Cyrus II Wielki

Cyrus II Wielki (zwany też Cyrusem Starszym; ok. 590–529 p.n.e.) – szach Persji z dynastii Achemenidów panujący od 559 p.n.e., twórca Imperium Perskiego.

Wychowanie Cyrusa (Cyropedia)

(Wychowanie Cyrusa lub Cyropedia to dzieło Ksenofonta będące fabularyzowaną biografią Cyrusa II, jedynie częściowo opartą na faktach. W związku z tym cytowane wypowiedzi Cyrusa są prawdopodobnie wymyślone przez Ksenofonta)

A cóż istnieje sprawiedliwszego, niż się bronić, cóż piękniejszego, niż nieść pomoc przyjaciołom?
- Źródło: Księga pierwsza 5:13, tłum.K. Głombiowski, B. Burliga, A. Marchewka, A. Ryś, ISKŚiO UWr, Wrocław 2014.
- Zobacz też: przyjaźń, sprawiedliwość

Co zaś do żołnierzy, którzy uważają, że się ich zaniedbuje, to dobrzy stają się o wiele mniej odważni, a źli o wiele bardziej bezczelni.
- Źródło: Księga piąta 5:41, op. cit.

(…) dla wszystkich najsilniejszym bodźcem do okazywania posłuszeństwa jest pochwała i szacunek dla posłusznego, a nagana i kara dla nieposłusznego.
- Źródło: Księga pierwsza 6:20, op. cit.
- Zobacz też: pochwała, posłuszeństwo, kara

Ja natomiast uważam, że władcy nie powinno różnić od poddanych beztroskie życie, lecz właśnie troska o nich i zamiłowanie do ponoszenia trudów.
- Źródło: Księga pierwsza 6:8, op. cit.
- Zobacz też: władza

Jest czymś naturalnym, że żołnierze ufający sobie wzajemnie walczą zgodnie, trwając niewzruszenie na pozycjach, a nieuniknionym, że niedowierzający sobie chcą, każdy jak najszybciej, znaleźć się z dala od pola bitwy.
- Źródło: Księga szósta 4:15, op. cit.
- Zobacz też: zaufanie

(…) kiedy tłum ludzi jest ufny w swoje siły, okazuje nieugiętą odwagę. Kiedy jednak opanowuje takich ludzi trwoga, to im są liczniejsi, tym większy i bardziej gwałtowny strach ich ogarnia.
- Źródło: Księga piąta 2:33, op. cit.
- Zobacz też: tłum

Któż więc jest tak mężny, któż tak silny, żeby mógł prowadzić wojnę, równocześnie walcząc z głodem i zimnem.
- Źródło: Księga szósta 1:15, op. cit.
- Zobacz też: logistyka

Ludu Persji! Urodziliście się i zostaliście wychowani w tym samym kraju, co my [„równi”]. Ciała wasze nie są gorsze od naszych i wypada również, by dusze wasze były tak samo dobre. Lecz mimo to w ojczyźnie naszej nie byliście traktowani na równi z nami, wykluczeni nie tyle przez nas, co przez konieczność zaspokajania swoich codziennych potrzeb. Teraz jednak moją główną troską będzie to, aby – jak bogowie przykazali – zapewnić wam byt. Wy zaś, jeśli tylko chcecie, możecie podjąć broń, jaką i my dzierżymy, podjąć takie same ryzyko, jakie i my podejmujemy, a jeśli co z tego wyniknie, szlachetne będzie i dobre, przyznane będą wam takie same jak i nam nagrody.
- Opis: w przemowie o zniesieniu pewnych przywilejów elity (zwanej „równymi”) oraz wytrenowaniu i uzbrojeniu ludu, co ma uczynić jego armię bardziej efektywną.
- Źródło: Christopher J. Bruell, Ksenofont, tłum.P. Nowak, HFP, Warszawa 2010.

Nie wystarczy oto raz stać się dzielnym mężem, żeby nim już pozostać bez ustawicznego zabiegania o dzielność.
- Źródło: Księga szósta 5:75, op. cit.
- Zobacz też: odwaga, praca nad sobą

Oto kiedy trzeba walczyć, ten, który pokona najwięcej wrogów, uchodzi za najodważniejszego, tak też kiedy trzeba przekonywać, ten, który sprawi, że największa liczba słuchaczy będzie myśleć tak samo jak my, ten przecież słusznie uznany jest za najbardziej wymownego i skutecznego.
- Źródło: Księga piąta 5:46, op. cit.
- Zobacz też: retoryka

Sądzę, że nic w tym dziwnego, że będąc ludźmi popełniamy błędy.
- Źródło: Księga piąta 4:19, op. cit.
- Zobacz też: błąd

Żeby jednak natchnąć żołnierzy walecznością, nie ma, moim zdaniem, niczego lepszego jak zdolność wzniecania w ludziach nadziei.
- Źródło: Księga pierwsza 6:19, op. cit.
- Zobacz też: walka, nadzieja