Małomówny i rodzina

Małomówny i rodzina – powieść Małgorzaty Musierowicz z 1975 roku (wyd. Akapit Press, Poznań 1990).

Małgorzata Musierowicz

Wypowiedzi postaci

Edmund (Munio)

• Jak apetycik, luba Rzodkiewciu? Czyżbyś przez nieuwagę zostawiła nam jakieś ochłapy?
  • Źródło: s. 9
  • Zobacz też: apetyt

• Mnie się śniło, że stworzyłem teorię względności. To się nie może sprawdzić, bo już to zrobił Einstein. No, chyba, żebym stworzył jakąś nową.
  • Źródło: s. 10
  • Zobacz też: Albert Einstein, fizyka, sen

• Najpierw się rozejrzyj, a potem rozedrzyj.
  • Źródło: s. 38

• W każdej niemal powieści dla młodzieży dzieci szukają skarbu. Zawsze bez porozumienia z milicją, to reguła. Oczywiście, zbrodniarza demaskuje jakiś dzielny kapitan, a skarb okazuje się fikcją w rodzaju nieciekawego rękopisu lub czegoś równie głupiego.
  • Źródło: s. 43

• Zuchwalstwo takowe odpokutować usta me gotowe pocałowaniem pobożnym pielgrzyma.
  • Opis: o pocałunku Halinki i jej chłopaka, cytując sztukę Romeo i Julia Williama Shakespeare’a.
  • Źródło: s. 32

Inne postacie

• Jakby każdy głupek deptał po trawie, to by krowa nie miała co zryć!
  • Postać: Waldemar Adamski
  • Źródło: s. 12
  • Zobacz też: krowa, trawa

• Księżycowa królewna! (…) Nie wytrzymam! Ten biedny człowiek jest ślepcem! Żeby on ją, sierota, widział tego dnia, kiedy narysowałem czołg jej szminką „Diorella”! O mało mnie nie zabiła, a wrzeszczała tak ohydnie, że dom się trząsł! Rysunek mi zniszczyła, mój Boże, co to był za czołg!
  • Źródło: s. 32

• Nie mam zwyczaju sypiać w przełomowych momentach twego życia (…).
  • Postać: Babcia
  • Opis: do córki.
  • Źródło: s. 67

• Zupełnie nieodpowiedzialny (…). Ma już pod czterdziestkę, a zachowuje się jak wyrostek. Jeździ jak wariat na motocyklu, zapuścił takie dziwne wąsy, a co najgorsze – wcale nie myśli o ożenku. Dziwaczny typ.
  • Postać: ciocia Lucynka
  • Opis: o doktorze Bratku.
  • Źródło: s. 28

Dialogi

• – Cuniopójdziemyciewodosiam! – powiedział Dzidziuś z szybkością karabinu maszynowego i zdawał się oczekiwać odpowiedzi.
  – Witusiu! – jęknęła ciocia Lucynka. – Co on mówi?
  Witalis, który jako jedyny w rodzinie rozumiał mowę Dzidziusia, przybliżył się z ważną miną.
  – Jacunio pójdzie myć się wodą, sam – przetłumaczył biegle.
  – Siam! Siam! – uradował się Jacunio. – Duzejduzejwodymycie!
  – On chce się umyć w bardzo dużej wodzie – przełożył Witalis z wprawą zawodowca i niedbałą miną.
  • Źródło: s. 23

• – Mamo, czy ja bym mógł dziś wyjątkowo się nie wykąpać?
  – Och! – jęknęła Mama. – Co wieczór zadajesz mi to samo pytanie. I ja co wieczór odpowiadam cierpliwie, że człowiek kulturalny musi myć się codziennie. I niestety, już mi się znudziła ta zabawa. Róbcie sobie co chcecie, razem ze swoimi czarnymi nogami. Ja zajmuję się dziś wąchaniem jaśminu. Dobranoc.
  • Źródło: s. 58

• – On się nazywa Franio – oznajmiła Rzodkiewka, wpatrując się nadal w kurczaka rozkochanym wzrokiem.
  – Jak, jak?
  – Franio. Franuś. Franciszek – powiedziała Rzodkiewka, nie zmieniając wyrazu twarzy.
  – Litości! – wyszeptał Tunio. – Ona zwariowała.
  – To nie może być Franciszek – rzekł zdecydowanie Munio, poddając oględzinom łebek kurczaka.
  – Więc może Edmund? – zaproponowała ironicznie Rzodkiewka.
  – Edmund też nie. Może Monika.
  – Hę?!
  – Ponieważ ten kurczak jest kurą. Kurczakiem płci żeńskiej.
  – Ach, głupstwo, nie szkodzi – odparła pogodnie Rzodkiewka. – On już jest dla mnie Franusiem…
  – Ona.
  – …ona jest już dla mnie Franusiem i pozostanie nią…
  – Pozostanie nim…
  – Pozostanie nim na zawsze.
  – Temu zwierzęciu i tak wszystko jedno – zgodził się Tunio.
  – Fakt. Patrzy jakoś głupio i jest małomówne.
  – Słusznie, mój bracie. Franciszek Małomówny.
  – Franciszka Małomówna, mój bracie.
  – Najlepiej niech biega jako F. M. To pasuje niezależnie od płci.
  Munio parsknął śmiechem.
  – F.M. Zatwierdzam. – powiedział.
  • Źródło: s. 19

• – Pan Zieliński się (…) nie obawiał, powierzył jej sekret.
  – Nie znał kobiet – orzekł Munio z wyższością. – Nasza kuzynka to typ kobiety-plotkarki. Nawet nie celowo, a mimo woli wypaple wszystko.
  • Źródło: s. 96

• – Zjadaj! – zażądała Rzodkiewka. – Grzecznie i do końca.
  Misiunia zaśmiała się nerwowo. – Cha, cha! Co to za dziwna dziewczynka, mamuniu!
  – Jazda, jazda – zachęciła ją Rzodkiewka. – Bo jak nie, to ci ją wsadzę na głowę.
  – Ona to zrobi – uprzedził Misiunię najstarszy z rodzeństwa.
  – Nie, nie zrobi – uśmiechnęła się Misiunia, założyła ręce na piersi i odchyliła się na oparcie krzesła, spod oka prowokująco patrząc na Rzodkiewkę.
  Rzodkiewka poczerwieniała gwałtownie, zacisnęła usta, po czym zdecydowanym krokiem podeszła do stołu, błyskawicznie zawładnęła talerzem i w okamgnieniu, nim ktokolwiek zdążył zapobiec czemukol­wiek, wyłożyła całą porcję jajecznicy na szczyt Misiuniowej fryzury. Zrobiło się cicho, jak makiem zasiał. Misiunia siedziała sztywno, wytrzeszczając oczy. Najwyraźniej odbywał się w niej jakiś przełom.
  – Jeszcze herbatkę – podsunął Tunio.
  – Ona już chyba wypije herbatkę – powiedziała Rzodkiewka z żalem w głosie.
  Misiunia bez słowa, pospiesznie, sięgnęła na oślep po szklankę i wypiła herbatę duszkiem.
  • Źródło: s. 53

Cytaty z narracji

• Chłopcom nie wypadało bić się z młodszą siostrą, toteż obrywali od niej zdrowe cięgi.
  • Źródło: s. 25
  • Zobacz też: rodzeństwo

• Doktorowi serce stopniało z szybkością, z jaką rozpuszcza się masło na gorącej patelni.
  • Źródło: s. 117
  • Zobacz też: serce

• (…) Eugeniusz Musiałek, sierżant Milicji Obywatelskiej, wiele już zdążył zobaczyć w swoim nie tak znów długim życiu. Nigdy jednak nie zdarzyło mu się widzieć czegoś podobnego.
  • Opis: o rysunku Moniki.
  • Źródło: s. 47

• – Jest godzina szósta pięćdziesiąt – powiedziało uprzejmie radio w kuchni.
  • Źródło: s. 37

• Jezioro lśniło jak kałuża rtęci, zwaliste chmury snuły się nisko nad głowami. Nad powierzchnią gładkiej wody przelewały się mleczne mgły.
  • Źródło: s. 55

• Kawa, jak to kawa, oczywiście wykipiała, napełniając cały dom zapachem wiejskiego śniadania.
  • Źródło: s. 35
  • Zobacz też: kawa

• – Myśmy tego siwego już widzieli, prawda, Franusiu, mój chłopcze? – spojrzała czule na kurczaka i sierżantowi wydało się, ze ptak kiwnął głową.
  • Źródło: s. 90

• Radio, które do tej pory mamrotało niewyraźnie na temat buraków, zaczęło nagle wyśpiewywać po angielsku.
  • Źródło: s. 35
  • Zobacz też: radio

• (…) znikł w zieleni leszczyn, jak przerośnięty elf.
  • Opis: o Witalisie.
  • Źródło: s. 33

Inne

• Małomówny i rodzina to był mój debiut. Wydała go w roku 1975 Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
  Niestety, nie o każdym pisarzu można powiedzieć, że zadebiutował dziełem genialnym. Co do mnie, czy­tając teraz Małomównego po latach, zdałam sobie sprawę, że zgrzytam zębami.
  Kiedy więc zaproponowano mi wznowienie Mało­mównego postanowiłam, że książkę tę poprawię – i w rezultacie napisałam ją na nowo.
  Jeśli istnieją czytelnicy przywiązani do pierwszej wersji, chcę ich tu przeprosić. Niechże mnie zrozumieją:
  nie każdemu w latach dojrzałych trafia się sposobność naprawienia błędów młodości. Mnie się trafiła. Musiałam z niej skorzystać.
  • Źródło: przedmowa
  • Zobacz też: debiut, literatura, pisarz, powieść