Wikicytaty

Bitwa pod Tomaszowem Lubelskim

Bitwa pod Tomaszowem Lubelskim – w istocie dwie bitwy. Pierwsza miała miejsce w dniach 17-20 września 1939 roku, druga trwała od 22 do 27 września 1939 roku. Była to druga po bitwie nad Bzurą największa batalia kampanii wrześniowej. W pierwszej bitwie udział brały zjednoczone Armie „Kraków” i „Lublin” pod dowództwem gen. Tadeusza Piskora. W drugiej walczyły wojska Frontu Północnego utworzone z Armii „Modlin” generała Emila Przedrzymirskiego, dowodzone przez Stefana Dęba-Biernackiego.

  • Ja do niewoli nie pójdę. Wojna jeszcze nie skończona. Będę walczyć dalej. Może we Francji, może gdzie indziej, ale broni nie złożę.
    • Autor: Stefan Rowecki
    • Opis: na odprawie przed kapitulacją pierwszej bitwy pod Tomaszowem Lubelskim.
    • Źródło: praca zbiorowa, redakcja Tadeusz Guz, Wojciech Lis, Ryszard Sobczuk, Bitwy pod Tomaszowem Lubelskim w 1939 roku, wydawnictwo Werset, Lublin 2010, ISBN 9788360133675. s. 93.
Polskie czołgi 7 TP były na wyposażeniu Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej Stefana Roweckiego w bitwie pod Tomaszowem Lubelskim
  • Na siodełku usiadł mój adiutant ppor. Antoni Kamiński z 30. pal, zaś mój szef sztabu, kpt. dypl. art. kon. Zygmunt Janke, odbezpieczył granaty i ładował działo. Jako dwaj artylerzyści nadawali się świetnie do narzuconego im tak nagle działania. Odległość od klasztoru wynosiła 1200 metrów. Kierując osobiście ogniem, strzelałem do poszczególnych Niemców jak do kaczek z dubeltówki. Granaty kładły się wiankiem dookoła klasztoru, rażąc poszczególne ckmy i okopaną piechotę, omijając jednak mury klasztorne. Rezultat tego ognia nie dał długo na siebie czekać i Niemcy, którzy jeszcze nie legli, zaczęli na łeb na szyję opuszczać zajmowaną pozycję, uciekając w kierunku Tomaszowa.
    • Autor: płk. Jerzy Grobicki
    • Opis: o walce pod klasztorem w Krasnobrodzie podczas drugiej bitwy pod Tomaszowem Lubelskim, 23 września 1939.
    • Źródło: praca zbiorowa, redakcja Tadeusz Guz, Wojciech Lis, Ryszard Sobczuk, Bitwy pod Tomaszowem Lubelskim w 1939 roku, wydawnictwo Werset, Lublin 2010, ISBN 9788360133675, s. 151–152.
  • Pierwsza bitwa tomaszowska rozpoczynała się właśnie w dniu agresji radzieckiej na Polskę.
    • Autor: prof. Władysław Ważniewski
    • Źródło: praca zbiorowa, redakcja Tadeusz Guz, Wojciech Lis, Ryszard Sobczuk, Bitwy pod Tomaszowem Lubelskim w 1939 roku, wydawnictwo Werset, Lublin 2010, ISBN 9788360133675. s. 59.
  • Po zajęciu Narola stało się jasne, że 6. DP jest otoczona od zachodu, południa i wschodu. Własne oddziały znajdują się i walczą jeszcze w rejonie Tomaszowa Lubelskiego. Dowódca dywizji decyduje kierować się na Lwów pod Rawę Ruską.
    • Autor: Franciszek Szechiński, dowódca artylerii dywizyjnej.
    • Źródło: praca zbiorowa, redakcja Tadeusz Guz, Wojciech Lis, Ryszard Sobczuk, Bitwy pod Tomaszowem Lubelskim w 1939 roku, wydawnictwo Werset, Lublin 2010, ISBN 9788360133675. s. 116.
  • Skutkiem bitew tomaszowskich było pozostawienie dużej ilości sprzętu wojskowego na pobojowiskach, przede wszystkim karabinów i granatów, które – wbrew zakazowi okupanta – ludność zbierała, a po odpowiedniej konserwacji ukrywała w ziemi lub w zabudowaniach z myślą o przyszłej walce niepodległościowej.
    • Autor: prof. Władysław Ważniewski
    • Źródło: praca zbiorowa, redakcja Tadeusz Guz, Wojciech Lis, Ryszard Sobczuk, Bitwy pod Tomaszowem Lubelskim w 1939 roku, wydawnictwo Werset, Lublin 2010, ISBN 9788360133675. s. 60.
  • W bitwach tomaszowskich brali udział późniejsi wybitni przywódcy polskiego ruchu oporu i dowódcy polskiego wojska na obczyźnie, a wśród nich Stefan Rowecki, Tadeusz Komorowski, Kazimierz Sosnkowski i Władysław Anders.
  • Wojska kończyły przegrupowanie. W nocy z 18 na 19 września miało nastąpić natarcie na Narol (6 DP), Bełżec (55 DP), Tomaszów (23 DP z brygadą pancerną). Nie pamiętam, czy w tym dniu, czy poprzednim zrezygnowano z szerokiego manewru Krakowskiej BK. Obecnie ściągała ona na południowy brzeg Wieprza do rejonu Majdan, by pomiędzy rzeką a traktem Krasnobród-Tomaszów nacierać na północnym skrzydle armii i ubezpieczyć je przez opanowanie lasu o 5 km na północ od Tomaszowa (przy szosie do Zamościa).
    • Autor: Jan Rzepecki
    • Źródło: Mieczysław Ciepielewicz, Eugeniusz Kozłowski opracowanie, Wrzesień 1939 w relacjach i wspomnieniach, wydawnictwo MON, Warszawa 1989. s. 544.
  • Żołnierz bije się wspaniale. O 23.00 nieprzyjaciel jest pobity, przejście wolne. Daję rozkaz do marszu i przez radio zawiadamiam inne oddziały. Nie mamy benzyny. Dlatego niszczymy samochody, tak pancerne, jak i osobowe. Tabory przejść nie mogą (...) Do dział zaprzęgamy po cztery konie, gdyż droga przez pola bardzo ciężka, a konie zmęczone. Jadę konno ze sztabem. Kiedy przekraczam szosę Tomaszów – Zamość, trafiam na walkę oddziałów Wołyńskiej Brygady Kawalerii z przybyłym odwodem niemieckim. W walce na granaty i bagnety Niemcy rozbici, dużo jeńców. Idziemy dalej. Walka na przeprawach w Krasnobrodzie. Wspaniały, niezmordowany 25. Pułk Ułanów Wielkopolskich w szarży otwiera przeprawę. Ginie, niestety, prawie cały szwadron. Pułk bierze jeńców i oswabadza kilkuset Polaków wziętych do niewoli. Odbito też szpital z wieloma rannymi. Straty niemieckie dość duże. Niemcy naciskają ze wszystkich stron. Trzeba ochraniać skrzydła, a z tyłu słychać ogień artylerii.
    • Autor: Władysław Anders
    • Opis: o bitwie pod Tomaszowem Lubelskim.
    • Źródło: praca zbiorowa, redakcja Tadeusz Guz, Wojciech Lis, Ryszard Sobczuk, Bitwy pod Tomaszowem Lubelskim w 1939 roku, wydawnictwo Werset, Lublin 2010, ISBN 9788360133675, s. 161-162.

Zobacz też:

Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Bitwa_pod_Tomaszowem_Lubelskim&oldid=573151”