Łukasz Górnicki

Łukasz Górnicki (1527–1603) – polski humanista renesansowy, poeta, pisarz polityczny, tłumacz, bibliotekarz i sekretarz królewski.

Dworzanin Polski (1566)

(cytaty przytaczane według wersji zamieszczonej w Wikiźródłach, z zachowaniem ortografii i interpunkcji)

• (…) ani to podobna rzecz Jest, żeby ten miał dobrze uczyć, kto sam nie umie, abo żeby ten miał porządek czynić, kto sam nie rządny, albo w błocie kto leży, żeby miał drugiego wydźwignąć s niego.
  • Źródło: Księga Czwarta Dworzanina.

• (…) cokolwiek jest dobrego a użytecznego, to każda rzecz ta ma i piękność w sobie.
  • Źródło: Księga Czwarta Dworzanina.
  • Zobacz też: dobro, piękno

• (…) djabeł nigdy nie śpi.
  • Źródło: Księga Wtóra Dworzanina.
  • Zobacz też: diabeł

• (…) gdzie tej rozumem cnoty na sądzie niemasz, tam rosciągają szeroko źli prokuratorowie swoje proporce i wykręcają dekreta, statut szpecą, prawo niszczą i w niwecz obracają (…)
  • Źródło: Księga Czwarta Dworzanina.
  • Zobacz też: cnota, prawo, prokurator, rozum

• (…) jako nie każdy jest dobry budownik, kto buduje, tak też nie każdy jest prawdziwie hojnym, kto rozdawa.
  • Źródło: Księga Czwarta Dworzanina.

• (…) każdemu jest śmiech luby, i ten pochwały godzien, kto go na czas i dobrym kształtem wskrzesić umie.
  • Źródło: Księga Wtóra Dworzanina.
  • Zobacz też: śmiech

• (…) kto z młodu nie wyszaleje, musi na starość.
  • Źródło: Księga Wtóra Dworzanina.
  • Zobacz też: młodość, starość

• (…) miłość jest pożądanie piękności (…)
  • Źródło: Księga Czwarta Dworzanina.
  • Zobacz też: miłość

• Oko w miłości wodzem.
  • Źródło: Księga Trzecia Dworzanina.
  • Zobacz też: oczy

• (…) pochlebca ani pana swego, ani przyjaciela nie miłuje.
  • Źródło: Księga Wtóra Dworzanina.

• (…) tego wolnością nie mamy zwać, iż kto podług swej wolej żywie, ale to jest prawdziwa wolność a swoboda, żyć podług prawa.
  • Źródło: Księga Czwarta Dworzanina.
  • Zobacz też: wolność

• (…) ten jest najwiętszy na świecie regiment, pod którym są poddani cnotliwi (…)
  • Źródło: Księga Czwarta Dworzanina.

• (…) to jest białychgłów obyczaj, a inaczej nie umieją, jedno, abo nader miłować, abo nader mieć w nienawiści (…)
  • Źródło: Księga Trzecia Dworzanina.
  • Zobacz też: kobieta, nienawiść

• (…) trudno tam leczyć, gdzie nikt nie choruje (…)
  • Źródło: Księga Czwarta Dworzanina.
  • Zobacz też: choroba

• (…) trzeba na to mieć pilne oko, s kim przyjaźń zacząć.
  • Źródło: Księga Wtóra Dworzanina.
  • Zobacz też: przyjaźń

• (…) umysł od dusze pochodząc, daleko jest wyszszego dostojeństwa, niż ciało (…)
  • Źródło: Pirwsza Księga Dworzanina.
  • Zobacz też: ciało, umysł

• (…) ze szkodliwych żartów nieprzyjaźni i wielkie zaścia bywają.
  • Źródło: Księga Wtóra Dworzanina.
  • Zobacz też: żart

Inne

• Jest coś, co człowiekowi wiele przyjąć i ująć może dobrego mniemania i wziętości, a to jest zachowanie, a spólna przyjaźń z kim, kto ją wiedzie; bo to rozum pokazuje, iż jakiego kto sobie przyjaciela obrał, z kim za jednego żyje, takim i sam być musi.
  • Źródło: Złote ziarna zebrane z dzieł pisarzy polskich, wyboru dokonał Władysław Bełza, Poznań 1907

• Swawola tam być nie może, gdzie jest prawo.
  • Źródło: Wiadomych rzeczy pospolita śpiżarnia. Staropolska mądrość w sentencjach, przysłowiach i cytatach – od Bogurodzicy do Kochanowskiego, oprac. Roman Mazurkiewicz, Księgarnia Akademicka, Kraków 2004, ISBN 83-7188-766-3, s. 203.

• Tak jest, iż plebs u nas nie zażywa wolności, ale jej też chłopstwu nie trzeba, bo wolność byłaby ku ich skazie. Kto duszy swej używać nie umie, temu lepiej, żeby jej nie miał a był umarłym.
  • Źródło: O elekcyi, wolności, prawie i obyczajach polskich. Rozmowa Polaka z Włochem, oprac. J. Turowski, Sanok 1885, s. 14.
  • Zobacz też: chłopi w Polsce, dusza, wolność

• Trudno tam porządek być ma, gdzie wszyscy rządzą.
  • Źródło: Wiadomych rzeczy pospolita śpiżarnia…, s. 203.
  • Zobacz też: porządek