Lubelszczyzna
Kraina historyczna w północno-wschodniej Małopolsce
Lubelszczyzna – określenie regionu używane w zależności od kontekstu w odniesieniu do ziemi lubelskiej (średniowiecze), województwa lubelskiego z lat 1474–1795 lub do późniejszych województw lubelskich. Po 1999 r. instytucje samorządowe pod nazwą Lubelszczyzna określają obecne województwo lubelskie i stosują je zamiennie.
- Dla żołnierza wojna to nie jest to, co dla panów ubranych w tużurek; wojna dla żołnierza – to kochanka. I tak, jak pierwsza miłość tkwi zawsze w pamięci dojrzałego mężczyzny, tak samo dla mnie, dla żołnierza, wojna, którą przeżyłem razem z Legionami, z Brygadą, którą dowodziłem, jest tym pierwszym pocałunkiem i to jest wszystko wspomnienie i ciężkie, i piękne, i te wszystkie wspomnienia tak serce niewolą, a tak dużo z nich jest z Lublinem związanych, tak dużo z nich z Lublinem i ziemią Lubelską w nierozerwalny węzeł się wiąże. Niech mi więc będzie wolno i w stosunku do Lublina tę serdeczność serca wyrazić, niech mi będzie wolno w imieniu własnym i tych biednych chłopaków, którymi dowodziłem, zatraconych, szukających drogi, nieraz zwątpiałych i zbolałych, wyrazić jeszcze raz, dziś, gdy wielkimi już jesteśmy, wyrazić w imieniu nas, maluczkich żołnierzy, głęboką i serdeczną wdzięczność.
- Autor: Józef Piłsudski
- Opis: przemówienie w Lublinie, 11 stycznia 1920.
- Źródło: Józef Piłsudski, Pisma zbiorowe, tom V, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa, s. 135.
- Lubelszczyzna to nie tylko Chełm i Lublin
To drobne mniej znane osiedla
Łęczna, Kraśnik i Fajsławice
Dziś staram się je opisać tak jak widziałem wtedy
Gdy miałem piętnaście lat
Z kościołem pełnym klęczących ziemian
Z Matką modlącą się z nami
Z Kopcem Marszałka na Rynku.- Autor: Wacław Iwaniuk, Kocham Cię moje lubelskie Jeruzalem
- Źródło: Lubelszczyzna
- Zobacz też: Chełm, Fajsławice, Kraśnik, Lublin, Łęczna
- Moje umiłowanie Kochanowskiego stało się także za przyczyną ziemi lubelskiej. Jeszcze do niedawna mówiono tam piękną staropolszczyzną. Już w szkole urzekły mnie Treny. Powracam do nich jak do źródła.
- Autor: Teresa Ferenc
- Źródło: Teresa Ferenc, Poezje wybrane, wydawnictwo Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1980, ISBN 8320532183. s. 11.
- Zobacz też: Treny, Jan Kochanowski, język polski
- Mój świat wewnętrzny kształtował się na ziemi pełnej ciepła, sypkiego piachu i żółtej gliny – przepełniony dolinami i wzgórzami. Te krajobrazy, ich fragmenty, nastrój, koloryt przesypują się przez wszystkie wiersze. Ta ziemia – Wyżyna Lubelska – była wtedy jeszcze jak w Genesis.
- Autor: Teresa Ferenc
- Źródło: Teresa Ferenc, Poezje wybrane, wydawnictwo Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1980, ISBN 8320532183. s. 9.
- Na ziemi lubelsko-zamojskiej paliły się wkoło wsie, ludzi łapano po nocach, wywlekano z domów, ładowano do samochodów, wywożono na roboty do Niemiec i do obozów śmierci. Odbywały się egzekucje o świcie: grupy marznących ludzi czekały na śmierć. I obecność w tym wszystkim dzieci, bezradnych, zaszczutych jak zwierzęta. Stojąc pod płotem, ścianą, piecem, modliłam się w myślach: Boże, zamień mnie w płot, ścianę, piec.
- Autor: Teresa Ferenc
- Opis: o okupacji niemieckiej w Polsce 1939–1945 na Lubelszczyźnie.
- Źródło: Teresa Ferenc, Poezje wybrane, wydawnictwo Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1980, ISBN 8320532183. s. 125–126.
- Zobacz też: Zamojszczyzna
- Od wschodu niby miasto zwane Piaski
Domów piętnaście, w środku stoi szkółka
Obok jest wieś Gaik i Laski,
W nim zaś moc trunku, co go robi pszczółka.
Tyle jest przedmieść, zapomniałem Rury
I to przedmieście sielańskiej struktury.- Autor: Wincenty Dadzibóg Kamieński
- Źródło: Wincenty Kamieński, Przypadki lubelskie, s. 15, lublin-czasopismo.pl
- Przed kilku dniami otrzymałem wiadomość, że Niemcy spalili ostatnio w województwie Lubelskim 10 wsi, w dużej części wraz z ich mieszkańcami, zagarniając zdolnych do pracy na roboty przymusowe do Trzeciej Rzeszy. Uczyniono to w odwet za akcję samoobrony zbrojnej, przeciw terrorowi niemieckiemu w tej okolicy. Pod dowództwem rozbawionych oficerów niemieckich, popisywali się żołdacy swym okrucieństwem, gwałcąc masowo kobiety i wrzucając dzieci do ognia. Jest to jeden więcej akt bestialstwa, które wykopało przepaść bezdenną pomiędzy Niemcami i Polakami. A Polska liczy na tysiące wsie, które zostały zniszczone w ten sam sposób. Niemcy palą masowo trupy w kilkudziesięciu obozach koncentracyjnych, by zatrzeć nawet ślady swoich, wołających o pomstę, zbrodni.
- Autor: Władysław Sikorski
- Opis: o pacyfikacjach, mordach i wysiedleniach ludności polskiej na Lubelszczyźnie podczas okupacji niemieckiej 1939–1945, 4 maja 1943.
- Źródło: Przemówienie Prezesa Rady Ministrów generała Władysława Sikorskiego do Kraju w dniu 4 maja 1943 roku, sejm.gov.pl
- Zobacz też: Niemcy, III Rzesza
- Tę wdzięczność, tę wdzięczność żołnierską, wtedy, gdy byliśmy słabi, wtedy, gdyśmy przeżywali tę epopeję żołnierską, zachowałem w głębokiej i serdecznej pamięci dla Lublina, który nam dawał utęsknionej ojczyzny kawałek, kawałek serca, które się żołnierzowi, każdemu żołnierzowi, od ojczyzny należy. To jest mój prywatny, to jest mój serdeczny stosunek do Lublina i do ziemi Lubelskiej.
- Autor: Józef Piłsudski
- Opis: przemówienie w Lublinie, 11 stycznia 1920.
- Źródło: Józef Piłsudski, Pisma zbiorowe, tom V, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa, s. 135.
- Upowcy wchodzili na południowe tereny Lubelszczyzny od strony Rawy Ruskiej, zajmując gminy Krystynopol, Chorobrów, Waręż i Bełz, skąd następnie przenikali w głąb powiatów hrubieszowskiego i tomaszowskiego. Obecność kureni UPA na wschodnich obszarach województwa rzeszowskiego stwarzała coraz to większe zagrożenie Zamojszczyzny od południa.
- Autor: Jerzy Markiewicz, Partyzancki kraj, Partyzancki kraj, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1985, wydanie II, ISBN 8322203063, s. 88–89.
- Opis: o zagrożeniu napadami band UPA na polskie miejscowości na Lubelszczyźnie podczas niemieckiej okupacji w Polsce i II wojny światowej.
- Z serca wdzięcznego, z serca, przepełnionego nadzwyczaj serdecznym uczuciem dla miasta i w stosunku do ziemi, którą widziałem ongiś w łunach pożarów, cierpiącą pod przemocą wojenną, a jednak tak serdecznej i tak ciepłej, z serca, przepełnionego wdzięcznością, i z myślą, aby ta ziemia, która jak gdyby przez los rzucona i przez los wskazana, w której tyle jest i Polski i kresów, w której jak gdyby na południu, gorętsza krew niż gdzie indziej bije, życząc, aby ta ziemia służyła zawsze przykładem i umiejętnością zgodnego współżycia i umiejętnością pogodzenia najbardziej rażących sprzeczności, z myślą tą i z serca wdzięcznego wznoszę kielich na cześć miasta Lublina i Ziemi Lubelskiej.
- Autor: Józef Piłsudski
- Opis: przemówienie w Lublinie, 11 stycznia 1920.
- Źródło: Józef Piłsudski, Pisma zbiorowe, tom V, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa, s. 138–139.
- Żyłam tam przez wiele lat w okresie, kiedy budzi się w człowieku największe otwarcie na otaczający świat.
- Opis: o dzieciństwie spędzonym na ziemi lubelskiej.
- Autor: Teresa Ferenc
- Źródło: Teresa Ferenc, Poezje wybrane, wydawnictwo Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1980, ISBN 8320532183. s. 125.