Wikicytaty

H. Lejwik

żydowski poeta i dramaturg piszący w języku jidysz

H. Lejwik, właśc. Lejwi Halper(n) (1888–1962) – żydowski poeta i dramaturg piszący w języku jidysz.

H. Lejwik

Golem

edytuj

(tłum. Olek Mincer, Sic!, Warszawa 2017, ISBN 978-83-65459-04-6, seria: Wielcy Pisarze w Nowych Przekładach)

  • (…) a coś przeżył, nie jest karą,
    tylko losem nieszczęśliwym.
    • (…) wifl du host nit gelitn,
      iz dos alc noch nit kejn sztrof.       (jid.)
    • Postać: Stary Żebrak
    • Źródło: obraz piąty Niewezwani, s. 160.
    • Zobacz też: kara, los
  • Czy my sami nie przesadzamy z tym strachem?
    (…)
    Bać się to brak odpowiedzialności.
    • Ci machn mir alejn nit cu fil grojs di szrek?
      (…)
      Szrekn on achrajes zajnen zej.       (jid.)
    • Postać: Maharal
    • Źródło: obraz trzeci Poprzez ciemność, s. 100 i 104.
    • Zobacz też: odpowiedzialność, strach
  • Nie każ mi zamieniać ciemności i ciszy
    na zgiełk uliczny i ludzki harmider.
    • Nit bajt mir ojs majn fincternisz, majn sztilkejt
      ojf dem gerojsz fun gasn un fun menczn. (jid.)
    • Postać: Cień
    • Źródło: obraz pierwszy Glina, s. 49.
    • Zobacz też: ciemność, cisza, hałas
  • Tysiącami oczu zagrożenie pretekstu szuka (…)
    • Mit tojznt ojgn zucht an ojsrejd di sakone (…) (jid.)
    • Postać: Maharal
    • Źródło: obraz siódmy W pieczarze, s. 213.
    • Zobacz też: zagrożenie
  • Wiem, z katastrofą nadchodzi ratunek; razem z mieczem
    przybędzie ukojenie, a w czarnym ogniu
    tkwi przeznaczone nam ukryte światło.
    • Ich wejs – cuzamen mitn umglik kumt di retung; ojf der szwerd
      wert ojch di trejst gebracht, un in dem szwarcn flam
      bahaltn ligt di lichtikejt far undz, – (…) (jid.)
    • Postać: Maharal
    • Źródło: obraz trzeci Poprzez ciemność, s. 95.
    • Zobacz też: katastrofa, miecz, ogień, ratunek, światło, ukojenie

Wiersze

edytuj
  • Co tu robimy wszyscy?
    Sprzątamy areny powstania
    i wracamy do naszych domostw.
  • Co za szczęście pragnąć ciebie
    i zobaczyć ciebie tu.
    Proszę, stań u mego progu,
    chociaż wiem, żeś ty ze snu.
  • Nigdy nie byłem w Treblince
    ani na polach śmierci Majdanka.
    Ale stoję na ich progu
    jestem zaraz przy wejściu.
    • Opis: Kandydat do Treblinki (jid. A Treblinke-kandidat), z tomu Nie było mnie w Treblince (jid. In Treblinke bin ich nit gewen), 1945
    • Źródło: H. Lejwik, Golem, op. cit., tłum. Sebastian Matuszewski, s. 295.
    • Zobacz też: Majdanek, Treblinka
  • Świat mnie ogarnia swą kolczastą dłonią
    i podaje ogniom, w płomień stosu strąca,
    i w tym ogniu płonę, lecz nie mogę spłonąć –
    padam, znów się zrywam i wciąż idę dalej.

Wypowiedzi

edytuj
  • Gdy przybyliśmy do obozów odwiedzić ocalonych, byliśmy Amerykanami, byliśmy żydowskimi pisarzami – wyjeżdżamy stąd jako żydowscy dipisi – jest to tytuł, z którego jesteśmy dumni.
    • Opis: Mit der szejres-haplejte, 1947
    • Źródło: H. Lejwik, Golem, op. cit., tłum. Sebastian Matuszewski, s. 296–297.
    • Zobacz też: dipisi
  • Nie będę się bronił. Wszystkich moich czynów byłem w pełni świadom. Jestem członkiem rewolucyjnej żydowskiej partii Bund i zrobię wszystko, co w mej mocy, by obalić dyktaturę cara, jego krwawych siepaczy i was wszystkich.
    • Opis: podczas procesu w 1906 r., gdy odrzucił możliwość obrony przez znanego adwokata.
    • Źródło: H. Lejwik, Golem, op. cit., tłum. Sebastian Matuszewski, s. 290.
    • Zobacz też: Bund, car, rewolucja

O H. Lejwiku

edytuj
  • Tego dnia lekcja dotyczyła ofiarowania Izaaka. Przy opisie chwili, w której Abraham wzniósł nóż nad swym bezbronnym synem, mały Lejwik zalał się łzami. Nauczyciel próbował go uspokoić – to była tylko próba, Izaak nie został zabity! Lecz w odpowiedzi chłopiec zaszlochał: „A co by się stało, gdyby anioł przybył chwilę za późno?”. Jakkolwiek nauczyciel zapewnił go, że anioł nie mógł się spóźnić, ten dziecięcy lęk – mówił Lejwik – nigdy go już nie opuścił.
    • Opis: streszczenie wspomnień z dzieciństwa zawartych w przemówieniu H. Lejwika pt. Żyd – osobność (jid. Der Jid – der jiched), wygłoszonej w 1957 roku z okazji dziesiątej rocznicy powstania państwa Izrael.
    • Źródło: Laura Quercioli Mincer, Golem – „symbol duszy”, tłum. Piotr Laskowski, w: H. Lejwik, Golem, op. cit., s. 34.
    • Zobacz też: Abraham

Zobacz też

edytuj
Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=H._Lejwik&oldid=573049”