Rodzina Połanieckich

powieść Henryka Sienkiewicza

Rodzina Połanieckich – powieść autorstwa Henryka Sienkiewicza z 1895 roku.

Ten artykuł ma chronologiczny układ cytatów.
  • Starokawalerstwo, jeśli nie zawsze, to najczęściej jest ukrytą tragedią.
    • Źródło: tom I, rozdział 2
  • Pamięć to skład, w którym leży przeszłość, a wspomnienie ma miejsce wówczas, gdy się do tego składu wchodzi, żeby coś wydobyć.
    • Postać: Marynia Pławicka
    • Źródło: tom I, rozdział 2
  • Kobieta – byle była ogromnie dobra, ogromnie pewna i bardzo moja, i bardzo kochana.
    • Postać: Stanisław Połaniecki
    • Źródło: tom I, rozdział 2
  • W mieście wszystkie dziwactwa ludzkie i śmieszności ścierają się wzajemnie, a na wsi łatwiej ludzie zmieniają się w oryginałów.
    • Postać: Marynia Pławicka
    • Źródło: tom I, rozdział 2
  • Wszystkie systemy filozoficzne mijają jak cienie, a msza po staremu się odprawia.
    • Postać: Stanisław Połaniecki
    • Źródło: tom I, rozdział 2
  • Rozum to także latarka, którą nam Bóg dał w rękę.
    • Postać: Stanisław Połaniecki
    • Źródło: tom I, rozdział 6
  • Nic się tak nie pamięta, jak to, co się widziało w dzieciństwie. A choć wiele rzeczy nie odczuje ani nie zrozumie, to przychodzi później i przychodzi bardzo przyjemnie.
    • Źródło: tom I, rozdział 6
  • Skoro żyję, więc chcę, żeby się to życie komuś i mnie na coś zdało.
    • Postać: Stanisław Połaniecki
    • Źródło: tom I, rozdział 7
  • Wyrachowanie polega na tym, żeby nie żałować na to, co warte.
    • Źródło: tom I, rozdział 7
  • Najtrudniej jest porzucić szczęście, które nie tylko jest upragnione, ale i zaczęte.
    • Źródło: tom I, rozdział 11
  • Jest w samobójstwie to okropnego, że powinno się je potępić, a potępiając, ma się takie wrażenie, jakby się nie miało żadnego współczucia dla nieszczęścia.
    • Postać: Marynia Pławicka
    • Źródło: tom I, rozdział 13
  • Współczucie trzeba mieć dla tych, którzy jeszcze czują, a więc dla żywych.
    • Postać: Stanisław Połaniecki
    • Źródło: tom I, rozdział 13
  • (…) można kobietę kochać nie taką jaka jest, ale taką jak by być mogła.
    • Opis: spostrzeżenie Stanisława Połanieckiego
    • Źródło: tom I, rozdział 14
  • Zostaje jedna nicość i jakaś przyszłość ślepa, głucha, bezrozumna, z twarzą idioty.
    • Opis: refleksje Stanisława Połanieckiego na temat dalszego życia.
    • Źródło: tom I, rozdział 18
  • Najenergiczniejszy człowiek potrzebuje, by go ktoś kochał. Inaczej czuje w sobie śmierć i jego energia zwraca się przeciw życiu.
    • Opis: refleksje Stanisława Połanieckiego.
    • Źródło: tom I, rozdział 18
  • Zmarli opuszczają nas, ale i my ich opuszczamy.
    • Opis: rozmyślania Stanisława Połanieckiego po pogrzebie Litki.
    • Źródło: tom I, rozdział 19
  • Miłosierdzie, empiryjskie światło, wieczność – połączenie – a w rzeczywistości co? – trup dziecka na cmentarzu i matka, która wije się z bólu…
    • Postać: Stanisław Połaniecki
    • Źródło: tom I, rozdział 19
  • W kochance szukaj sobie czego chcesz: dowcipu, temperamentu, poetycznego nastroju, wrażliwości, ale z żoną trzeba żyć lata, więc szukaj w niej tego, na czym się można oprzeć – zasad.
    • Postać: Hipolit Maszko
    • Źródło: tom II, rozdział 1
  • Często nawet inne małżeństwa są gorsze, bo gdy na przykład kobieta woli latać, a mężczyzna pełzać lub odwrotnie – to nie ma widoków na porozumienie.
    • Opis: wypowiedź p. Maszki w rozmowie z p. Połanieckim na tema swego planowanego małżeństwa
    • Źródło: tom II, rozdział 2
  • Wiem, w czym może być szczęście życia – w dzieciach.
    • Postać: Stanisław Połaniecki
    • Źródło: tom II, rozdział 2
  • Giną stare tradycje! Iluż to ludzi dawniej dochodziło przez testamenta do majątków, a dlaczego? Bo istniała miłość i solidarność w rodzinach.
    • Postać: pan Pławicki
    • Opis: wyraża żal do zmarłej kuzynki z powodu pominięcia go w testamencie.
    • Źródło: tom II, rozdział 5
  • Tak! wszyscy zawsze wszystko przewidują… po fakcie – i z człowieka, w którego piorun trzasł, robią w dodatku głupca lub wariata.
    • Opis: zwierzenia Hipolita Maszki po nieudanym pojedynku z Antonim Gątowskim.
    • Źródło: tom II, rozdział 6
  • Chrystus jest w życiu pojedynczych ludzi, ale go nie ma w historii.
    • Postać: profesor Waskowski
    • Źródło: tom II, rozdział 7
  • Istnieje umieranie i istnieją cmentarze, ale śmierci po prostu nie ma.
    • Opis: rozterki Stanisława Połanieckiego przy grobie Litki Chwastowskiej.
    • Źródło: tom II, rozdział 7
  • W moim świecie nie ma na nic odpowiedzi, są tylko koła błędne, które staczają się w przepaść.
    • Postać: Stanisław Połaniecki
    • Źródło: tom II, rozdział 7
  • List nie ma oczu, które zachodzą łzami, nie ma twarzy, która się uśmiecha zarazem smutno i słodko, nie ma głosu, który drga, nie ma rąk które się wyciągają. List można czytać i rozumieć, jak się chce, bo to tylko czarne litery na obojętnym jak śmierć papierze.
    • Postać: Marynia Pławicka
    • Źródło: tom II, rozdział 8
  • Kochać – to już dobrze, ale jest jeszcze coś lepszego – to być kochanym.
    • Postać: Edward Bukacki
    • Źródło: tom II, rozdział 10
  • Oto poczuł, że to nie tylko zwykły prawny obrządek, na mocy którego mężczyzna zyskuje prawo do kobiety: ale że w tym związaniu rąk, w tej przysiędze jest jakaś tajemnicza, zaświatowa moc – jest po prostu Bóg, przed którym uchyla się dusza i serce drży.
    • Opis: odczucia Stanisława Połanieckiego podczas zawierania małżeństwa z Marynią Pławicką.
    • Źródło: tom II, rozdział 11
  • Patrzę, widzę i nie wierzę, że to prawda!
    • Opis: zachwyt Maryni Połanieckiej w czasie podróży poślubnej do Wenecji.
    • Źródło: tom II, rozdział 12
  • Czymś naprawdę rzeczywistym w życiu jest tylko śmierć – chociaż z drugiej strony, to znów nie racja, żeby przedtem, nim ona przyjdzie, mówić na wino, że to ocet.
    • Opis: rozterki Edwarda Bukackiego na kilka godzin przed śmiercią.
    • Źródło: tom II, rozdział 17
  • Dziś jeszcze jest dobrze w porównaniu z tym, co może być jutro, pojutrze, za miesiąc, za rok… A tu przecie chodzi o całe życie.
    • Opis: zwątpienie Maryni Połanieckiej w przyszłość jej małżeństwa.
    • Źródło: tom II, rozdział 22
  • To nie sztuka pisać książki. Byle trochę talentu – to i dosyć; ale przeprowadzić w życiu to, o czym mówią książki, to daleko większa sztuka, a przy tym, co za zabawa!…
    • Postać: Aneta Osnowska
    • Źródło: tom II, rozdział 24
  • Kobiety żyją tylko sercem i umieją serce odgadywać.
    • Opis: wypowiedź p. Broniczowej w rozmowie z p. Zawiłowskim
    • Źródło: tom III, rozdział 4
  • Jakie to dziwne! Dziś byliśmy na pogrzebie, jutro będziemy na zaręczynach: co śmierć wykosi, miłość posieje – i to jest życie!
    • Opis: wypowiedź p. Świrskiego w rozmowie z p. Emilią
    • Źródło: tom III, rozdział 5
  • Są kobiety, które lubią muzykę duszą, a są takie, które ją lubią skórą i takich bym się bał.
    • Postać: Edward Bukacki w myślach
    • Źródło: tom III, rozdział 7
  • Kto życie bierze lekko ten może sobie na wszystko pozwolić, ale ja go lekko nie biorę.
    • Opis: myśl Stanisława Połanieckiego.
    • Źródło: tom III, rozdział 8
  • (…) miłość nie jest całkowicie ślepą, ale cierpi na daltonizm.
    • Opis: wypowiedź p. Świrskiego.
    • Źródło: tom III, rozdział 10
  • Są ludzie, którzy wierzą nie z miłości, ale jakby tylko dlatego, że ateizm zbankrutował… jakby z rozpaczy.
    • Opis: koncepcja profesora Waskowskiego.
    • Źródło: tom III, rozdział 15
    • Zobacz też: ateizm

O powieści

edytuj
  • Dziś po prostu trudno uwierzyć, że światek Połanieckich nie jest satyrą, lecz apologią i drogowskazem. A przecież tak było. (…) Konterfekty rycerskich przodków wielce tu były potrzebne, aby robieniu w perkalikach i spekulacjom giełdowym nadać godność posłannictwa narodowego, w odróżnieniu od takich samych spekulacji i perkalików niemieckich czy żydowskich. Połanieccy istnieją wszędzie, w każdym narodzie, w każdej klasie, w każdym czasie, jako „obszar gnuśności zalany odmętem”. Rozpaczliwa nizina upadku i marazmu zaczyna się tam, gdzie połaniecczyzna przoduje narodowi jako arbiter jego kultury – pojęć i ideałów, wzór cnót obywatelskich i patriotycznej zasługi.

Zobacz też

edytuj