Chłop
warstwa społeczna
Chłop – mieszkaniec terenów wiejskich zajmujący się produkcją rolną.
- Broniono się przed zniesieniem pańszczyzny, a wreszcie – za pomocą idei czynszów – przed uwłaszczeniem, a dziś usiłuje się nie dopuścić do przeobrażenia Polski w kraj chłopski i oparty na drobnej własności rolnej. (…) Byt i los dwudziestomilionowej masy chłopskiej jest dla przyszłości Polski ważniejszy niż interes garści ziemian.
- Autor: Maria Dąbrowska, Rozdroże. Studjum na temat zagadnień wiejskich, Wyd. J. Mortkowicza, 1937.
- Bunty, bunty, bunty. Nieprzerwane pasmo buntów i cierpień. (…) Kultywowany w literaturze i niektórych rodzinach mit o kresowej idylli miał niewiele wspólnego z rzeczywistością. Szlachta nie tylko wyzyskiwała chłopów ekonomicznie, ale gdy ci się buntowali, wzywała na pomoc carską policję i wojsko.
- Autor: Daniel Beauvois, Polacy na Ukrainie 1831–1863. Szlachta polska na Wołyniu, Podolu i Kijowszczyźnie, Instytut Literacki, Paryż 1987.
- Chłop białoruski lubił czuć silną rękę nad sobą, rozumiał się na tej polskiej „pańskości” i kochał się w niej.
- Autor: Melchior Wańkowicz, Szczenięce lata (1934), WL, Warszawa 1987.
- Chłop i szlachcic, dwa główne pierwiastki Polski stanowią jedną całość. Kto chce zniszczyć tą całość i ich interesy skłócić, by walczyli przeciw sobie, nie skupiając się na walce z wrogiem zewnętrznym, ten da przysługę Rosji.
- Autor: Maurycy Mochnacki
- Chłop małorolny, kot niełowny to jedno.
- Chłop potęgą jest i basta.
- Źródło: Stanisław Wyspiański, Wesele, akt I, scena 24
- Postać: Gospodarz do Poety
- Chłop się nie przeżegna, dopóki piorunu nie usłyszy.
- Opis: przysłowia polskie
- Źródło: Samuel Adalberg, Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, wyd. Druk. E. Skiwskiego, Warszawa 1889–1894, s. 56.
- Jak Bóg zagrzmi, to chłop do pacierza.
- Opis: przysłowia polskie
- Źródło: Samuel Adalberg, Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, op. cit., s. 34.
- Kilka milionów niewolników utrzymuje 200–300 tysięcy małych despotów.
- Autor: Nicolas Baudeau, francuski teolog i ekonomista
- Opis: w dzienniku z podróży po Polsce w latach 80. XVIII w.
- Źródło: Paweł Wroński, My, szlachta, „Gazeta Wyborcza”, 8–9 września 2012.
- Ksiądz żyje z tacy, a chłop z pracy.
- Opis: przysłowie łużyckie
- Lud ten, nade wszystko inne siłę fizyczną ceniący, pobłażaniem gardził jako dowodem słabości, surowość uznawał, a za niesprawiedliwość mścił się zaciekle i strasznie. Skryty i chytry, trudny do poznania i przyswojenia… był przy tym, niestety, opłakanie niekulturalny i ciemny.
- Autor: Zofia Kossak-Szczucka, Pożoga (1922), Wyd. Dolnośląskie, Wrocław 2005.
- Opis: o chłopach ukraińskich.
- Mała jest różnica między dolą chłopa a Murzynem w Indiach Zachodnich.
- Autor: August Karl Holsche
- Opis: w 1793 o stosunkach panujących w Polsce.
- Źródło: Paweł Wroński, My, szlachta, „Gazeta Wyborcza”, 8–9 września 2012.
- Największy fundament dobrej gospodarki, aby chłopi wszyscy wychodzili na robotę (pańszczyznę), a co najpierwsza i najpotrzebniejsza, kaźń (szubienica) ma być na chłopa i na włodarza.
- Autor: Anzelm Gostomski, Gospodarstwo (1589)
- Nasz naród. Dziś w około 90 procentach o rodowodzie chłopskim. Otóż warto pamiętać, że zaledwie 180 lat temu miała miejsce tak zwana Rabacja pod wodzą Szeli. Wiadomo, sprowokowana przez władze wiedeńskie, ale wykonana z całego serca z najwyższym zaangażowaniem, przez swoich, przez naszych chłopów. W ciągu 48 godzin zamordowano kilka tysięcy ziemian, spalono ok. 500 dworów. A teraz pytanie: kogo zabijali przodkowie dzisiejszych nas, Polaków? Ano obcych im i znienawidzonych, właśnie Polaków. Dla tych naszych przecież przodków, Polska, czyli ta „ichnia”, pańska ojczyzna, to było coś im obcego.
- Autor: Stanisław Brejdygant
- Źródło: Stanisław Brejdygant Konwulsje umierającej idei narodowej - polemika z prof. Andrzejem Nowakiem, wyborcza.pl, 2 listopada 2018.
- Zobacz też: Jakub Szela, rabacja galicyjska
- Niebo dla szlachty, raj Żydów, czyściec mieszczan, piekło chłopów.
- Przełomem była lektura Historii chłopów polskich Aleksandra Świętochowskiego. (…) Zrozumiałem, że żyliśmy w wielkopańskiej iluzji, w megalomańskim uniesieniu, pawie pióra w dupie, a tu nastąpiło brutalne ściągnięcie na ziemię. Okazało się, że w Polsce istnieje od wieków wpojony pokoleniowo system niewolnictwa, który opierał się na pracy ponad siły i na wyzysku. Chłopi byli wykluczeni ze wspólnoty narodowej. Sposób w jaki traktowano ich przez czterysta lat skutecznie wybił im z głowy polską świadomość narodową. To przecież dlatego w XIX wieku upadały powstania, chłopstwo nie brało w nich udziału, nie utożsamiało się z interesami panów.
- Przysięgał jak sięgał, jak dostał zaprzestał.
- Autor: Władysław Reymont
- To kto został w tych 24 mln?! Tylko chłopi wyszli z wojny, zachowując swoją tożsamość, i to oni stali się bazą społeczną dla nowego systemu. Czyli my z nich wszyscy, a nie z Czartoryskich, Radziwiłłów albo z wybitnych przedstawicieli inteligencji krakowskiej czy warszawskiej.
- Autor: Jacek Wasilewski, rozmowa Doroty Wodeckiej, Nie wstydź się swojego chłopa, „Gazeta Wyborcza”, 30 czerwca-1 lipca 2012.
- To się zmienia, mamy coraz więcej osób dumnych ze swoich chłopskich korzeni. Ale z drugiej strony (…) podtrzymujemy mity, które z jednej strony wzbudzają w nas poczucie wyższości, a z drugiej potęgują kompleksy.
- Autor: Jacek Wasilewski, rozmowa Doroty Wodeckiej, Nie wstydź się swojego chłopa, „Gazeta Wyborcza”, 30 czerwca-1 lipca 2012.
- W chacie na Podlasiu, gdzie bieda aż piszczała (…) gospodarz dumnie wyciągnął ze skrzyni dokument poświadczający indygenat. – Na co to wam? – pytam. – Na to, by ludzie wiedzieli, że moi przodkowie nie byli po dupie bici – odparł chłop. Warto było pamiętać, że się w dupę nie brało, niźli odwrotnie.
- Autor: Wincenty Witos
- Źródło: Paweł Wroński, My, szlachta, „Gazeta Wyborcza”, 8–9 września 2012.
- W Galicji chłopi nie myślą o Polsce i nie chcą Polski.
- Autor: Florian Ziemiałkowski
- Opis: w 1865.
- Źródło: Paweł Wroński, Czy Polacy są narodem straconym, „Gazeta Wyborcza”, 12–13 października 2013.
Zobacz też:
