Wikicytaty

Anarchizm

wrogość do państwa, a często też innych form władzy

Anarchizm – doktryna i ruch antypolityczny odrzucający instytucję państwa oraz inne formy władzy, postulujący model społeczeństwa opartego na poszanowaniu wolności jednostki, równości społecznej i solidarności międzyludzkiej.

Anarchizm
  • Anarchia oznacza brak przywódców, a nie brak porządku.
  • "Anarchizm" oznacza więc uwolnienie ludzkiego umysłu od władzy religii, ludzkiego ciała od władzy własności, a wreszcie zerwanie więzów i ograniczeń, jakie narzuca rząd. Anarchizm oznacza porządek społeczny oparty na swobodnych zrzeszeniach jednostek dla wytwarzania rzeczywistego bogactwa społecznego - porządek, który zagwarantuje każdemu człowiekowi wolny dostęp do ziemi i nieograniczone korzystanie z tego, co niezbędne do życia wedle indywidualnych potrzeb, gustów i skłonności.
    • Autorka: Emma Goldman
      • Źrodło: Anarchizm i inne eseje, Oficyna Bractwo Trojka, s. 60
  • Anarchizm nie jest romantyczną bajką, ale racjonalnym działaniem, opartym na pięciu tysiącach lat doświadczenia. Doświadczenia uczącego, że nie możemy powierzyć zarządzania własnym życiem królom, kapłanom, politykom, generałom czy urzędnikom powiatowym.
  • Istnieją różne formy anarchii i różne nurty w niej. Muszę więc najpierw zaznaczyć bardzo jasno, o jakiej anarchii mówię. Przez anarchię rozumiem przede wszystkim bezwzględne odrzucenie przemocy.
  • Jestem anarchistką, bo wierzę, że jedynie ustrój anarchistyczny da szczęście ludzkości, że jest on najwyższym i najpiękniejszym ideałem, jaki umysł ludzki może sobie wyobrazić. Coraz to nowe horyzonty ukazują się przed ludzkością. Wszyscy wiemy, że to, co się wydaje utopią jednemu lub nawet drugiemu pokoleniu, staje się rzeczywistością dla trzeciego. Jedynie ustrój anarchistyczny uczyni z człowieka istotę uczciwą i świadomą, gdyż jedynie on może dać mu wolność, raz na zawsze przeistoczywszy stado niewolników w wolne społeczeństwo pracy.
  • Anarchizm nowoczesny łączy się z zasadą społecznego władania ziemią i kapitałem, a przeto jest pod tym ważnym względem pokrewny socjalizmowi. Ortodoksyjny socjalizm mniema, że jednostka stanie się wolną, jeśli jedynym kapitalistą będzie państwo. Anarchizm przeciwnie obawia się, że w tym wypadku państwo mogłoby odziedziczyć tyrańskie skłonności prywatnego kapitalisty. Szuka więc sposobu uzgodnienia własności społecznej z możliwie najdalej posuniętym zmniejszeniem władzy państwa, a nawet ostatecznie z całkowitym zniesieniem państwa. Zrodził się on zasadniczo na terenie ruchu socjalistycznego jako jego skrajne lewe skrzydło.
  • Anarchizm właściwie nie ma historii - tzn. w sensie kontynuacji i rozwoju. Jest spontanicznym ruchem ludzi w konkretnych okresach i okolicznościach. Historia anarchizmu nie będzie rodzajem historii politycznej, ale będzie raczej analogiczna do historii bicia serca. Można odkrywać w niej różne rzeczy, można porównywać reakcje w różnych warunkach, ale o nim samym nie da się powiedzieć nic nowego.
  • Dla mnie anarchizm oznacza nie tylko odrzucenie władzy, nie tylko nową ekonomię, ale również rewizję wartości moralnych. Oznacza rozwój jednostki i wiarę w jednostkę. Oznacza odpowiedzialność za siebie, nie zaś bałwochwalcze uwielbienie liderów.
  • Anarchizm, jak powszechnie wiadomo, przeciwstawia się państwu, jednocześnie popierając planowane zarządzanie w interesie społeczności – używając znowu wyrażenia Rockera. Ponad tym mają istnieć szersze federacje samorządnych społeczności i miejsc pracy. Jednocześnie w dzisiejszym realnym świecie ci sami zdeklarowani, przeciwstawiający się państwu anarchiści, często wspierają władzę państwową, by chronić człowieka, społeczeństwo i samą planetę przed spustoszeniem, jakie niesie koncentracja prywatnego kapitału. Weźmy na przykład szacowne anarchistyczne czasopismo „Freedom”, którego początki sięgają roku 1886, kiedy to było wydawane jako „czasopismo socjalistycznego anarchizmu” przez zwolenników Kropotkina. Kiedy się do niego zajrzy, to okaże się, że duża część treści poświęcona jest obronie praw ludzi, środowiska czy społeczeństwa, często poprzez odwołanie się do władzy państwowej – takiej jak regulacje dotyczące ochrony środowiska albo bezpieczeństwa i zdrowia w miejscach pracy. Nie ma tu sprzeczności, jak się czasami myśli. Ludzie żyją, cierpią i starają się przetrwać w tym świecie, a nie w jakimś świecie, który sobie wyobrażamy. Wszystkie możliwe środki powinny być wykorzystane, by ich chronić i przynosić im korzyści, nawet jeśli długookresowym celem jest likwidacja tych instrumentów i ustanowienie lepszych, alternatywnych rozwiązań.
  • Anarchizm jest poglądem na świat opartym na mechanicznym lub raczej kinetycznym pojmowaniu wszystkich zjawisk przyrody, łącznie z życiem społeczeństw ludzkich, z ich zagadnieniami gospodarczymi, politycznymi i moralnymi. Jego metodą badań jest metoda właściwa wszystkim naukom przyrodniczym, w których każdy wniosek naukowy musi być przeprowadzony i uzasadniony jedną i tą samą metodą. Jego celem jest stworzenie filozofii syntetycznej, obejmującej nie tylko przejawy życia społecznego…
  • Anarchizm nie oznacza braku instytucji w ogóle, lecz tych, które zmuszają ludzi do podporządkowania się przemocy.
  • Anarchizm, tak samo jak socjalizm, ma za podstawę, punkt wyjścia, równość warunków; hasłem jego solidarność, a metodą wolność. Nie jest on doskonałością; nie jest bezwzględnym ideałem, który oddala się jak horyzont w miarę naszego zbliżania się; lecz jest on drogą otwartą dla wszelkiego postępu, do wszystkiego doskonalenia, a to w interesie ogółu. […] Nie wiemy, czy w przyszłej rewolucji anarchia i socjalizm zwyciężą, […] ale nigdy nie uznamy za pożyteczne pozostawienie w życiu cząstki złego systemu, który jest przyczyną cierpień ludzkości. W każdym razie będziemy mieli wpływ na wypadki, który da nam nasza ilość, nasza energia, nasza inteligencja, nasza wytrwałość; nawet jeżeli będziemy zwyciężeni, nasza praca nie będzie bezużyteczna, gdyż im bardziej będziemy zdecydowani na wykonanie całego naszego programu, w nowym społeczeństwie mniej będzie panowania i własności. I dokonamy wielkiego dzieła, ponieważ postęp ludzki mierzy się właśnie według zmniejszenia władzy i prywatnej własności. I jeśli dziś padniemy, nie wypuszczając z rąk naszego sztandaru, możemy być pewni zwycięstwa jutro!

Cytaty krytyczne wobec anarchizmu

edytuj
  • Anarchizm, bardzo zamaszysty w negacjach słownych, ale nieżyciowy, a nawet tchórzliwy we wnioskach praktycznych.
    • Autor: Lew Trocki
    • Opis: o pracy Wacława Machajskiego, która miała stać się dla Trockiego „radykalną szczepionką przeciwko anarchizmowi”.
    • Źródło: L. Trocki, Moje życie, próba autobiografii, Warszawa 1930
  • Demokracja to anarchia, a tyrania jest lepsza od anarchii.
  • Kapitalizm jest najpełniejszym wyrażeniem anarchizmu a anarchizm jest najpełniejszym wyrażeniem kapitalizmu.


Zobacz też

edytuj
Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Anarchizm&oldid=580631”