Chata

Chata – niewielki chłopski dom.

• Czym chata bogata, tym rada.
  • Opis: przysłowie polskie
  • Źródło: Słownik języka polskiego pod red. Mieczysława Szymczaka, t. III, R-Z, PWN, 1995, s.8.

Kurna chata pod Porozowem w powiecie Wołkowyskim (1907); zdjęcie Zygmunta Glogera

• Dwoje serc i w skromnej chatce
  Może w szczęściu błogim trwać.
  • Raum ist in der kleinsten Hütte
    für ein glücklich liebend Paar. (niem.)
  • Autor: Friedrich Schiller, Chłopiec nad strumieniem, tłum. Wanda Markowska

• W pierwszej izbie stał piec piekarski, a przed nim otwarta nalepa [płaska płyta przy piecu, przypiecek]; tu się zakładało ogień. Z pieca chlebowego, zarówno jak z ogniska na nalepie dym unosił się swobodnie na izbę. Układał się tam w grubą warstwę odgórną, dolna część izby, najwyżej na jeden metr, wolna była o tyle o ile od dymu. (…) Podczas palenia można było w izbie stać czy chodzić, tylko chyląc się nisko, bo dym i tak dławił i gryzł w oczy. (…) Uchodził dym z izby na strych otworem w powale, dymnikiem, głównie zaś do sieni drzwiami, które w tym celu musiały stać otworem. W lecie nie było z tym biedy, ale w zimie mróz wdzierał się do izby, kąsał w nogi, dojmował ręce.
  • Autor: Stanisław Pigoń, Z Komborni w świat. Wspomnienia młodości, Warszawa 1983, s. 91–92.