Otchłań – realna lub metafizyczna ogromna przestrzeń budząca grozę.

  • Dwa uczucia, walką śmiertelną
    Rwały ku sobie duszę młodzieńca.
    Miłość – uśmiechem w raj ją zanęca;
    Zemsta – potrąca w otchłań piekielną.
Wikisłownik
Wikisłownik
Zobacz też hasło otchłańWikisłowniku
  • Lecim… lecim… w tej podróży,
    Strach nam nieraz oczy mróży,
    Czujem zawrót… szał…
    Gdy przez otchłań, przez szczeliny,
    Przepaścistej gwiazd krainy,
    Umykamy w czwał.
    • Autor: Gustaw Zieliński
    • Źródło: Kirgiz, wyd. Księgarnia zagraniczna, Lipsk 1847, s. 54.
    • Opis: pisownia oryginalna.
  • Na początku był Chaos. Któż zdoła powiedzieć dokładnie, co to był Chaos? Niejedni widzieli w nim jakąś istotę boską, ale bez określonego kształtu. Inni – a takich było więcej – mówili, że to wielka otchłań, pełna siły twórczej i boskich nasieni, jakby jedna masa uporządkowana, ciężka i ciemna, mieszanina ziem, wody, ognia i powietrza.
  • Otchłań melancholii nie ma dna, a ja pogrążam się coraz bardziej, spadam w przepaść i lata świetlne dzielą mnie od starych, dobrych czasów.
  • Otworzyła się otchłań pełna gwiazd
    gwiazdy nie mają liczby, otchłań dna.
    • Autor: Michaił Łomonosow
    • Źródło: Henryk Duda, Zajęcia pozalekcyjne z matematyki w szkole podstawowej. Zbiory i relacje, WSiP, Warszawa 1977, s. 75
  • Skok cywilizacji w tę otchłań krwi i ciemności (…) to pożegnanie całego długiego wieku, podczas którego sądziliśmy, że świat (…) będzie się stopniowo polepszać.
    • Opis: w liście do przyjaciela z 1914, nazajutrz po wypowiedzeniu wojny Niemcom przez Wielką Brytanię.
    • Autor: Henry James
    • Źródło: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 465.
  • Stał ogromny, ponury, głową przenoszący szczyty. W twarzy koźlej, brodatej przebijała bezgraniczna męka – w oczach ogromnych, przepaścistych jak otchłań czaiło się wielkie, bezdenne cierpienie, bezkresna rozpacz odrzuconego od oblicza Pana. Jak przed wiekami przesłonił dłonią olbrzymie, w głębokie bruzdy poradlone czoło i jęczał. Potworną, włochatą piersią największego z buntowników wstrząsało łkanie dziecka…
  • Tak wolno rosną Ci włosy; gdybym zrobił z nich zegar,
    mógłbym kochać spokojniej, śmierci bym się nie bał.
    Mówisz, że ten, kto śmierci nie pokocha, niewiele
    wie o miłości; ubóstwiam Twój włos zgubiony w pościeli.
    Że śmierć to otchłań, nicość, cuda niestworzone?
    Potrafię, kiedy się czeszesz, patrzeć w drugą stronę.
  • Ten, który walczy z potworami, powinien zadbać, by sam nie stał się potworem. Gdy długo spoglądamy w otchłań, otchłań spogląda również w nas.
    • Wersja alternatywna: Ten, który z demonami walczy, winien uważać, by samemu nie stać się jednym z nich. Kiedy spoglądasz w otchłań ona również patrzy na ciebie.
    • Autor: Friedrich Nietzsche
  • Z otchłani wołałem do Ciebie, Panie…
    • De profundis clamavi ad te, Domine… (łac.)
    • Źródło: Biblia, psalm 130
  • Zanurzał się pieśnią w otchłań,
    Do dna początku świata;
    Tak nie śpiewają dzieci
    Ani ludzie dorośli.
    Śpiewał, że czas w przyrodzie ginie nie mając siły,
    Lecz jest niszczącą potęgą
    Dla samotnego człowieka.