Owidiusz

Owidiusz (łac. Publius Ovidius Naso; 43 p.n.e.–17 n.e.) – rzymski poeta.

Owidiusz

Heroidy

(tłum. Wanda Markowska)

• Faonie, tylko Tyś jest moją troską, Ciebie powracają mi moje sny, sny jaśniejsze niż pogodny dzień. Tam Cię odnajduję, choć nie ma Cię w naszych stronach. Niedługie są jednak radości, jakimi darzy sen. Często zda mi się, że na twoich ramionach wspieram głowę, często widzę, jak moje oplatają Twoją. Rozpoznaję pocałunki, któreś złączywszy język swój z moim, tak umiejętnie umiał brać, tak umiejętnie dawać. Potem Cię pieszczę i mówię słowa zupełnie jak w rzeczywistości, czuwają me usta i zmysły czuwają. Wstyd nie pozwala mi opowiadać więcej, gdy wszystko się dopełniło i wszystko było radością, ale bez Ciebie nie mogę czuć się szczęśliwą.

• Teraz są pola uprawne tam, gdzie kiedyś była Troja.
  • Iam seges est ubi Troia fuit. (łac.)

Pieśni miłosne

(łac. Amores)

• Daremnie się trudzisz, okrutny mężu, stawiając stróża przy urodziwej żonie: każda kobieta pilnuje siebie sama i jeżeli dochowuje wierności to nigdy ze strachu.
  Inne zaś, ponieważ im się zabrania, chętnie broją. A gdy nawet będziesz pilnował jej ciała, będzie cudzołożyć w myśli. A więc, jeżeli nie zechce, nie da się upilnować, choćbyś wszystko pozamykał na klucz. A i ciała nie ustrzeżesz przed zdradą. Wszystkich oddalisz, a gach i tak pozostanie w domu. Ta, której wolno grzeszyć, grzeszy mniej: sama możliwość podcina korzenie występku.
  • Źródło: III, 4

• Dążymy do tego, co zakazane i pożądamy rzeczy zabronionych: zawsze choremu smakuje niedozwolony pokarm. Argus miał sto oczu na czole i karku, a mimo to nieraz Amor potrafił wywieść go w pole. Danae, która została zamknięta jako dziewica w komnacie z kamienia i żelaza, wyszła stamtąd jako matka; Penelopa zaś, choć przez nikogo nie pilnowana, zachowała cnotę wśród młodych zalotników.
  • Źródło: III, 4

• Miłość, o ile przeszkód nie ma do zwalczenia,
  Rodzi przesyt i nudzi, jak zbyt słodkie jadło.
  • Źródło: II, 19, 25.
  • Zobacz też: miłość

• Truciznę da się łatwo ukryć pod słodkim miodem.

• Kto nie chce stać się bezczynnym, niech kocha!
  • qui nolet fieri desidiosus, amet! (łac.)
  • Źródło: I, 9 , 46.

• Szczęśliwy, kto się w walkach miłosnych zużywa!
  Bogowie, niech to będzie mej śmierci przyczyną!
  • felix, quem Veneris certamina mutua perdunt!
    di faciant, leti causa sit ista mei! (łac.)
  • Źródło: II, 10 , 29 (tłum. Jerzy Ciechanowicz).

• Ile tylko być może dziewcząt w całym mieście -
  wszystkie one pragnienia moje rozpalają.
  • Denique quas tota quisquam probet urbe puellas,
    noster in has omnis ambitiosus amor. (łac.)
  • Źródło: II, 4 , 47 (tłum. Jerzy Ciechanowicz).

Przemiany (Metamorfozy)

 Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Metamorfozy.

• Widzę i pochwalam to, co lepsze, ale skłaniam się ku gorszemu.
  • Video meliora proboque, deteriora sequor. (łac.)
  • Opis: słowa Medei.
  • Źródło: VII, 20–21

• Złoty najpierw wiek nastał. Nie z bojaźni kary,
  Lecz z własnej chęci człowiek cnoty strzegł i wiary.
  Kary i trwogi nie znano. W spiżowych tablicach
  Groźby praw, i wyroku na sędziego licach
  Lud nie czytał: bez sędziów byli bezpiecznemi.
  • Aurea prima sata est aetas… (łac.)
  • Źródło: 1, 89

Sztuka kochania

 Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Sztuka kochania (poemat).

• Drobiazgi najlepiej schlebiają kobiecej próżności.

• Niechaj ziemia przyjmie prochy moje.
  • Accipiat cineres terra paterna meos. (łac.)
  • Źródło: Księga II, 26

• Zwłoka, jeżeli nie jest za długa, zawsze wzmaga namiętność.

Inne

A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O Ó P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

B

• Być zakochanym, to być szalonym przy zdrowych zmysłach.

C

• Choroba jest spowodowana złą wentylacją.
  • Źródło: Adam Paluch, Etnologiczny atlas ciała ludzkiego i chorób, Uniwersytet Wrocławski, 1995, s. 183.

• Ciemność nie sprzyja rozkoszy – oczy są przewodnikami miłości.

• Co innego radzi namiętność, co innego rozum.
  • Aliudque cupido, mens aliud suadet. (łac.)

• Co źle znosisz, będziesz dobrze znosił: przywyknij tylko.

• Czas, pożerca rzeczy.
  • Tempus edax rerum. (łac.)

• Czas upływa a my starzejemy się wraz z cicho biegnącymi latami.
  • Tempora labuntur tacitisque senescimus annis. (łac.)
  • Źródło: Fasti, 6, 771

• Czy dają, czy odmawiają, cieszą się, że się je prosi.

• Czy zgadniesz, jaki nastrój mną owłada,
  gdy w dziczy cierpię wśród Sarmatów, Getów?
  Jam niezwyczajny ich wody i nieba,
  innej mi ziemi, jak zbawienia, trzeba.
  Dom tu bez wygód, jadło szkodzi zdrowiu,
  bodaj ktoś lekiem w chorobie dopomógł,
  bodaj przyjaciel zmylił litościwie
  swą opowieścią czas, co mży leniwie.
  Leżę bezsilny pośród obcych ludzi
  Na skraju świata. Zda się: przeszłość wraca…
  • Źródło: Żale, red. E. Wesołowska, Poznań 2002.

D

• Daj wypocząć: wypoczęte pole z zyskiem oddaje to, co mu powierzono.
  • Da requiem: requiestus ager bene credita reddit. (łac.)
  • Źródło: Czesław Jędraszko, Łacina na co dzień, Warszawa 1988, s. 62.

• Dla człowieka nie ma nic pewnego.

• Dopóki będziesz szczęśliwy, będziesz miał wielu przyjaciół, gdy przyjdą czasy pochmurne, będziesz sam.
  • Donec eris sospes, multos numerabis amicos, tempora si fuernit nubila solus eris. (łac.)
  • Źródło: Żale, I, 9, 5–6
  • Zobacz też: szczęście

G

• Gdy braknie wroga, braknie także powodu do tryumfu.
  • Dum desint hostes, desit quoque causa triumphi (łac.)

• Godzi się uczyć i od wroga.
  • Fas est et ab hoste doceri. (łac.)

I

• I łzy są jakąś rozkoszą.
  • Est quaedam flere voluptas. (łac.)

J

• Jedna noc z ukochaną może uczynić mnie Bogiem, mnie – najmniejszego z ludzi.

• Jeśli chcesz być kochanym, bądź wart miłości.
  • Ut ameris, amabilis esto. (łac.)
  • Źródło: Elwira Watała, Wielcy zboczeńcy, Warszawa 2007, ISBN 9788373992276.

K

• Kiedy przekwitną róże życia, nie zostaje nic prócz kolców.

• Kobiety odmawiają tego, o co je proszą, a dają to, o co nikt ich nie prosi.
  • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.

• Koniec wieńczy dzieło.
  • Inaczej: Koniec dowodzi czynów.
  • Finis coronat opus. / Finis adest operi. (łac.)

• Kropla drąży skałę nie siłą, lecz często padając.
  • Gutta cavat lapidem non vi, sed saepe cadendo (łac.)

L

• Lekarstwa na miłość.
  • Źródło: tytuł utworu

• Lekki jest ciężar, gdy go dźwigasz z ochotą.

Ł

• Łatwo przychodzi wiara w to, czego się pragnie.

M

• Miłości nie da się wyleczyć ziołami.
  • Amor non est medicabilis herbis (łac.)

• Miłość i godność nie mieszkają pod jednym dachem.

• Miłość sycić trzeba słodkimi słowy.

• Miłość to rodzaj służby wojskowej.
  • Militiae species amor est (łac.)
  • Źródło: Nie jedno ma imię: Aforyzmy o miłości, wyb. Kiejstut R. Szymański, Wrocław 1997.

• Moje nadzieje nie zawsze się spełniają, ale zawsze mam nadzieję.

N

• Nikt nie pożąda tego, co mogą mieć wszyscy, kusi to, co zakazane.

• Noc, miłość i wino – one nie mogą rozsądnie doradzać.

O

• O męskiej sile świadczy wielkość nosa.
  • Źródło: Elwira Watała, Wielcy zboczeńcy, Warszawa 2007, ISBN 9788373992276.

• Obfitość czyni mnie biedakiem.

• Od Jowisza niechaj zaczyna się dzieło!
  • Ab Iove surgat opus! (łac.)
  • Znaczenie: pracujmy z Bogiem.
  • Źródło: Czesław Jędraszko, Łacina na co dzień, Warszawa 1988, s. 8.

• Ogień ogniem podsycasz, wodę do morza lejesz.
  • In flammam flammas, in mare fundis aquam. (łac.)

P

• Pieśni są nieśmiertelne.
  • Carmina morte carent (łac.)

• Pilne wyuczenie się szlachetnych sztuk łagodzi obyczaje i nie pozwala trwać w dzikości.
  • Ingenuas didicisse fideliter artes emollit mores nec sinit esse feros (łac.)

• Prędzej na wiosnę zamilkną ptaki, niż kobieta oprze się czułym zalotom młodego mężczyzny.

• Przeciwdziałaj początkom, za późno przygotowywane jest lekarstwo.
  • Principiis obsta, sero medicina paratur (łac.)

• Przyjemne początki grzechu nigdy nie przypominają następującej po nim katastrofy.

S

• Sen pozwala zwykle na wiele rzeczy nieskromnych.

• Sztuką jest ukrycie (wysiłków) sztuki.
  • Ars est celare artem. (łac.)

T

• Tu jestem barbarzyńcą, którego nikt nie zrozumie.
  • Barbarus hic ego sum, qui non intellegor ulli. (łac.)
  • Opis: o sobie będąc na wygnaniu.

• Twardą skałę drąży miękka woda. Samą Penelopę zdobędziesz, wytrwaj tylko.
  • Dura tamen molli saxa cavantur aqua. Penelopen ipsam, persta modo, vinces (łac.)

W

• W braku sił, chęć jest chwalebna.

• W miarę wzrostu bogactw rośnie i chciwość, im więcej kto ma, tym więcej pragnie.
  • Źródło: Myśli
  • Zobacz też: bogactwo, chciwość

• W zabawie ujawniamy, jakimi jesteśmy ludźmi.

• Wenus lubi próżnowanie. Chcesz wygnać miłość – pracuj.

• Wolno się uczyć nawet od wroga.

• Wszystko płynie.
  • Cuncta fluunt (łac.)

Z

• Za późno na lekarstwo, gdy zło nabiera siły wskutek zwłoki.
  • Zobacz też: lekarstwo

• Zarówno mężczyźnie, jak i kobiecie zakazana miłość sprawia przyjemność.

• Zarówno te, które oddają się łatwo, jak i te, które się bronią – jednakowo lubią być proszone.

• Zazwyczaj medycyna jest sztuką czasu.
  • Zobacz też: medycyna

• Zło niszcz w zarodku.
  • Principiis obsta (łac.)