Stanisław Broniewski
polski działacz harcerski
Stanisław Broniewski ps. Orsza, Witold, K. Krzemień (1915–2000) – polski ekonomista, naczelnik Szarych Szeregów, harcmistrz, podporucznik w czasie II wojny światowej. Kawaler Orderu Orła Białego.
- Alek Dawidowski, członek szaroszeregowego hufca „MG”, a w jego ramach członek organizacji „Wawer”, głęboko przeżywał wszystkie okupacyjne wydarzenia. Gdzieś na dnie serca tkwiła bolesna zadra – śmierć ojca z rąk niemieckich. Każda tragedia narodowa, każda łapanka, każda egzekucja rozrywała starą ranę. Młody, silny, wysoki, wysportowany chłopiec, pędzący w krótkich spodenkach na rowerze, miał jakiś smutek w oczach. Opalone dłonie nieraz zaciskały się mocno na rowerowej kierownicy, gdy przed oczyma mignął obraz niemieckiego bezprawia. Lecz nie zaciskały się bezsilnie. Alek walczył. Walczył i mimo że dalecy jesteśmy od używania na kartkach słów przesadnych, słów pełnych patosu, trzeba jasno powiedzieć, że walczył po rycersku. Walczył, bo Niemcy gnębili innych, walczył, bo czuł się dość silnym, by bronić innych, lecz jednocześnie walczył wewnętrznie. Męczyło go pytanie, czy wolno jest zabijać znienacka, niespodziewanie. Kiedyś z tych i innych wątpliwości zwierzył się komendantowi Chorągwi Warszawskiej i wtedy rozmówcy, patrzącemu się w smutne i dziecięco zakłopotane oczy Alka, wydało się, że słyszy głos sienkiewiczowskiego Zawiszy Czarnego: „Zwróć, Niemcze, głowę i poddaj się albo potykaj ze mną!”.
- Opis: o Macieju Aleksym Dawidowskim ps. „Alek”.
- Źródło: Aleksy Dawidowski, warhist.pl
- Był to już ostatni odruch, na maskę wozu celnie padają cztery butelki. To „Anoda” uderza ze swoją sekcją. Uderza w samą porę. Nie tylko zgodnie z planem akcji, ale i zgodnie z nowo wytworzoną sytuacją.
- Opis: o Janie Rodowiczu ps. „Anoda” i Akcji pod Arsenałem
- Źródło: 70 lat temu zginął Jan Rodowicz „Anoda”, żołnierz Szarych Szeregów i bohater akcji pod Arsenałem, tvp.info, 7 stycznia 2019.
- Celem harcerstwa nie była ilość namalowanych na murze kotwic czy zabitych Niemców. Walka o dusze, praca wychowawcza, budowanie człowieka i ludzi – to było sedno sprawy i istotna przyczyna tego, czym stało się harcerstwo w życiu polskim przez lata wojny.
- Opis: o harcerstwie.
- Źródło: Stanisław Broniewski "Orsza" - harcerz z powołania, polskieradio.pl, 29 grudnia 2020.
- Ludziom bardzo ciężko było się rozstać po tylu latach wspólnej, twardej służby. Wiadomo było, że za chwilę jedni pójdą do niewoli, a inni będą usiłowali się wydostać z ludnością cywilną. Każdy w swoją nieznaną drogę. Zamiast pożegnania wszyscy stali na baczność i mówili rotę harcerskiego przyrzeczenia.
- Opis: po rozwiązaniu Szarych Szeregów.
- Źródło: Szare Szeregi. Wychowanie przez walkę, polskieradio.pl, 27 września 2021.
- Mimo lat, jakie upłynęły od tych chwil, wydaje mi się, że pamiętam dobrze wszystkie szczegóły akcji. Najwyraźniej jednak rysuje mi się w pamięci obraz grupki uwolnionych. Trudno zapomnieć tę falę radości.
- Opis: o Akcji pod Arsenałem.
- Źródło: Akcja pod Arsenałem: odbić "Rudego" z rąk Gestapo, polskieradio24.pl, 26 marca 2022.
- Myśmy całe nasze siły skupili na odbiciu Janka Bytnara.
- Opis: o Akcji pod Arsenałem i uwolnieniu Jana Bytnara ps. „Rudy”.
- Źródło: Akcja pod Arsenałem: odbić "Rudego" z rąk Gestapo, polskieradio24.pl, 26 marca 2022.
- Składamy do grobu sumienie Armii Krajowej.
- Opis: na pogrzebie Józefa Rybickiego.
- Źródło: Józef Rybicki (1901-1986), zakladajciekomitety.pl
- Zobacz też: sumienie, Armia Krajowa
- To byli ludzie wprost wyrwani ze szponów śmierci. To było wielkie szczęście tych bojowców, którym dane było brać udział w akcji, że mogli im pomóc.
- Opis: o Akcji pod Arsenałem.
- Źródło: Akcja pod Arsenałem: odbić "Rudego" z rąk Gestapo, polskieradio24.pl, 26 marca 2022.
- W harcerstwie były trzy grupy wieku: najstarsi Grupy Szturmowe, średni Bojowe Szkoły (od 16 do 18 lat) i najmłodsi tzw. Zawiszaki (od 12 do 15 lat).
- Źródło: Szare Szeregi. Wychowanie przez walkę, polskieradio.pl, 27 września 2021.
O Stanisławie Broniewskim
edytuj- Po wojnie stał się symbolem szaroszeregowej legendy. Dźwigał ją przez długie lata, traktując jako odpowiedzialność wynikającą z faktu pełnienia funkcji naczelnika Szarych Szeregów.
- Autor: Ryszard Kaczorowski
- Źródło: Stanisław Broniewski "Orsza" - harcerz z powołania, polskieradio.pl, 29 grudnia 2020.
- Podejmował działania na rzecz jedności Harcerstwa i jego odrodzenia w Prawdzie. Z głębokim żalem żegnamy niestrudzonego Instruktora harcerskiego, który w swej odważnej i pełnej poświęcenia służbie Bogu i Polsce pozostanie dla nas wzorem do naśladowania.
- Opis: ZHR w nekrologu po śmierci Stanisława Broniewskiego ps. „Orsza”.
- Źródło: Stanisław Broniewski "Orsza", przywrocmypamiec.pl
Zobacz też: