XIX wiek
lata 1801–1900
XIX wiek – czas od roku 1801 do 1900.
- Cóż więc jest? Co zostało nam, co wszystko wiemy,
dla których żadna z dawnych wiar już nie wystarcza?
Jakaż jest przeciw włóczni złego twoja tarcza,
człowiecze z końca wieku?… Głowę zwiesił niemy.- Autor: Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Koniec wieku XIX
- Naprzód! przez zawichrzone ludzkości przewały!
Naprzód! przez kolumn świata strzaskane zwaliska!
Naprzód! poprzez przeklęte wojen bojowiska
i jasne cisze świętej pokojowej chwały!- Autor: Kazimierz Przerwa-Tetmajer, XIX wiekowi
- Wieku bez jutra, wieku bez przyszłości,
Co nad przepaścią stanąłeś ponury;
Nauczycielu zgrozy i nicości,
Coś wziął ludzkiego ducha na tortury;
Wieku zwątpienia, o wieku niewiary,
Jakże ty strasznym jesteś dla cierpiących!- Autor: Adam Asnyk, XIX wiekowi
- Wieku żelazny, dziewiętnasty,
Zaiste bezlitosny wieku!
Strąciłeś w mrok bez gwiazd, przepastny,
Nie znającego trosk człowieka!
W noc abstrakcyjnych rozumowań,
Praktycznych interesów małych,
Bezsilnych klątw i skarg jałowych,
Bezkrwistych dusz w osłabłych ciałach!- Autor: Aleksandr Błok, Odwet, rozdział I, tłum. Adam Galis