Wikicytaty

Zygmunt II August

król Polski i Wielki Książę Litewski

Zygmunt II August (1520–1572) – król Polski i wielki książę litewski od 1548 roku, ostatni z dynastii Jagiellonów.

  • Nie jestem królem sumień waszych.
Zygmunt II August
  • Te sokoły mnie zgubią.
    • Opis: o swoich kochankach: Zuzannie Orłowskiej, Annie Zajączkowskiej i Barbarze Giżance.
    • Źródło: Stanisław Grzybowski, Dzieje Polski i Litwy (1506–1648)

O Zygmuncie Auguście

edytuj
  • August Zygmuntów nie wydał też Taty,
    Choć go nie doszedł dojrzałymi laty
    (Ze lwa nie ryś, lecz także lew się rodzi;
    Toż się nam o tym cnym królu rzec godzi)
    Nie wydał w cnocie i w grzecznej dzielności,
    Nie wydał w sprawach rycerskich, w zacności
    • Opis: charakterystyka Zygmunta Augusta ze śpiewnika historycznego z końca XVI wieku.
    • Źródło: Janusz Tazbir w: Poczet królów i książąt polskich, wyd. Czytelnik, Warszawa 1991, s. 335.
  • Jest miernego wzrostu, bardzo szczupły i chudy, czarno zarasta, ma brodę rzadką, płeć śniadą, i nie zdaje się być bardzo silnej, ale raczej delikatnej konstytucji, i dlatego nie może wytrzymać wielkich trudów i niewczasów życia, i często cierpi na podagrę.
    • Opis: z relacji o stanie Polski złożona papieżowi Pawłowi V przez nuncjusza jego Juliusza Ruggieri u dworu króla Zygmunta Augusta roku 1568.
    • Źródło: Relacja nuncjuszów apostolskich i innych osób w Polsce od roku 1548 do 1690, T. 1, Berlin 1864
  • Kaprysy pojedynczego człowieka zgładziły dynastię Jagiellonów.
  • Król miał cerę śniadą w typie włoskim, włosy ciemnobrązowe, lekko kędzierzawe; twarz nieco pociągłą z wyrazem zadumy i charakterystycznym układem warg, co nadawało mu wygląd dostojnika-myśliciela. Uderza znaczne podobieństwo Zygmunta Augusta do jego pradziadka Galeazza Marii Sforzy.
  • Król umarł przez potomka: tak się Bogu zdało,
    Aby się ku lepszemu w tej Koronie miało.
    Nie zostawił potomka, lecz wolność zostawił…
  • Ostatni z Jagiellonów fundował ludwisarnie (w Krakowie i Wilnie), interesował się produkcją dział oraz współczesną sztuką wojskową. Był wreszcie założycielem pierwszej polskiej marynarki wojennej na Bałtyku. (…) Czuł się niewątpliwie władcą dziedzicznym, a nie obieralnym. Zygmunt August rządził zręcznie, ale jak autokrata, umiał też w razie potrzeby zdobyć się na surową stanowczość (…).
  • Pan był mądry, rozsądny i wielkimi dary od Boga obdarzony. (…) Był to pan trzeźwy, cichy, była w nim ludzkość wielka; wymowy był takiej, że trudna kto miał z nim w polszczyźnie zrównać; do tego języków kilka umiał, i tak nimi mówił, żeby każdy rzekł, iż się w nich urodził
    • Autor: Marcin Bielski, Kronika (…) niegdyś w Krakowie drukowana teraz z nowu z doprowadzeniem aż do Augusta III przedrukowana. Warszawa 1764
  • Polacy mają takiego króla, jakiego Platon, Arystoteles, Ksenofont oraz cały zastęp filozofów i prawodawców wyobrażali sobie jako władcę doskonałego i jakiego pragnie natura i sam Bóg.
  • W czasie sejmu lubelskiego 1569 r. Zygmunt August złamał opór magnaterii litewskiej, przyłączając południowo-wschodnie, ruskie ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego do Korony. Uchwalono następnie unię lubelską. Król zrezygnował z następstwa tronu na Litwie, co otwierało obu państwom drogę do wspólnej elekcji władcy. Oba państwa zachowały odrębne urzędy, prawa, wojsko i skarb. Łączyły je wspólny sejm, władca i polityka zagraniczna. Była to więc unia realna, a nie tylko personalna. W sferze społeczno-kulturalnej przyniosła ona dalsze ujednolicenie kultury politycznej szlachty, konsolidację – złożonego z różnych grup etnicznych i religijnych – narodu szlacheckiego.
  • Władca, jeden z najmędrszych, jakich dało nam przeznaczenie.
    • Autor: Władysław Konopczyński, Dzieje Polski nowożytnej, T. 1: 1506–1648, Warszawa-Kraków-Łódź-Poznań-Wilno-Zakopane 1936
  • Zygmunt August łączył litewski upór dziadka Kazimierza z włoską subtelnością Sforzów; gospodarność matki i babki z Jagiellońskim humanitaryzmem.
  • Zygmunt August miał bardzo wiele romansów, ale nie doczekał się żadnego nieślubnego dziecka. Prawdopodobnie był bezpłodny.
    • Autor: Andrzej Chwalba, Wojciech Harpula, Zwrotnice dziejów. Alternatywne historie Polski, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2019, s. 170.
Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Zygmunt_II_August&oldid=580121”