Ursula K. Le Guin

amerykańska pisarka
(Przekierowano z Ursula Le Guin)

Ursula K. Le Guin (1929–2018) – amerykańska pisarka science fiction i fantasy.

Ursula K. Le Guin (1995)

Ziemiomorze

edytuj
   Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Ziemiomorze.

Czarnoksiężnik z Archipelagu

edytuj

(ang. A Wizard of Earthsea; tłum. Stanisław Barańczak)

  • Aby słyszeć, należy milczeć.
  • Gdy poznasz czworolistek we wszystkich porach roku, jego korzeń, liść i kwiat, gdy poznasz go po wyglądzie, zapachu i nasieniu, wtedy będziesz mógł nauczyć się jego prawdziwego imienia, bo będziesz znał jego istotę: a to więcej niż pożytek.
  • Myślałeś, będąc chłopcem, że mag to ktoś, kto potrafi uczynić wszystko. Tak i ja niegdyś myślałem. Tak myśleliśmy wszyscy. A prawda jest taka, że im bardziej rośnie prawdziwa moc człowieka, im bardziej poszerza się jego wiedza, tym bardziej zwęża się droga, którą może on kroczyć; aż wreszcie niczego już nie wybiera, lecz czyni tylko i wyłącznie to, co musi czynić…
  • Wiedział teraz – i trudna to była wiedza – że jego zadanie nie polegało na tym, aby przekreślić to, co uczynił, lecz na tym, aby skończył, co zaczął.

Najdalszy brzeg

edytuj

(ang. The Farthest Shore; tłum. Jacek Kozerski)

  • Cóż złego uczyniły im te drzewa? Czy muszą karać trawę za własne winy? Ludzie, którzy pustoszą ziemię ogniem z powodu waśni z innymi są przecież barbarzyńcami.
  • Niewinność nie ma mocy przeciwstawiania się złu. Lecz ma ją dobro.
  • Odrzucić śmierć, to znaczy odrzucić życie
  • Tylko to, co jest śmiertelne niesie w sobie życie.

Cykl Hain (Ekumena)

edytuj

Lewa ręka ciemności

edytuj

(ang. The Left Hand of Darkness; tłum. Lech Jęczmyk)

  • (…) była w tym spojrzeniu tradycja trzynastu tysięcy lat – sposób myślenia i styl życia tak stare, tak ugruntowane, tak logiczne i spójne, że dawały człowiekowi swobodę, autorytet, perfekcję dzikiego zwierzęcia, wielkiego i dziwnego stworzenia, które przygląda się człowiekowi ze swojej wiecznej teraźniejszości.
  • Człowiek, który nie żywi wstrętu do złej władzy, jest głupcem. A gdyby na świecie istniało coś takiego jak dobra władza, służenie jej byłoby wielką radością.
  • Czy nienawidzę Orgoreynu? Nie, dlaczego? Jak można nienawidzić albo kochać kraj? Tibe o niczym innym nie mówi, ale ja tego nie rozumiem. Znam ludzi, znam miasta, wioski, wzgórza, rzeki i skały, wiem, jak jesienią słońce zachodzi za pewnym polem w górach, ale jaki sens ma przecinanie tego wszystkiego granicą i nadawanie temu nazwy po to, żeby przestać to kochać od linii, gdzie nazwa przestaje obowiązywać? Co to jest miłość do swojego kraju? Czy to oznacza nienawiść do innych krajów? W takim razie to nic dobrego. Może to po prostu miłość własna? W takim razie to nic złego, ale nie należy z tego robić cnoty ani profesji… Kocham wzgórza domeny Estre, tak jak kocham życie, ale taka miłość nie zna granicy, za którą zaczyna się nienawiść. A poza tym jestem, mam nadzieję, ignorantem.
  • Czy znasz ten symbol? – spytałem.
    Przyglądał mu się dłuższą chwilę z dziwnym wyrazem twarzy.
    – Nie – powiedział.
    – Spotyka się go na Ziemi, na Hain i na Cziffewar. To Yin i Yang. „Światło jest lewą ręką ciemności…”, jak to szło? Światło i ciemność. Strach i odwaga. Zimno i ciepło. Żeńskie i męskie. To jesteś ty, Therem. Oba w jednym. Cień na śniegu.
  • Gdyby udowodniono, że Boga nie ma, nie byłoby religii. (…) Ale gdyby udowodniono, że Bóg jest, religii nie byłoby również.
  • Jedyną rzeczą, która umożliwia życie, jest ciągła i nieznośna niepewność, niewiedza, co zdarzy się dalej.
  • Ogień i strach to dobrzy słudzy, ale źli panowie.
  • Najbardziej znaczącym czynnikiem w życiu człowieka jest to, czy rodzi się mężczyzną, czy kobietą.
  • Światło jest lewą ręką ciemności,
    a ciemność jest prawą ręką światła.
    Dwoje są jednym, życie i śmierć złączone
    jak kochankowie w kemmerze,
    jak dłonie splecione,
    jak droga i cel.
  • Zrozumieć, na jakie pytania nie ma odpowiedzi, i nie odpowiadać na nie – oto umiejętność najpotrzebniejsza w czasach napięć i ciemności.
  • Zwalczać coś to znaczy to coś podtrzymywać. (…) Być ateistą to znaczy podtrzymywać wiarę w Boga.

Wydziedziczeni

edytuj

(ang. The Dispossessed; tłum. Łukasz Nicpan)

  • Anarres nie miała flagi, którą można byłoby powiewać. Wśród plakatów ogłaszających strajk powszechny, pośród niebieskich i białych szturmówek syndykalistów i Socjalistycznego Związku Robotniczego pojawiło się też niemało transparentów domowej produkcji z zielonym Kołem Życia – starym, dwieście lat liczącym symbolem Ruchu Odonian. Wszystkie te flagi i transparenty jaśniały hardo w słońcu.
  • Gdy się już tam znajdziesz, gdy wraz ze mną przekroczysz mur, staniesz się jednym z nas. My będziemy odpowiedzialni za ciebie, ty za nas. Będziesz Anarresyjczykiem, staniesz przed takimi samymi wyborami jak my wszyscy. A nie są to łatwe wybory. Wolność nigdy nie bywa łatwa. – Rozejrzał się po cichej, schludnej kabinie, z jej prostymi pulpitami, delikatnymi instrumentami, wysokim sufitem i ścianami bez okien. – Odkryjesz, że jesteś okropnie samotny – zakończył.
  • Mam tylko jedno życie i nie myślę poświęcać go zachłanności, spekulacji i kłamstwu. Nie zamierzam służyć żadnemu panu.
  • Pojechać z tobą do Abbenay i założyć syndykat wydawniczy. Wydrukować nieokrojone Zasady. Drukować wszystko, co się nam spodoba. Zarys otwartej oświaty naukowej Bedapa, którego KPR nie chciało rozpowszechniać. Sztukę Tirina. Jestem mu to winny. Nauczył mnie, czym są więzienia i kto je buduje. Ci, którzy wznoszą mury, są więźniami samych siebie. Mam zamiar wypełnić moją właściwą funkcję w organizmie społecznym. Zamierzam tam pojechać i rozebrać mury.
  • Pogoń za przyjemnościami ma charakter kołowy, powtarzalny, pozaczasowy. Uganianie się za odmianą, jakiemu oddają się widz, łowca silnych przeżyć i rozpustnik, kończy się zawsze w tym samym punkcie. Ma swój kres. Dobiega go i musi się rozpoczynać od nowa. Nie jest podróżą i powrotem, ale zamkniętym kręgiem, zamkniętym pokojem, celą.
  • – Tym, co nas jednoczy, jest cierpienie. Nie miłość. Miłość nie słucha rozumu, przymuszana zmienia się w nienawiść. Więź, która nas łączy, nie pochodzi z wyboru. Jesteśmy braćmi. Jesteśmy braćmi w tym, co dzielimy – w bólu, który każdy musi znosić w samotności, w głodzie, w biedzie, w nadziei doświadczamy naszego braterstwa. Znamy to, bo byliśmy zmuszeni się tego nauczyć. Wiemy, że nie pomoże nam nikt, jeśli nie pomożemy sobie sami. Nie wyciągnie się do nas żadna pomocna dłoń, jeśli my sami tego nie zrobimy. Ta zaś dłoń, którą wy wyciągacie, jest pusta, podobnie jak moja. Nie macie nic. Nie posiadacie nic. Nie posiadacie niczego na własność. Jesteście wolni. Macie jedynie samych siebie oraz to, co dajecie innym. Jestem tu, bo widzicie we mnie obietnicę, obietnicę, którą złożyliśmy dwieście lat temu w tym mieście – obietnicę spełnioną. Myśmy jej dotrzymali na Anarres. Nie mamy nic prócz naszej wolności. Nie mamy wam nic do ofiarowania – prócz waszej wolności. Nie mamy praw – poza zasadą świadczenia sobie wzajemnej pomocy. Nie mamy rządu – prócz zasady wolnych stowarzyszeń. Nie ma u nas państw, narodów, prezydentów, premierów, naczelników, generałów, kierowników, bankierów, ziemian, płac, dobroczynności, policji, żołnierzy i wojen. Tego, co mamy, też nie jest za wiele. Dzielimy się, nie jesteśmy posiadaczami. Nie powodzi nam się zbyt dobrze. Nikt z nas nie jest bogaty. Nikt nie jest potężny. Jeśli Anarres jest celem waszych pragnień, przyszłością, ku której zmierzacie, mówię wam: przyjść do niej musicie z pustymi rękami. Przyjść do niej musicie samotni i nadzy, tak jak dziecko przychodzi na świat, tak jak ono musicie wkroczyć we własne jutro bez żadnej przeszłości, żadnej własności, zdani wyłącznie na innych. Nie możecie brać tego, czego nie daliście, a dać musicie siebie. Rewolucji nie można kupić. Rewolucji nie można wywołać. Rewolucją można się jedynie stać. Jest w waszych duszach – lub nie ma jej wcale!
  • Wraz z obaleniem mitu państwa ukazały się wyraziście prawdziwe związki wzajemne społeczności i jednostki. od jednostki można żądać poświęcenia, nigdy – kompromisu, bo choć tylko społeczność może zapewnić bezpieczeństwo i stabilność, jedynie jednostka, osoba ma zdolność moralnego wyboru, zdolność zmiany, tej podstawowej funkcji życia. Społeczeństwo odońskie zostało zaprojektowane jako nieustająca rewolucja, a rewolucja zaczyna się w głowie.
  • Wyrzucamy człowieka poza obszar naszej aprobaty, a potem go za to potępiamy. Stworzyliśmy prawa, prawa zwyczajowego postępowania, wznieśliśmy wokół siebie mury i nie potrafimy ich nawet dostrzec. Tira znam od dziesiątego roku życia. Nigdy nie umiał budować murów. Był urodzonym buntownikiem. Urodzonym odonianinem, prawdziwym odonianinem! On był człowiekiem wolnym, a my, jego bracia, doprowadziliśmy go do obłędu, karząc za pierwszy swobodny czyn.
  • Wznosił się tam mur. Nie wyglądał imponująco. Zbudowano go z nieociosanych głazów, byle jak spojonych zaprawą. Człowiek dorosły mógł spojrzeć ponad jego szczytem i nawet dziecko mogło się nań wspiąć. W miejscu przecięcia z drogą – zamiast otwierać się bramą – zniżał się do linii, czystej geometrii, idei granicy. Lecz była to idea realna. Ważna. od siedmiu pokoleń nie było na tym świecie niczego ważniejszego nad ten mur.
  • Czasami, kiedy piszę, pękam ze śmiechu. Krytycy podchodzą do tego wszystkiego niezwykle poważnie. Chcą mówić o Dyskursach, o Walce Dobra ze Złem, ale dla mnie wiele moich historii jest po prostu komicznych.
    • Źródło: Weronika Murek, Niesamowita Ursula K. Le Guin. 10 rzeczy, których mogliście nie wiedzieć o twórczyni Ziemiomorza, „Książki. Magazyn do czytania”, nr 4 (67), sierpień 2024.
    • Zobacz też: śmiech
  • Czy realizuję swoje ukryte pragnienia? Nie mam takich; moje pragnienia są rażąco widoczne.
    • Źródło: Weronika Murek, Niesamowita Ursula K. Le Guin. 10 rzeczy, których mogliście nie wiedzieć o twórczyni Ziemiomorza, „Książki. Magazyn do czytania”, nr 4 (67), sierpień 2024.
    • Zobacz też: pragnienie
  • Czy żelazo jest pewne, gdzie leży magnes?
  • Czytamy książki, aby dowiedzieć się, kim jesteśmy i kim możemy się stać.
    • Źródło: Natalia Szostak, Królowa fantastyki nie żyje, „Gazeta Wyborcza”, 25 stycznia 2018, s. 15.
    • Zobacz też: czytanie, książka
  • Dajcie mi dwie szczęśliwe rodziny, które będą do siebie podobne. Nie ma czegoś takiego. Są rodziny, które bywają szczęśliwe od czasu do czasu. Wiem, bo w takiej dorastałam.
    • Opis: o słynnym cytacie z Anny Kareniny Lwa Tołstoja.
    • Źródło: Weronika Murek, Niesamowita Ursula K. Le Guin. 10 rzeczy, których mogliście nie wiedzieć o twórczyni Ziemiomorza, „Książki. Magazyn do czytania”, nr 4 (67), sierpień 2024.
    • Zobacz też: rodzina
  • Dopóki czytelnik jej nie otworzy, dopóty książka jest tylko zbiorem słów.
  • Dzieciństwo jest wtedy, kiedy wciąż się zyskuje; starość wtedy, kiedy człowiek ciągle traci. Złote Lata, o których nas przekonują ludzie od reklamy, są złote, ponieważ taki kolor ma światło o zachodzie słońca.
  • Jakiś Francuz powiedział, że kot jest duszą domu, i zgadzamy się z nim.
    • Źródło: Weronika Murek, Niesamowita Ursula K. Le Guin, op. cit.
    • Zobacz też: kot
  • Kiedy słyszę o mężczyźnie, który rzuca pracę, aby móc poświecić się wyłącznie pisaniu, czuję głęboką zawiść. Myślę sobie wtedy: stary, pisałam i jednocześnie pracowałam na pełny etat, jeśli rzucę pracę, nadal będę pisała i pracowała na pełny etat, zajmując się rodziną. Któż w takim razie zajmuje się pana domem, skoro pan poświęca się tylko pracy twórczej, Panie Poświęcony Pisaniu? Dlaczego zresztą mój czas poza pisaniem miałby należeć tylko do mnie? Jako człowiek mam swoje obowiązki, które dotyczą podstawowego zobowiązania każdego człowieka – tego, które zaciągamy wobec swojej codzienności.
    • Opis: fragment wywiadu z 1978.
    • Źródło: Weronika Murek, Niesamowita Ursula K. Le Guin, op. cit.
    • Zobacz też: pisanie, praca
  • Mam nadzieję, że na moim ranczu wszystko pozostanie dokładnie tak samo: będą żyły na nim nornice, zające, przepiórki, będą porastać je cykoria i wyczyńce.
    • Opis: w 2017, zapytana o to, jak wyobraża sobie życie po jej śmierci i w jaki sposób zmieni się świat w ciągu kolejnych 25 lat.
    • Źródło: Weronika Murek, Niesamowita Ursula K. Le Guin, op. cit.
  • Moja wyobraźnia czyni ze mnie człowieka, ale i ogłupia, otwiera przede mną świat i jednocześnie mnie z niego wygania…
    • Źródło: Otwarte przestworza i inne opowiadania (1996), przeł. Radosław Kot
    • Zobacz też: wyobraźnia
  • Moją fascynację słowami uważam za całkiem podobną do, powiedzmy, fascynacji drewnem powszechnej wśród rzeźbiarzy czy stolarzy – ludzi, którzy patrzą z zachwytem na blok drewna starego kasztanowca, badają go, uczą się słojów, obrabiają go ze zmysłową rozkoszą, rozważają, co zrobiono z drewnem, co sami mogą z nim zrobić, z miłością do tego drewna, zwykłego materiału, ale i istoty ich rzemiosła.
    • Źródło: Weronika Murek, Niesamowita Ursula K. Le Guin, op. cit.
    • Zobacz też: słowo, drewno
  • Nagranie, film, wszelkie nasze cudowne narzędzia wirtualizacji, rejestrują zaledwie cień. Przywołują tylko wspomnienie żywego doświadczenia, owej chwili w czasie jej nie przeczytamy.
    • Źródło: Weronika Murek, Niesamowita Ursula K. Le Guin, op. cit.
    • Zobacz też: film
  • (…) odrobinka zła istnieje w najlepszych z nas, więc lepiej się do niego przyznać, a nie pielęgnować, by gniło w ciemnościach.
    • Źródło: Dary
  • Pisanie o ekonomii to z mojej strony przedsięwzięcie tak nierozsądne, jak dla ekonomistów pisanie o przerzutni w pentametrze jambicznym. Tyle że oni nie żyją w bibliotece, a ja żyję w ekonomii.
    • Źródło: Weronika Murek, Niesamowita Ursula K. Le Guin, op. cit.
    • Zobacz też: ekonomia
  • Posiadać moc oznacza służyć mocy.
    • Źródło: Dary
  • Prawdziwa sztuka wymaga oddania całym sercem.
  • Rozpacz jest zbyt łatwa. Ilekroć czuję się zrozpaczona tym wszystkim, co dzieje się w Ameryce i na świecie, myśl o tym, że gatunek ludzki powinien iść do diabła, wydaje się łatwa. Czuję, że nie mam prawa, aby tak twierdzić. Oto problem z rozpaczą: staje się zbyt oskarżycielska.
    • Źródło: Weronika Murek, Niesamowita Ursula K. Le Guin, op. cit.
    • Zobacz też: rozpacz
  • To jasna strona purytanizmu: dostajesz to, na co zasługujesz.
    • Źródło: Weronika Murek, Niesamowita Ursula K. Le Guin, op. cit.
    • Zobacz też: purytanizm
  • Wydaje się, że zrezygnowaliśmy z patrzenia na dłuższy dystans. Że postanowiliśmy nie myśleć o konsekwencjach, o przyczynach i skutkach. Może dlatego czuję się jak wygnaniec. Bo dawniej żyłam w kraju, który miał przyszłość.
  • (…) za dar należy dziękować darem.
    • Źródło: Dary, tłum. Maciejka Mazan
  • Zrobiłam testy na osobowość i okazało się, że mój introwertyzm znajduje się poza skalą.
    • Źródło: Weronika Murek, Niesamowita Ursula K. Le Guin, op. cit.
  • Źródłem kreatywności jest przede wszystkim przyjemność z poznawania uporządkowanej złożoności Natury, która sama w sobie jest pięknem.
  • Żyjemy w kapitalizmie. Jego moc wydaje się nam nieunikniona. Ale tak samo było z boskim prawem królów. Każda ludzka władza może jednak być odparta i zmieniona przez człowieka.