Ravensbrück (KL)
niemiecki obóz koncentracyjny
(Przekierowano z Ravensbrück)
Ravensbrück (KL) Konzentrationslager Ravensbrück (Schutzhaftlager Ravensbrück, Frauen-Konzentrationslager Ravensbrück) – niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny w Ravensbrück w Niemczech. Założony w listopadzie 1938 roku, funkcjonował do wyzwolenia przez Armię Czerwoną 30 kwietnia 1945 roku.
- Czasem, patrząc na krematorium, myślałyśmy, że może coś innego tam jest, jakiś zakład, w którym coś się robi, coś się pali. Tak człowiek się broni, nie dowierza złu, myśli sobie, że może to jest nieprawda.
- Autor: Zofia Rysiówna
- Źródło: Zofia Rysiówna: byłam więźniarką Ravensbrück, polskieradio.pl, 17 listopada 2022
- Dni dzielące nas od transportu do Ravensbrück pełne są gorączkowych przygotowań, już ostatecznych grypsowych pożegnań z rodzinami i przyjaciółmi. Wieczorem – rozmowy, przewidywania, domysły… Zdajemy sobie sprawę, że znajdziemy się w inaczej zorganizowanym miejscu, inne będą wewnętrzne władze obozowe i pewnie inny ich – także więźniów – stosunek do nas. Doszły nas wieści o eksperymentach czynionych na „króliczkach”, którymi stają się młode i zdrowe dziewczęta, więc po raz setny zadajemy sobie pytanie, czy dobrze zrobiłyśmy wybierając „Ravens”.
- Autor: Danuta Brzosko-Mędryk
- Źródło: Danuta Brzosko-Mędryk, Niebo bez ptaków, Warszawa 1975, s. 400
- Egzekucje odbywały się w Totengangu, za murem obozu, zwyczajnie. Do skazanych oddawano salwę karabinową, głośną na cały obóz. Przyjazd małego czarnego auta zawsze zwiastował to samo: śmierć. Poszły. Wróciły ich skrwawione sukienki do pralni i niezbita pewność, że one nie wrócą. I Pola, która mówiła zawsze, że nie wróci, i Niusia, która płakała, że nie wróci. Dziś one, a jutro?
- Autor: Wanda Półtawska
- Źródło: Egzekucje w KL Ravensbruck, rodzinaravensbruck.pl
- Głodowałam, pracowałam ponad siły i byłam świadkiem okrutnych eksperymentów medycznych przeprowadzanych na więźniarkach. Śpiewałam piosenki religijne i ludowe, żeby podtrzymać je na duchu.
- Autor: Zofia Rysiówna
- Źródło: Oszukała gestapo i stała się bohaterką podziemia. Do Hanuszkiewicza mówiła "bełkoczesz", kultura.onet.pl, 7 lipca 2022
- Jakże więc dziwić się, że mi się wydawało poprzez mój ból głowy, moje oszołomienie, że znowu jakiś głos wywołuje razem nasze numery. Moje życie było przecież do tej pory staniem i czekaniem na niekończącym się apelu.
- Autor: Zofia Romanowiczowa
- Źródło: Anna Arno, Pisałam więc żyję, dwutygodnik.com
- „Mamo, wracam!”.
- Autor: Zofia Rysiówna
- Opis: jej pierwsze słowa po wyzwoleniu z niemieckiego obozu Ravensbrück.
- Źródło: viva.pl, 17 listopada 2022
- Zobacz też: matka, powrót
- Mnie jako pisarce, więzienie i obóz dały bardzo wiele. (…) W momencie niebezpieczeństwa, zagrożenia ludzie okazują się takimi, jakimi naprawdę są. Widziałam jak dama okazywała się szmatą, a prosta dziewczyna wspaniałym człowiekiem. (…) Obóz pozwolił mi zobaczyć człowieka obnażonego.
- Autor: Zofia Romanowiczowa
- Opis: o uwięzieniu w niemieckich obozach w tym i w Ravensbrück (KL).
- Źródło: „Pierwsza dama polskiej literatury” w kieleckim więzieniu, ompio.pl, 19 lutego 2021.
- Zobacz też: obóz koncentracyjny, człowiek
- W nas Niemcy widzieli elitę społeczeństwa. W Ravensbrück była grupa Polek, które wiedziały kim są i nie chciały się tego wyrzec. To była Polska, która służyła Bogu i ojczyźnie.
- Autor: Wanda Półtawska
- Źródło: Wanda Półtawska: trzeba uczyć kolejne pokolenia, jaką wartość ma przeszłość i przyszłość, dzieje.pl, 6 listopada 2022
- Pamiętam, kiedy pierwszy raz zapłonął ogień w krematorium. Niemcy postawili ten budynek w 1943 r. Widziałyśmy jak z komina bucha ten ogień. Patrzyłyśmy na to, dochodził do nas ten zapach, a jednak nie wierzyłyśmy w to, że giną tam ludzie.
- Autor: Zofia Rysiówna
- Źródło: Zofia Rysiówna: byłam więźniarką Ravensbrück, polskieradio.pl, 17 listopada 2022
- Pamiętam takie okresy w obozie, kiedy mieliśmy śmiertelność bardzo wysoką. Codziennie rano przed bloki wyrzucano kilkadziesiąt zwłok i na drzwiach od klozetu wynosiło się te zwłoki, za baraki, za szpital.
- Autor: Zofia Rysiówna
- Źródło: Zofia Rysiówna: byłam więźniarką Ravensbrück, polskieradio.pl, 17 listopada 2022
- Przeszła przez piekło Pawiaka, Auschwitz i Ravensbrück. Niewiele osób wie, że jest autorką jednej z najsłynniejszych piosenek walczącej stolicy Siekiera, motyka….
- Autor: Katarzyna Maniewska
- Opis: o więźniarce obozu Ravensbrück Annie Jachninie, zarazem autorce piosenki „Siekiera, motyka…”.
- Źródło: Zabić wojnę śmiechem. Opowieść o Annie Jachninie – autorce słów piosenki „Siekiera, motyka…”, pomorska.pl, 14 czerwca 2010.
- Zobacz też: Pawiak, Auschwitz
- Wieczorem wkrada się do szpitala grupa harcerek z Murów. Niosą prawdziwą maleńką choinkę ubraną kolorowo, ze świeczkami. Oczom nie chce się wierzyć. Czy to nie gorączkowe majaki? Chore dotykają gałązek. Prawdziwe. Wąchają. Wydaje im się, że las wtargnął ze swoim zapachem. Są wzruszone, dziękują za pamięć, opiekę, przesyłają pozdrowienia obozowym przyjaciółkom, ale jednocześnie ogarnia je tęsknota wraz ze wspomnieniami minionych świąt wśród bliskich.(…) (Drzwi) się otwierają i wpada Zosia Pociłowska z szopką artystycznie rzeźbioną w stearynie. Znowu chodzi od pryczy do pryczy, znowu zachwyty, dotknięcia wychudłymi palcami maleńkich postaci i wymiana serdeczności. Zosia musi obejść cały rewir.
- Autor: Danuta Brzosko-Mędryk
- Opis: o tajnej polskiej Drużynie Starszych Harcerek „Mury” działającej w konspiracji w obozie Ravensbrück.
- Źródło: Danuta Brzosko-Mędryk, Mury w Ravensbrück, Warszawa 1979, s. 76-77