Wikicytaty

Gniezno

miasto i gmina w województwie wielkopolskim

Gniezno – miasto w województwie wielkopolskim.

  • Druga w tymże roku potrzeba była pod Gnieznem z Szwedami, z wielką wojska szwedzkiego szkodą. Było bo jeszcze naszych Polaków przy królu szwedzkim siła; aryjani, lutrowie chorągwie mieli swoje, pod którymi katolików wiele służyło, jedni per nexum sanguinis, drudzy dla wziątku i swywoli.
    • Autor: Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki. Rok Pański 1656, Kraków 2006, s.4.
    • Opis: relacja dotyczy walk z 7 maja 1656 roku, znanych w historiografii jako bitwa pod Kłeckiem lub bitwa pod Gnieznem.
  • Gdym patrzył z prymasowskiego tronu gnieźnieńskiej stolicy, w pełni zrozumiałem powagę dostojeństwa wieków naszych dziejów. Gdym przyglądał się pomnikom prymasów Polski, klęcząc przed prochami św. Wojciecha (...) zrozumiałem jak wspaniały w swej przeszłości jest nasz Naród. Nie jest on Narodem od wczoraj, choć jest dziwnie młodym ludem. Jak Chrystus – Ojciec przyszłego wieku, tak i Naród, gdy z Chrystusem, Ojcem przyszłych wieków – żyje. Dostojeństwo dziejów czuje się w Gnieźnie.
    • Autor i źródło: kardynał Stefan Wyszyński, Przemówienie ingresowe, Warszawa, 6 lutego 1949, w: idem, Jedna jest Polska. Wybór z przemówień i kazań, Warszawa 1989, s.5.
  • Gniezno! gniazdo Lechitów! kiedy twoje wieże
    Dalekiego pielgrzyma źrenica dostrzeże,
    Serce bije gwałtownie, głowa mu się mroczy
    I łza niespodziewana zabiega na oczy
    Gniezno, zkąd rój w Piastowskim wychowany ulu

    Osiadł na nowej barci, przy matce, przy królu,
    A potem się rozleciał szeroko, daleko
    Siadł nie nad jedną górą, nie nad jedną rzeką;
    Ale gdziekolwiek zlepił plastr miodu i wosku,
    Z Gniezna błogosławieństwa prosił po synowsku!
  • Gniezno, po co ci kultura? Po co ten trud ocalania pamięci po tych, którzy tędy przeszli. Kilka melodii na fortepian lub skrzypce, sopran jakiejś Dux, tenor jakiegoś Albertiego, tysiące wierszy w kilku językach. A dziś cisza, wymazane. Pamięć, która nie potrafi ocalać, czy warta jest odnowienia? Czy współcześni wobec niej mają jakiekolwiek zobowiązania? Mają. Tym jest tradycja. Ale w mieście, w którym nie szanuje się artystów, będzie ona obca, przez kolejne dziesięciolecia, przez kolejne dekady.
    • Autor: Dawid Jung, Gniezno, po co ci kultura? [w:] Wyrazić piękno. Rzepa, Piskurz, Kuczkowski. Poeci Gniezna przełomu XX i XXI wieku, Gniezno 2016, s. 61.
  • Kopczyk piasku i tłustej gliny, czasem spacerowa ścieżka z betonowej kostki, tyle w Gnieźnie zostaje po poetach...
    • Autor: Dawid Jung, Przyczynek do legendy [w:] Wyrazić piękno. Rzepa, Piskurz, Kuczkowski. Poeci Gniezna przełomu XX i XXI wieku, Gniezno 2016, s. 39.
    • Opis: dotyczy miejsca pochówku gnieźnieńskich poetów, m.in. Kazimierza Filipa Wizego (1873–1953), którego grób zniszczono w 2004 r. i obecnie pokrywa go ścieżka z kostki polbruk.
  • Miał w piastowskim gnieździe, Gnieźnie,
    Pan Morawski rzeźnię niezłą,
    Lecz chciał zawsze służyć w jeździe,
    Bo się brzydził zwykłą rzeźnią
    • Autor: Jacek Kowalski, Gawęda szlachecko-rzeźnicka o Morawskim
    • Opis: utwór poświęcony pułkownikowi Antoniemu Morawskiemu (właśc. Janowi Nepomucenowi Antoniemu Morawskiemu), konfederatowi barskiemu, powstańcowi kościuszkowskiemu i sybirakowi.
  • Najpierwsze gniazdo osady Lechowej,
    stolico wiary tu w Polsce Piotrowej,
    bogaty grobem, tak świętym kościele
    z onej ozdoby płaczesz w tym popiele…
    • Autor: Kasper Miaskowski
    • Opis: w 1613 po pożarze miasta.
    • Źródło: B.J.K., Wspomnienie o półwiekowem istnieniu księgarni i drukarni J.B. Lange w Gnieźnie…, Gniezno brw. [1900?], s.3.
  • Polska w Herbie używa Orła białego w Koronie głową w bok prawy tarczy zkierowaną, w pysku otwartym, ięzyk wywieszony, nogi y skrzydła rozciągnione w polu czerwonym, na piersiach tarcza, na ktorey Herb Krola Polskiego na ten czas panującego własny. (a) Początek herbu tego wywodzą niektorzy od Lecha. Jakoby ten przyszedłszy na to mieysce, gdzie teraz założone Gniezno, gdzie między zaroslemi lasami y ieziorami gęsto rozsadzone orle gniazda zoczył, z tych Krola ptactwa Orła znalezionych gniazd szczęśliwe nowo założonego panowania czyniąc wieszczby, zwyczaiem bałwochwalskim, Miasto przez siebie wystawione nazwał Gnieznem, czyli z Słowiańskiego Hniezdem, a zaś Rycerstwu swojemu Orła na chorągwiach malować kazał.
    • Autor: Jan Bielski SJ, Widok Krolestwa Polskiego Ze wszystkiemi Woiewodztwami, Xięstwy y Ziemiami, Monarchami y Monarchiniami, [...] Rzeczpospolitey Stanami y tychże Stanow Urzędami [...] : W krotkim [...] Opisie, Rodowitym ięzykiem Polskim Szkolney [...] Młodzi Wystawiony.T. 1, Ks. 2, Poznań 1763, s. 31–32.
  • Prawdziwe gniazdo Słowian Lechitów, zachowuje dotąd w nazwisku swojem i w nazwisku Góry Lecha, niestartą pamięć dziecinnych, że tak powiem, lat narodu naszego, i z tego względu na szczególną zasługuje uwagę.
    • Autor: Edward Raczyński, Wspomnienia Wielkopolski to jest województw poznańskiego, kaliskiego i gnieźnieńskiego, t. 2, Poznań 1843, s. 316.
  • Przed potrzebą pod Gnieznem, w kościele katedralnym tamtecznym, dwiema dniami krew ciekła z Pasyjej Chrystusa Pana na ołtarzu ku północnej stronie, co prawie wszyscy widzieli. W sobotę ciec przestała; w niedzielę potrzeba z Duglasem, generałem szwedzkim, była.
  • Równie jak kolebka Rzymian na równinach starożytnego Latium (…) tak i Gniezno kolebka Polan, wznosi się wśród równin na siedmiu wzgórkach, parowami poprzerzynanych.
    • Autor: Edward Raczyński, Wspomnienia Wielkopolski to jest województw poznańskiego, kaliskiego i gnieźnieńskiego, t. 2, Poznań 1843, s. 316.
  • Siedem mil stąd leży Gniezno, którego arcybiskup jest prymasem polskiego Kościoła i pierwszym książęciem całego królestwa. Samo miasto było też niegdyś stolicą Królestwa jako iż założone zostało przez Lecha, pierwszego przywódcę narodu, i wzięło imię od szczęśliwej wróżby ptaków królewskich. Gniazdo bowiem u Słowian gniezdem nazywano. Gdy tedy natrafił on na liczne w tym miejscu gniazda orłów, miasto tamże założył, od mnóstwa gniazd Gnieznem je nazwał, a za godło wojskowe przyjął orla białego, którym jeszcze teraz Królestwo Polskie jest oznaczane.
    • Autor: Szymon Starowolski, Polska albo opisanie położenia Królestwa Polskiego, Gdańsk 2000, s. 41, 42, tłum. Antoni Piskadło.
  • Wszakże pospolitym Dzieiopisow rozumieniem, iako Gniezno nie od gniazd orlich początek bierze, ale że iego Fundator chciał to Miasto Polskiego Narodu mieć gniazdem (...)
    • Autor: Jan Bielski SJ, Widok Krolestwa Polskiego Ze wszystkiemi Woiewodztwami, Xięstwy y Ziemiami, Monarchami y Monarchiniami, [...] Rzeczpospolitey Stanami y tychże Stanow Urzędami [...] : W krotkim [...] Opisie, Rodowitym ięzykiem Polskim Szkolney [...] Młodzi Wystawiony.T. 1, Ks. 2, Poznań 1763, s. 32.
  • (...) źródłem mego uczucia zdziwienia jest stosunek samego Gniezna do sprawy swojej świetnej przeszłości. Stosunek ten wygląda na pewnego rodzaju ignorancję czy zaniedbanie. Mojem zdaniem na Gnieźnie leży historyczne zobowiązanie, żeby przodowało Wielkopolsce pod wielu względami.
    • Autor: Julian Suski, w rozmowie z poznańskimi reporterami, 1930
Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Gniezno&oldid=541716”