Bronisław Baczko

polski filozof i historyk myśli społecznej

Bronisław Baczko (1924–2016) – polski filozof, historyk myśli społecznej, współzałożyciel warszawskiej szkoły historyków idei.

Bronisław Baczko (2005)

Wyobrażenia społeczne. Szkice o nadziei i pamięci zbiorowej

edytuj

(wyd. PWN, Warszawa 1994, przeł. Małgorzata Kowalska)

  • Każda władza dąży do tego, by posiadać uprzywilejowaną rolę jako nadawca dyskursu niosącego wyobrażenia społeczne, a także by zachować pewną kontrolę nad drogami ich rozpowszechniania.
  • Każde miasto jest, między innymi, projekcją marzeń społecznych w przestrzeni.
  • Utopie stają się „rzeczywiste” i „realistyczne”, kiedy wpisują się w pole oczekiwań danej epoki czy grupy społecznej, zwłaszcza zaś kiedy zaczynają pełnić rolę idei przewodnich, które ukierunkowują i mobilizują społeczne nadzieje oraz wyzwalają zbiorową energię. W tym sensie historyk znajduje a posteriori utopie historycznie „udane” i „nieudane”.
    • Źródło: s. 156.
    • Zobacz też: utopia
  • Historycznie biorąc, wstrząs rewolucyjny i wynalazek demokracji to zjawiska ze sobą powiązane i wzajemnie od siebie zależne, składające się na ogromną przemianę polityczną i społeczną: 14 lipca zdobyto Bastylię, a sześć tygodni później Zgromadzenie Konstytucyjne uchwaliło Deklarację praw człowieka i obywatela. Politycznie i socjologicznie są to jednak zjawiska odrębne, a doświadczenie rewolucyjne dowodzi, że zarazem uzupełniają się one i wchodzą ze sobą w sprzeczność. W istocie kryzysy i konwulsje rewolucyjne, szczególnie zaś momenty kulminacyjne, podczas których lud mobilizuje się i masowo powstaje, poddają instytucje przedstawicielskie ciężkiej próbie.
    • Opis: fragment wstępu.
    • Źródło: Rewolucja. Władza, nadzieje, rozterki, przeł. Wiktor Dłuski, wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2010.
    • Zobacz też: rewolucja, demokracja

O Bronisławie Baczce

edytuj
  • Wiemy, że pewna, w istocie rzeczy nieliczna, lecz skoncentrowana na kilku wydziałach humanistycznych Uniwersytetu Warszawskiego grupa pracowników naukowych ponosi szczególną odpowiedzialność za ostatnie wydarzenia. Ci pracownicy nauki tacy jak profesorowie Brus, Baczko, Morawski, Kołakowski, Bauman, zwalczając od wielu lat politykę naszej partii z pozycji rewizjonistycznych – świadomie i z premedytacją sączyli wrogie poglądy polityczne w umysły powierzonej ich pieczy młodzieży, byli duchowymi inicjatorami wichrzycielskich poczynań.