacja traktowana jest trochę tak, jak przechwałki kogoś spragnionego uznania w towarzystwie. Ten, kto się przechwala, wywołuje uśmiech politowania. Obowiązuje skromność, nawet jeśli kryje ona postawy wyższościowe. Ta nieprzystawalność wrażliwości nie sprzyja oczywiście poczuciu solidarności i wspólnoty. A jest ona absolutnie konieczna.
  • Z czym wyższej klasy są francuskie kobiety, tym bardziej ulegają wynarodowieniu; prostytutki są często, po zakonnicach, naszymi najlepszymi patriotkami.
    • Plus les Françaises sont de haute classe plus elles se dénationalisent les prostituées, sont souvent, après les religieuses, nos meilleures patriotes. (fr.)
    • Źródło: Żyjący Budda (1927)

Zobacz też: