Adam Zagajewski
polski poeta, eseista, prozaik, tłumacz
Adam Zagajewski (1945–2021) – polski poeta, eseista, prozaik, tłumacz
- Literatura odkrywająca współczesność to taka literatura, która umie odsłonić to, co jest nowego, ale poza nowym materiałem sięga do form starszych, bardziej trwałych. Może się zdarzyć, że literatura rozdzieli się na taką, która będzie badała tylko to, co nowe, i taką, która ujmie tylko to, co odwieczne. Otrzymamy wówczas z jednej strony literaturę małego realizmu, zewnętrznych form życia, a z drugiej strony teorię i praktykę neoklasycyzmu wierzącego w ponadhistoryczną jedność kultury i pojmującego ją dosłownie. Pierwsza z tych literatur zatrzymuje się na granicy opisu, opisu naskórkowego, gazetowego, druga natomiast nie nawiązuje kontaktu z codziennym doświadczeniem i jej „odwieczne problemy” pozostają czymś abstrakcyjnym, suchą erudycją historyczną.
Równowaga między żywiołem aktualności i żywiołem tradycji jest niezbędnym warunkiem prawdziwej współczesności literatury.- Źródło: Rzeczywistość nie przedstawiona w powojennej literaturze polskiej , w zbiorze Świat nie przedstawiony (1974)
Adam Zagajewski (2009)
- Nie trzeba wielkiej bystrości, żeby zobaczyć, do czego prowadzi deptanie prawa. Chociaż człowiekowi, nawet wykształconemu, prawo może wydać się nudne. Trzeba doświadczenia, żeby dostrzec, że za suchymi paragrafami kryje się ochrona naszej wolności, ładu, porządku społecznego, że w prawie tkwi ukryte piękno.
- Źródło: Katarzyna Janowska Oślepiający blask wolności (WYWIAD), onet.pl, 8 czerwca 2019.
- Zobacz też: prawo, wolność
- Tylko obcy mają odwagę nazwania tej substancji, którą jesteśmy, tylko oni ją widzą w ostrym świetle.
- o polskości, naturze Polaków
- Źródło: wykład z 2019 roku wygłoszony na Wydziale Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW podczas VIII Sympozjum imienia Ministra Krzysztofa Skubiszewskiego pt. „Moralność w życiu publicznym. Stan upadłości czy nowa norma?”, za: „Gazetą Wyborczą”
- Wisława Szymborska była mi bliska jako poetka i jako człowiek, z tym że to są dwie różne rzeczy. Wyraźnie byłem pod niesłychanym urokiem jej osoby także, bo to był ktoś niepodobny do żadnej innej osoby. Była taką wielką damą, ale damą nie arystokratyczną, tylko intelektualną. Rzadko się spotyka kogoś, kto jest tak bardzo sobą. Ona w sposób niezmiernie silny była sobą; nie dało się jej pomylić z nikim innym i to było nadzwyczajne.
Cytaty z wierszy
edytuj- Czy kochasz słowa tak jak nieśmiały czarodziej kocha
chwilę ciszy –
już po występie, kiedy jest sam w pustej szatni, w której
płonie smolistym, tłustym płomieniem żółta świeca?- Źródło: Brama
- Zobacz też: słowo
- Dlaczego to musi być grudzień.
Lecą ciężkie, ciemne śniegu gołębie,
spadają na płyty chodnika. Czym
jest talent wobec żelaza, czym jest
myśl wobec munduru, czym jest muzyka
wobec pałki, czym jest radość wobec
strachu, ciężki ciemny śnieg zakrywa
kiełki marzenia. (…)
czym jest wobec nich
milczący tłum w niebieskim tramwaju,
kim jest ta smutna dziewczyna
- Gdyby jeszcze dyktatorzy zechcieli,
Czytać nasze gniewne, wściekłe i
Solidnie opracowane wiersze, poezja
Na pewno zmieniłaby świat. Ale
Róże także nie znają poświęconych
Im utworów. Kolce nie piją krwi.- Źródło: Kolce
- Zobacz też: krew
- Muzyka słuchana z tobą
zostanie na zawsze z nami.
(…)
Muzyka słuchana z tobą
zamilknie razem z nami.- Źródło: Muzyka słuchana z tobą
- Zobacz też: muzyka
- Muzyka słuchana z tobą
była więcej niż muzyką
i krew która płynęła w naszych tętnicach
była więcej niż krwią
a radość którą odczuwaliśmy
była prawdziwą radością,
i jeśli mogę komuś za to dziękować
to dziękuję teraz,
zanim będzie za późno
i zbyt cicho.- Źródło: Muzyka słuchana
- Najmniejszym ziarnem Maku na świecie jest Bóg. Rozsadza Go wielkość.
- Nawet święta mogą stać się
więzieniem jeśli cudza pięść pchnie
je nagle w ciemność minionego, tak
że to mogło być Betlejem, albo
rok 1791, grudzień, lub wigilia na Syberii
- Nie są piekłem inni,
jeśli ujrzeć ich rano, kiedy
czyste mają czoło, umyte przez sny.
- Oto jest moje życie
wypchany ptak który uczy się latać
- Powiedz prawdę, do tego służysz.
- Źródło: Prawda
- Zobacz też: prawda
- Radio podaje co godzinę wiadomości.
Spikerzy wiedzą wszystko; niemożliwe
Zdawałoby się, żeby każda godzina
Zabijała, kradła i oszukiwała.- Źródło: List. Oda do wielości. Poezje, Instytut Literacki, 1983
- Zobacz też: radio
- Trzeba wziąć na siebie cały ciężar świata
i uczynić go lekkim, znośnym.
Zarzucić go sobie na ramiona
tak jak plecak i ruszyć w drogę.- Źródło: Improwizacja
- Tylko w cudzym pięknie
jest pocieszenie, w cudzej
muzyce i w obcych wierszach.
Tylko u innych jest zbawienie,
choćby samotność smakowała jak
opium.- Źródło: W cudzym pięknie
- Tyś jest, cenzuro, wcale nie taka straszna
Nie kazamaty ani krople słonej wody
Co płyną po ciemnych i kamiennych ścianach,
Nie świst pejcza i krwawe zaklęcia
Tylko słońce w firankach, jesionowe biurko,
Wesoło gwiżdże czajnik, kawy domowy zapach
W kątach się rozpiera i słychać wysoki
Perlisty śmiech zażywnej urzędniczki
Która trzyma w ręku zwyczajne nożyczki.- Źródło: Mała piosenka o cenzurze
- Zobacz też: cenzura
- W korytarzach metra ból się nie przemienia,
tylko trwa, boli bez wytchnienia.- Źródło: Jechać do Lwowa
- Zobacz też: ból
- W obcych miastach przychodzimy na świat,
nazywamy je ojczyzną, lecz niedługo
wolno nam podziwiać ich mury i wieże.- Źródło: Jechać do Lwowa
- Zobacz też: ojczyzna
- Wstań otwórz drzwi rozwiąż te sznury
wyplącz się z sieci nerwów
jesteś Jonaszem który trawi wieloryba
Odmów podania ręki temu człowiekowi
wyprostuj się osusz tampon języka
wyjdź z tego kokonu rozgarnij te błony
zaczerpnij najgłębsze warstwy powietrza
i powoli pamiętając o regułach składni
powiedz prawdę do tego służysz w lewej ręce
trzymasz miłość a w prawej nienawiść- Źródło: Prawda
- Zdobyliśmy nowe doświadczenia –
radość, potem smak klęski, smutek,
odrodzenie się nadziei –
nowe doświadczenia, które można też
znaleźć w dziewiętnastowiecznych
pamiętnikach.- Źródło: Jechać do Lwowa
- Zobacz też: doświadczenie
- Zabijali nas i ci, i tamci, byliśmy
pod nożem, pod okrągłym okiem
karabinów, ma krzyżu celowników,
ale nie jesteśmy niewinni, pomimo
wszystko nie jesteśmy niewinni,
mamy kły, paznokcie, pięści- Źródło: Zwycięstwo
Cytaty z felietonów
edytuj- Debata o kanonie lektur szkolnych nabrałaby rumieńców dopiero wtedy, gdyby w centrum stolicy ułożyć porządny stos podejrzanych tomów i gdyby minister sam przyłożył zapałkę do zwilżonego benzyną grzbietu Ferdydurke.
- Opis: o reformie ministra edukacji Romana Giertycha.
- Źródło: „Gazeta Wyborcza”, 9 lipca 2007
- Zobacz też: Witold Gombrowicz
- Powoływanie się na Tischnera, który na pewno nie stanąłby po stronie panującego dziś endeckiego ciemnogrodu, jest zwykłym nieporozumieniem i świadczy o tym, że wicepremier zapomniał o swoich filozoficznych początkach. Kiedyś, w roku 2005, w rozmowie ze spotkanym na krakowskiej ulicy znajomym Jarosław Gowin powiedział: - Mnie nie interesuje kariera, jeżeli nie dojdzie do PO-PiS-u, jeśli te dwie partie nie będą ze sobą zgodnie współpracować, wycofam się z polityki. Hm, wciąż na to czekamy.