Zygmunt Szendzielarz

Zygmunt Edward Szendzielarz (ps. Łupaszko; 1910–1951) – polski wojskowy, oficer kawalerii Wojska Polskiego, dowódca partyzantki AK z okresu II wojny światowej oraz okresu powojennego.

• Nie jesteśmy żadną bandą, tak jak nas nazywają zdrajcy i wyrodni synowie naszej ojczyzny. My jesteśmy z miast i wiosek polskich. My chcemy, by Polska była rządzona przez Polaków oddanych sprawie i wybranych przez cały Naród, a ludzi takich mamy, którzy i słowa głośno nie mogą powiedzieć, bo UB wraz z kliką oficerów sowieckich czuwa. Dlatego też wypowiedzieliśmy walkę na śmierć lub życie tym, którzy za pieniądze, ordery lub stanowiska z rąk sowieckich, mordują najlepszych Polaków domagających się wolności i sprawiedliwości.
  • Źródło: ulotka z marca 1946 roku

Zygmunt Szendzielarz

• Trudno panowie, widocznie generał „Wilk” nie mógł inaczej. Oświadczam wam, że ja też inaczej nie mogę. (...) W tej defiladzie udziału nie weźmiemy. Dowódcy zwracam się do was (...) pójdźcie teraz do swoich ludzi i powtórzcie im to co wam powiedziałem.... Niech mnie historia osądzi, ale nie chcę, żeby kiedykolwiek nasi żołnierze byli wieszani na murach i bramach Wilna.
  • Opis: na zebraniu dowódców szwadronów przed operacją „Ostra Brama”.
  • Źródło: Tomasz Łabuszewski, Kazimierz Krajewski – Od „Łupaszki” do „Młota” 1944–1949. Materiały źródłowe do dziejów V i VI Brygady Wileńskiej, Oficyna Wydawnicza Volumen, 1994, ISBN 8385218734.

O Zygmuncie Szendzielarzu

• 23 czerwca 1944 roku w litewskiej wsi Dubinki 5. Brygada AK przeprowadziła akcję odwetową w odpowiedzi na masakrę cywili w Glinciszkach, dokonaną przez litewską policję. Ofiarami odwetu padły przede wszystkim kobiety i dzieci. Niezależnie od ocen skutków akcji w Dubinkach i prób usprawiedliwiania ich, masakra cywilów przez oddział dowodzony przez rtm. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszkę” jest faktem.(...) Nie ma wątpliwości, że akcja odwetowa 5. Brygady AK była zbrodnią wojenną na ludności cywilnej.
  • Autor: Paweł Rokicki, Glinciszki i Dubinki. Zbrodnie wojenne na Wileńszczyźnie w połowie 1944 roku i ich konsekwencje we współczesnych relacjach polsko-litewskich, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2015.

• My mamy bardzo żywą martyrologię, a nie mamy prawdziwej historii, która się przecież zdarzyła. Trzeba się jej uważnie przyglądać, ale teraz my tego nie robimy. Mamy „żołnierzy wyklętych” i tych co się urodzili po 1989 r. Słucham i czytam, co mówią ideologowie takiego IPN-owskiego myślenia: świętym był Łupaszka, a potem dopiero prezes Kurtyka, po drodze nie było nic.
  • Autor: Adam Michnik
  • Źródło: rozmowa Jerzego Sadeckiego, Ile dać wolności przeciwnikowi?, „Gazeta Wyborcza”, 17–18 listopada 2012.
  • Zobacz też: historia, Instytut Pamięci Narodowej, Janusz Kurtyka

• Niech żyje Polska! Niech żyje „Łupaszko”!
  • Autorka: Danuta „Inka” Siedzikówna
  • Opis: ostatnie słowa przez wykonaniem egzekucji na niej 28 sierpnia 1946 w Gdańsku.