Jan Bytnar
polski instruktor harcerski, żołnierz Szarych Szeregów
Jan Bytnar ps. „Rudy”, „Janek” (1921–1943) – polski podharcmistrz, członek Szarych Szeregów, dowódca hufca „Południe” Grup Szturmowych, jeden z głównych bohaterów książki Aleksandra Kamińskiego Kamienie na szaniec.
O Janie Bytnarze
edytuj- Był cudowny. Ja czułam się trochę jak „kula u nogi”. Robił, majsterkując, takie ciekawe rzeczy, że jak mogłam, to wślizgiwałam się do pokoju, aby go podejrzeć. Ja miałam zainteresowania wyłącznie sportowe i daleko mi było do takich wyników w nauce. Czuwał nade mną.
- Autor: Danuta Barbara Dziekańska ps. „Dusia”, siostra Jana Bytnara.
- Źródło: Janek. Ze Zdzisławą Bytnar, matką, i Danutą Dziekańską, siostrą, o Janie Bytnarze ps. „Rudy” rozmawia Marek Hołubicki, niedziela.pl
- Chowałam go z wielką troskliwością, dbałam o jego bogactwo umysłowe, dbałam o to, żeby był godnym obywatelem tej Polski.
- Autor: Zdzisława Bytnarowa, ps. „Sławska”, mama Jana Bytnara.
- Źródło: Jan Bytnar "Rudy". Bohater Szarych Szeregów. Wspomnienia matki, polskieradio.pl, 6 maja 2022.
- Dnia 30 marca odeszli od nas na Wieczną Wartę druhowie Janek i Alek. (…) Obowiązkiem względem nich jest unieśmiertelnić ich obu, idąc samemu ich śladami i ich postacie stawiając jako wzory ludzi, jakich chcemy Polsce wychować.
- Autor: Tadeusz Zawadzki, ps. „Zośka”.
- Opis: w rozkazie specjalnym z 3 maja 1943 roku po śmierci Jana Bytnara ps. „Janek”, „Rudy” i Macieja Aleksego Dawidowskiego ps. „Alek”.
- Źródło: „Rudy” – bohater Szarych Szeregów, polska-zbrojna.pl, 6 maja 2021.
- Gdy wszyscy więźniowie wysypali się na ulicę, z głębi wozu ukazał się Janek, gramoląc się na czworakach przez ławki. Ogolona głowa, twarz zielono-żółta, zapadnięte policzki, olbrzymi siniec pod okiem, sine uszy. Wielkie oczy szeroko otwarte, patrzące na nas. Porwaliśmy go na ręce. Każde dotknięcie go przez nas wywoływało krzyk bólu.
- Autor: Tadeusz Zawadzki, ps. „Zośka”.
- Opis: o uwolnieniu Jana Bytnara ps. „Rudy” z niemieckiej niewoli podczas II wojny światowej w czasie Akcji pod Arsenałem.
- Źródło: 100 lat temu urodził się Jan Bytnar, dzieje.pl, 6 maja 2021.
- Jaś był naszą rodzinną gwiazdą. Był niezwykłym chłopcem, a co dopiero synem. Był dzieckiem ponad wszelkie marzenia. Kochał szkołę, ale był zawsze ponad poziomem. Pamiętam, że gdy rozpoczynał szkołę, już po dwóch dniach nauki wezwał nas kierownik. Szłam z wielkim niepokojem, myśląc, co mógł narozrabiać. Dowiedziałam się, że on nie ma czego szukać w pierwszej klasie, bo jego wiadomości są znacznie szersze. Przeniesiono go od razu do drugiej klasy. Był bardzo wątły i często chorował. Spędzając dużo czasu w łóżku, bardzo wiele czytał. Książki dosłownie pochłaniał i wkrótce zabrakło ich dla niego w biblioteczce domowej.
- Autor: Zdzisława Bytnarowa, ps. „Sławska”, mama Jana Bytnara.
- Źródło: Janek. Ze Zdzisławą Bytnar, matką, i Danutą Dziekańską, siostrą, o Janie Bytnarze ps. „Rudy” rozmawia Marek Hołubicki, niedziela.pl
- Można powiedzieć, że były trzy kuźnie wychowania patriotycznego: dom rodzinny, szkoła i harcerstwo. I te trzy "specjalistyczne kursy" ukończył Jan Bytnar. Zdecydowanie najważniejszy był dom rodzinny. Są takie słynne słowa Mickiewicza: "Walka o wolność, gdy się raz zaczyna, z ojca krwią spada dziedzictwem na syna". Tak właśnie było w przypadku Bytnarów.
- Autor: dr Szymon Niedziela z Muzeum Powstania Warszawskiego.
- Źródło: Michał Skorupka, Jan Bytnar "Rudy" - wspomnienie o bohaterze, polskatimes.pl, 26 marca 2022.
- Na twarzy malował się uśmiech poprzez skurcz bólu. Wziął moją rękę w swoją dłoń i trzymał mocno. Dłonie miał czarne i spuchnięte. Mówił: „Tadeusz, ach Tadeusz, gdybyś wiedział”. Uspokajałem go mówiąc, „że za chwilę będzie w domu”. Po chwili: „Nie myślałem, że to zrobicie”.
- Autor: Tadeusz Zawadzki, ps. „Zośka”.
- Opis: o uwolnieniu Jana Bytnara ps. „Rudy” z niemieckiej niewoli podczas II wojny światowej w czasie Akcji pod Arsenałem.
- Źródło: 100 lat temu urodził się Jan Bytnar, dzieje.pl, 6 maja 2021.
- Presja ze strony podwładnych i przyjaciół Jana Bytnara „Rudego” była niezwykle istotna. Determinacja „Zośki”, jego najbliższego przyjaciela, również była ważnym czynnikiem. Liczono przy tym, że poprzez wydanie zgody na przeprowadzenie akcji wzmocnione zostanie morale warszawskich Grup Szturmowych oraz wszystkich oddziałów Kedywu. Było to szczególnie ważne z punktu widzenia ogromnej przewagi niemieckiej i ofiar ponoszonych w czasie walki z okupantem.
- Autor: Marek Wierzbicki (historyk)
- Źródło: 100 lat temu urodził się Jan Bytnar, dzieje.pl, 6 maja 2021.
- Szybko stał się jednym z czołowych wykonawców akcji "małego sabotażu". Skonstruowane przez Bytnara tzw. wieczne pióro służące do wykonywania napisów i rysunków na akcjach harcerzy było później powszechnie stosowane.
- Autor: Andrzej Kunert
- Źródło: Jan Bytnar "Rudy". Bohater Szarych Szeregów. Wspomnienia matki, polskieradio.pl, 6 maja 2022.
Zobacz też: