Piotr Sztompka

Piotr Sztompka (ur. 1944) – polski socjolog.

• Demokracja przedstawicielska musi iść w stronę demokracji dialogowej albo wręcz bezpośredniej – oddania obywatelom prawa głosu w ważnych sprawach. Przykładem może być dla nas nie tylko maleńka Szwajcaria, ale także np. Kalifornia, jeden z najbardziej rozwiniętych stanów USA, o obszarze większym od Polski, gdzie obywatele wypowiadają się na temat tego, czy w szkołach należy uczyć po hiszpańsku, gdzie wybudować kolejne osiedle, jak zmienić kierunek autostrad i chronić zasoby wodne.
  • Źródło: „Tygodnik Powszechny”, kwiecień 2007.
  • Zobacz też: demokracja

• Dezawuowanie społeczeństwa obywatelskiego jest prostą konsekwencją apoteozy państwa. Obie tendencje są logicznie powiązane. I obie uważam za niebezpieczne dla polskiej demokracji.
  • Źródło: „Europa”, 2006

• Myślałem sobie w tamtych czasach, że prawdziwych komunistów łatwiej było wtedy znaleźć w Paryżu i w Oxfordzie niż w Krakowie czy Warszawie. Wydaje mi się, że Kubiak był tu jednym z wyjątków, działaczem lewicowym na serio, ze szczerego przekonania, że naprawdę wierzył w ideę emancypacji mas ludzkich, uwolnienia ich od alienacji, nadania sensu życiu – poprzez tę formę organizacji ustrojowej, której inspirację dawał w swoich młodzieńczych, humanistycznych dziełach Karol Marks, a którą dramatycznie strywializowali i wypaczyli późniejsi marksiści. Chciał budować socjalizm humanistyczny, nie autokratyczny czy tym bardziej nie totalitarny, a łączący wartości marksistowskie z ideami liberalizmu i demokracji. I w tym sensie był bliższy marksizmowi zachodniemu Gramsciego, Lukácsa czy Althussera niż sfałszowanemu marksizmowi Lenina.
  • Opis: o Hieronimie Kubiaku i o własnym rozumieniu marksizmu.
  • Źródło: Pożegnanie Profesora Hieronima Kubiaka, Instytut Socjologii UJ, 2024.

• Niemiecki socjolog Max Weber to podkreślał. Należy przedstawiać świat takim, jakim on jest. Nie opowiadać o ideologii. Nie wypowiadać swoich preferencji partyjnych czy wyborczych. Dawać materiał do myślenia. Maksymalną wiedzę, mocną ugruntowaną, która pozwoli samodzielnie wyciągnąć wnioski.
  • Opis: o własnym rozumieniu obiektywizmu naukowego.
  • Źródło: Katarzyna Jankowska, Prof. Piotr Sztompka: socjolog musi nieustannie nadążać za społeczeństwem, Polskie Radio Program I, 3 października 2023.

• Patrzyłem na zebranych ludzi – jednym z podstawowym narzędzi badawczych socjologa jest po prostu rozglądanie się dookoła – i widziałem cud. Widziałem ludzi, na co dzień zgnębionych, szarych, którzy się nagle uśmiechają. Las polskich narodowych symboli, religijnych transparentów. Łączyło się to w jakąś niebywałą mieszankę patriotyzmu i religijności. A potem wybuchło. Wybuchło w rewolucję, która zniosła dawny system.
  • Opis: o mszy odprawionej przez Jana Pawła II na krakowskich Błoniach podczas pierwszej pielgrzymki do Polski w czerwcu 1979.
  • Źródło: Katarzyna Jankowska, Prof. Piotr Sztompka: socjolog musi nieustannie nadążać za społeczeństwem, Polskie Radio Program I, 3 października 2023.

• W okresie realnego socjalizmu polska socjologia była znana w świecie z tego, że w sposób bardzo obiektywny, oddalony od ideologii komunistycznej opisywała świat. Dziś nic nas nie wyróżnia.
  • Opis: o położeniu polskiej socjologii po 1989.
  • Źródło: Katarzyna Jankowska, Prof. Piotr Sztompka: socjolog musi nieustannie nadążać za społeczeństwem, Polskie Radio Program I, 3 października 2023.

• Za mało debatujemy, bo nie dość dobrze rozumiemy, że istotą demokracji jest stworzenie warunków, w których, dla dobra wspólnoty, ujawnia się maksimum wiedzy, mądrości, intuicji i zaangażowania zwyczajnych obywateli.
  • Źródło: „Tygodnik Powszechny”, 2007.