David Hume

David Hume (1711–1776) – szkocki filozof, pisarz i historyk.

Badania dotyczące rozumu ludzkiego (1748)

(ang. An Enquiry concerning Human Understanding, tłum. Dawid Misztal i Tomasz Sieczkowski)

Filozof to ktoś, kogo świat zwykle nie akceptuje, ponieważ, jak się sądzi, nie przysparza on społeczeństwu ani przyjemności, ani pożytku.

Jeżeli przejęci tymi zasadami przebiegniemy biblioteki, jakiegoż musimy dokonać spustoszenia! Biorąc do ręki jakiś tom, traktujący np. o teologii albo szkolnej metafizyce, zapytujemy: Czy zawiera jakieś rozumowanie abstrakcyjne dotyczące wielkości lub liczby? Nie. Czy zawiera jakieś oparte na doświadczeniu rozumowanie dotyczące faktów i istnienia? Nie. A więc w ogień z nim, albowiem nie może zawierać nic prócz sofisterii i złudzeń!

(ang. An Enquiry Concerning the Principles of Morals, tłum. Michał Filipczuk)

(ang. The Natural History of Religion, przeł. Anna Hochfeldowa)

Można śmiało stwierdzić, że wszelka popularna teologia gustuje niejako w absurdzie i w sprzecznościach. Gdyby teologia nie przekraczała granic rozumu i zdrowego rozsądku, jej doktryny wydawałyby się nazbyt łatwe i powszechne. Z konieczności wzbudzać trzeba zdumienie, otaczać się tajemnicą, zabiegać o niejasność i mrok i dostarczyć podstawy zasłudze tych wiernych wyznawców, którzy szukają sposobności, aby poskromić buntowniczy swój rozum przy pomocy wiary w najbardziej niezrozumiałe sofizmaty.

Wstrząsy w naturze, zaburzenia, cudowne przypadki i czyniący cuda ludzie, choć sprzeczne są z zamiarami mądrego nadzorcy, na rodzaju ludzkim robią wrażenie, które jest źródłem wszelkiej religijności.
- Zobacz też: religia

(ang. A Treatise of Human Nature, przeł. Czesław Znamierowski)

Nie jest sprzeczne z rozumem przedkładać zniszczenie całego świata nad zadrapanie mojego palca.

Żadna prawda nie wydaje mi się bardziej oczywista niż ta, że zwierzęta potrafią myśleć i odczuwać tak jak ludzie.

Człowiek czynu bardziej jest skłonny patrzeć na ludzkie charaktery przez pryzmat swych interesów niż przez wzgląd na nie same i dlatego jego sąd wypaczony jest przez namiętności. Gdy zaś filozof kontempluje w swej samotni ludzi i ich zachowania, jego abstrakcyjne podejście do przedmiotu badań jest tak chłodne i beznamiętne, że na żadną emocję nie ma tam miejsca i rzadko kiedy czuje on różnicę pomiędzy występkiem a cnotą. Historia – znajdując się pomiędzy tymi skrajnościami – ogląda rzeczy z właściwego punktu widzenia.
- Źródło: O studiowaniu historii (ang. Of the Study of History) (1741), tłum. Piotr Michalski
- Zobacz też: historia, filozofia

Im straszniejszy jest obraz bóstwa, tym powolniejsi i bardziej ulegli stają się ludzie wobec jego kapłanów.

(…) jeśli nie bardzo się mylę, wszyscy ludzie, zarówno uczeni, jak nieuczeni, w sprawie tej (…) zawsze byli jednego zdania i kilka jasnych definicji byłoby natychmiast zakończyło cały spór.
- Źródło: Richard H. Popkin, Avrum Stroll, Filozofia, Poznań 1994, s. 234.

Miłość jest niespokojną i niecierpliwą namiętnością, kapryśną i zmienną, powstającą nagle z niczego, na widok czyjejś piękności, gasnącą w ten sam sposób.

Możliwe jest także, że kawałek węgla położony na ogień nie będzie się palił…
- Opis: odpowiedź na pytanie przyjaciela, czy wierzy w istnienie życia po śmierci, udzielona na łożu śmierci.
- Źródło: Jostein Gaarder, Świat Zofii. Cudowna podróż w głąb historii filozofii, tłum. Iwona Zimnicka, Warszawa 1995, s. 293.

Religii chrześcijańskiej nie tylko od pierwszej chwili towarzyszyły cuda, ale i dzisiaj trzeba cudu, żeby ktokolwiek rozsądny w nią wierzył.

Rzadko kiedy całą wolność traci się od razu.
- Źródło: Friedrich August von Hayek, motto książki Droga do zniewolenia (1944)