Myśli

Myśli (fr. Pensées) – dzieło autorstwa Blaise’a Pascala z 1670 roku; tłumaczenie – Tadeusz Boy-Żeleński.

• Boga czuje serce, nie rozum. Oto co jest wiara: Bóg dotykalny dla serca, nie dla rozumu.
  • Źródło: Myśli, wyd. Księg. św. Wojciecha, Poznań 1921, s. 100, tłum. Tadeusz Boy-Żeleński.

• Ci, którzy nie miłują prawdy, szukają pozoru do przeczenia jej w mnogości tych którzy jej przeczą.
  • Źródło: op. cit., s. 97.

• Cóż za czcza sztuka malarstwo, która ściąga podziw przez podobieństwo do rzeczy, których oryginału nie podziwiamy!
  • Źródło: op. cit., s. 47.

• Cóż za monstrum jest tedy człowiek? cóż za osobliwość, co za potwór, co za chaos, co za zbieg sprzeczności, co za dziw! Sędzia wszechrzeczy, bezrozumny robak ziemny; skarbnik prawdy, zlew niepewności i błędu; chluba i zakała wszechświata.
  • Źródło: op. cit., s. 150–151.

• Człowiek jest tylko trzciną, najwątlejszą w przyrodzie, ale trzciną myślącą.
  • L’homme n’est qu’un roseau le plus faible de la nature, mais c’est un roseau pensant. (fr.)
  • Źródło: op. cit., s. 122.
  • Zobacz też: człowiek, rozum

• Człowiek jest pełen potrzeb: ceni tylko tych, którzy mogą je wszystkie zaspokoić.
  • Źródło: op. cit., s. 12.

• Człowiek nie pokazuje swej wielkości przez to, iż pozostaje na jednym krańcu, ale przez to, że dotyka dwóch naraz i wypełnia przestrzeń między nimi.
  • Źródło: op. cit., s. 125.

• Człowiek wyraźnie stworzony jest do myślenia, to cała jego godność: cała zaś jego zasługa i cały obowiązek, to myśleć jak się należy. Owóż, porządek myśli jest ten, aby zacząć od siebie i od swego stwórcy i swego celu.
  • Źródło: op. cit., s. 55.

• Doprowadzać pobożność aż do zabobonu, znaczy niweczyć ją.
  • Źródło: op. cit., s. 95.

• Drwić sobie z filozofii, znaczy naprawdę filozofować.
  • Źródło: op. cit., s. 4.

• Dwie rzeczy pouczają człowieka o całej jego naturze: instynkt i doświadczenie.
  • Źródło: op. cit., s. 134.

• Ileż królestw nie wie o naszym istnieniu!
  • Źródło: op. cit., s. 78.

• Im więcej mamy światła, tym więcej odkrywamy wielkości i nikczemności w człowieku.

• Im bystrzejszy umysł, tym więcej widzi między ludźmi odrębności; prostacy nie dostrzegają różnic między ludźmi.

• Języki to są szyfry, w których nie litery zamienione są na litery, ale słowa na słowa; tak, iż język nieznany możebny jest do odcyfrowania.
  • Źródło: op. cit., s. 14.

• Kara tych którzy grzeszą, błąd.
  • Źródło: op. cit., s. 97.

• Kiedy się chce zganić kogoś z pożytkiem i wykazać mu że się myli, trzeba dojść, z której strony on patrzy na rzecz, zazwyczaj bowiem z tej strony jest prawdziwą, i przyznać mu tę prawdziwość, ale równocześnie wykazać, z której strony jest fałszywa. Zadowoli się tem, ponieważ widzi że się nie mylił i że brakło mu jedynie objęcia wszystkich stron; otóż człowiek nie gniewa się że wszystkiego nie widział, ale nie chce się mylić. Być może, pochodzi to stąd, iż, z natury swojej, człowiek nie może widzieć wszystkiego i że, z natury swojej, nie może się mylić co do tej strony z której patrzy: jako iż wrażenia zmysłów są zawsze prawdziwe.
  • Źródło: op. cit., s. 5.

• Ludzie są tak nieodzownie szaleni, iż nie być szalonym znaczyłoby być szalonym innym rodzajem szaleństwa.
  • Zobacz też: szaleństwo

• Łatwiej daje się człowiek przekonać racjom, do których sam doszedł, niż tym, które nastręczyły się komuś drugiemu.
  • Źródło: op. cit., s. 5.

• Łatwiej jest znieść śmierć bez myśli o niej, niż myśl o śmierci bez niebezpieczeństwa.
  • Źródło: op. cit., s. 60.

• Moje, twoje. Ten pies jest mój, powiadają dzieci biedaków; to moje miejsce na słońcu. – Oto początek i obraz uzurpacji na całej ziemi.
  • Źródło: op. cit., s. 107.
  • Zobacz też: własność

• Myśl stanowi wielkość człowieka.
  • Źródło: op. cit., s. 122.

• Nie jest w naturze człowieka iść ciągle naprzód, ma on swoje chody i powroty.
  • Źródło: op. cit., s. 125.

• Nie masz dla człowieka nic równie nieznośnego, jak zażywać pełnego spoczynku, bez namiętności, bez spraw, rozrywek, zatrudnienia. Czuje wówczas swoją nicość, opuszczenie, lichość, zależność, niemoc, próżnię. Bezzwłocznie wyłoni się z głębi jego duszy nuda, melancholja, smutek, troska, żal, rozpacz.
  • Źródło: op. cit., s. 46.

• Nie mogąc znaleźć sprawiedliwości, znaleziono siłę.
  • Źródło: op. cit., s. 108.

• Nie pojmujemy zgoła dzieł Boga, jeśli nie przyjmiemy zasady, że chciał zaślepić jednych, a oświecić drugich.

• Nie w przestrzeni powinien szukać swej godności, ale w porządku własnej myśli. Nie będę miał więcej posiadając ziemię; przestrzenią wszechświat ogarnia mnie; pochłania jak punkt; myślą ja go ogarniam.

• Nie wiem, kto mnie wydał na świat, ani co jest świat, ani co ja sam. Żyję w straszliwej nieświadomości wszystkich rzeczy. Nie wiem, co jest moje ciało, co zmysły, co dusza, i ta część mnie, która myśli to co ja mówię, która zastanawia się nad wszystkiem i nad samą sobą i która nie zna siebie, tak samo jak reszty. Widzę te przerażające przestrzenie wszechświata które mnie otaczają, czuję się przywiązany do kącika tej rozleglej przestrzeni, nie wiedząc czemu mnie pomieszczono raczej w tem miejscu niż w innem, ani czemu tę odrobinę czasu, jaką mi dano do życia, wyznaczono w tym, a nie w jakimkolwiek innym punkcie całej wieczności która mnie poprzedziła, i tej która ma po mnie nastąpić. Widzę ze wszystkich stron jedynie nieskończoności, które zamykają mnie niby atom i niby cień trwający jeno niepowrotną chwilę. Wszystko co wiem, to jeno to iż mam niebawem umrzeć; ale co mi najbardziej jest nieznane, to sama ta śmierć której niepodobna mi uniknąć.
  • Źródło: op. cit., s. 68–69.

• Niewiele ostałoby się przyjaźni, gdyby każdy wiedział, co przyjaciel mówi o nim kiedy go nie ma, mimo że mówi o nim wówczas szczerze i beznamiętnie.
  • Źródło: op. cit., s. 40.

• Nos Kleopatry: gdyby był trochę krótszy, cała powierzchnia ziemi wyglądałaby inaczej.
  • Le nez de Cleopatre (s’il eut été plus court, toute la face de la terre aurait change). (fr.)
  • Opis: czasem bieg historii zależy od drobnego przypadku.
  • Źródło: op. cit., s. 59.

• Od piekła lub nieba odgradza nas tylko życie, rzecz najkruchsza w świecie.

• Ogół zwykłych ludzi ma zdolność niemyślenia o tym, o czym nie chce myśleć.
  • Źródło: op. cit., s. 96.

• Ostatni wysiłek rozumu, to uznać, że istnieje nieskończona mnogość rzeczy, które go przerastają.
  • Źródło: op. cit., s. 99.
  • Zobacz też: wysiłek

• Ostatnią rzeczą jaką się odkrywa układając dzieło, jest to, co należy pomieścić na początku.

• Oto moje miejsce pod słońcem!
  • C’est là ma place au soleil. (fr.)
  • Źródło: 1, 9, 53

• Pamięć jest konieczna do wszystkich działań rozumu.

• Pociesz się, nie szukałbyś mnie, gdybyś mnie już wcześniej nie znalazł.

• Potęga much: wygrywają bitwy, przeszkadzają duszy naszej działać, zjadają nasze ciało.

• Przypadek nasuwa myśli i przypadek je płoszy; nie ma sztuki zachowania ich ani nabywania. Chciałem zapisać myśl, która mi uleciała i piszę zamiast tego to, że mi uleciała.

• Skoro nie można być uniwersalnym i wiedzieć wszystko co się da wiedzieć o wszystkiem, trzeba wiedzieć wszystkiego potrosze.
  • Źródło: op. cit., s. 12.

• Szczęście nie jest ani poza nami, ani w nas: jest w Bogu – i poza nami i w nas.

• Teraźniejszość nie jest nigdy naszym celem: przeszłość i teraźniejszość to nasze środki; jedynie przyszłość jest naszym celem. Tak więc, nie żyjemy nigdy, ale spodziewamy się żyć; gotujemy się wciąż do szczęścia, a, co za tem idzie, nie kosztujemy go nigdy.
  • Źródło: op. cit., s. 61.

• Trzeba być miłym tym, którzy mają uczucia ludzkie i tkliwe.
  • Źródło: op. cit., s. 15.

• Trzeba znać siebie samego: gdyby to nie posłużyło do znalezienia prawdy, służy przynajmniej do wytyczenia własnego życia, a nie masz nic godziwszego.
  • Źródło: op. cit., s. 18.

• Wiekuista cisza tych nieskończonych przestrzeni przeraża mnie.
  • Źródło: op. cit., s. 78.

• Wielkość człowieka jest wielka w tem, iż on zna swoją nędzę. Drzewo nie zna swojej nędzy.
  • La grandeur de l’homme est grande en ce qu’il se connaît misérable. Un arbre ne se connaît pas misérable. (fr.)
  • Źródło: op. cit., s. 135.

• Własna wola nie zadowoli się nigdy, gdyby nawet miała w mocy wszystko, czego pragnie; ale jest się zadowolonym, z chwilą gdy się tego wyrzec. Bez niej nie można być niezadowolonym; przez nią nie można być zadowolonym.

• Wszystkie dobre maksymy istnieją w świecie: chybia się tylko w ich stosowaniu.
  • Źródło: op. cit., s. 130.

• Wszystko co jest tylko dla autora, jest nic warte.
  • Źródło: op. cit., s. 14.

• Wymowa służy do odmalowania myśli; ci zatem, którzy odmalowawszy dodają coś jeszcze, robią obraz zamiast portretu.

• Zważmy zysk i stratę, zakładając się, że Bóg jest. Rozpatrzmy te dwa wypadki: jeżeli wygrasz, zyskujesz wszystko; jeżeli przegrasz, nie tracisz nic.
  • Opis: tzw. „zakład Pascala” (451).
  • Źródło: op. cit., s. 85.
  • Zobacz też: Bóg