Wikicytaty

Insurekcja kościuszkowska

Polskie powstanie narodowe przeciw Rosji i Prusom w 1794 roku

Insurekcja kościuszkowska, powstanie kościuszkowskie, daw. rewolucja polska 1794 roku – polskie powstanie narodowe przeciw Rosji i Prusom w 1794 roku, które obejmowało również insurekcję warszawską, wileńską, kurlandzką, wielkopolską i kilka innych.

  • Chociaż Kościuszko poniósł klęskę, wskazał drogę walki o wolność poprzez zbiorowy wysiłek całego narodu i to stało się jego testamentem politycznym. Tę kościuszkowską myśl ideowo-polityczną podejmą Polacy podrywając się co pokolenie do walki o odbudowę państwa.
Przysięga Tadeusza Kościuszki na rynku w Krakowie 24 marca 1794, obraz Wojciecha Kossaka
  • Ja, Tadeusz Kościuszko, przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej mi władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję, lecz jedynie jej dla obrony całości granic, odzyskania samodzielności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać będę. Tak mi Panie Boże dopomóż i niewinna Męka Syna Twego.
  • Miasto szalało z radości, ludzie wiwatowali, nie brakowało takich, którzy przypinali sobie francuskie trójkolorowe kokardy – symbol wolności.
  • Podczas insurekcji Kościuszko zagrzewał do boju nie tylko synów szlacheckich rodów, ale też mieszczan i chłopów. Był to przełomowy moment naszej historii. To wtedy, pod buławą Naczelnika Kościuszki, w walce o wspólną Ojczyznę oraz o wspólne ideały wolności i społecznej solidarności, narodził się nowoczesny naród polski.
  • Powstanie z 1794 roku odegrało dużą rolę w dziejach nie tylko Polski, ale i całej Europy. Jego wybuch w pewnym sensie odciągnął uwagę reakcyjnych potęg, zwłaszcza Prus, od wydarzeń na terenie Francji. Rozpaczliwa walka nad Wisłą odsunęła niebezpieczeństwo grożące francuskiej rewolucji ze strony interwentów.
  • Tak, insurekcja nie uratowała państwa, bo nie mogła go uratować wobec przewagi wrogich sąsiadów, ale uratowała godność i honor narodu, który schodził z areny politycznej nie bez walki. Insurekcja była walką w słusznej sprawie, wytyczyła jeden ze szlaków polskich dziejów ku niepodległości, bardzo trudną drogę, drogę powstań, drogę czynu, u której kresu znalazł się twórca Legionów i wskrzesiciel państwa polskiego - Józef Piłsudski.
  • To ona pomogła nam odzyskać wolność w roku 1918. To ona umacniała nas podczas II wojny światowej, w okresie powstania antykomunistycznego i podczas zmagań z totalitarnym zniewoleniem. Bohaterstwo i determinacja uczestników insurekcji kościuszkowskiej oraz ich wodza po dziś dzień napełnia nas podziwem i dumą.
  • W odpowiedzi na interwencję rosyjską w 1792 roku wybuchło dwa lata później nowe, wielkie powstanie: kościuszkowska insurekcja. To nie był wynik „kompleksu antyrosyjskiego”, to była kolejna reakcja ludzi, którzy zachowali honor i osobistą godność, reakcja na zniewolenie. Mądra reakcja, bo rozpoczynała nową, piękną, ważną na przyszłość tradycję: odwołania do chłopów, podstawowej masy ludności, która jeszcze do polskości nie weszła, a żeby do niej dojść musiała wyjść najpierw ze społecznego zniewolenia, z pańszczyzny. Wiek XIX był przede wszystkim wiekiem walki o to, czyi będą chłopi: „cesarscy” (a więc ostatecznie: rosyjscy, austriaccy czy niemieccy) – czy też staną się Polakami, świadomymi, dla których wzorem będzie Bartos spod Racławic, a nie Szela spod Wierzchosławic. I tę walkę Polacy, polska tradycja insurekcyjna, ostatecznie wygrali, jak to potwierdził rok 1920, zachowanie 800 tysięcy dzieci chłopskich powołanych pod broń, by bronić Rzeczpospolitej przeciw bolszewikom. Poszli z Polską, z Piłsudskim, a nie z Leninem.
  • Wychowałam się w domu, gdzie Wielcy Umarli byli zawsze Wielkimi Żywymi. Moje najwcześniejsze wspomnienie z dzieciństwa - babunia Anna zabrała mnie i mego brata harcerza tam, gdzie wznosi ramiona krzyż modrzewiowy. Kazała uklęknąć i ucałować ziemię. To było miejsce w Maciejowicach, gdzie runął posiekany kozackimi szablicami Tadeusz Kościuszko. I powiedziała babunia: - Pamiętajcie - nieprawdą jest, że Kościuszko zawołał tu: "Finis Poloniae", on zdołał wyszeptać: "Chociaż my jej żołnierze ginąć możemy, to Rzeczpospolita jest nieśmiertelna".

Zobacz też:

Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Insurekcja_kościuszkowska&oldid=541098”