Zhou Enlai

Zhou Enlai (1898–1976) – chiński polityk i oficer wojskowy, pierwszy premier Chińskiej Republiki Ludowej.

• Nikita Chruszczow: W tym problem! Ja jestem synem ludu, ty – mandarynów, feudałów. Nie zrozumiemy się, bo nic nas nie łączy!
  Zhou Enlai: Myślę, że jednak coś nas łączy. Obydwaj zdradziliśmy klasę, z której pochodzimy.
  • Źródło: Marcin Giełzak, Wieczna lewica. Myśli i aforyzmy, wyd. Theatrum Illuminatum, 2023, s. 48.

Zhou Enlai (1940)

• Większość z nas jest zbyt stara. Ja mam już pięćdziesiąt lat i od dwudziestu czterech lat jestem premierem.
  • Opis: do dziennikarzy zagranicznych jesienią 1973.
  • Źródło: Kazimierz Kozub, Politycy z pierwszych stron gazet, wyd. Iskry, Warszawa 1976, s. 94.

• Z dwóch tzw. supermocarstw Stany Zjednoczone chylą się ku upadkowi i nie są tak groźne. Dlatego Chiny łączą się ze słabszym wrogiem, by wraz z nim stawić czoło głównemu przeciwnikowi.
  • Opis: słowa z 1973.
  • Źródło: Kazimierz Kozub, Politycy z pierwszych stron gazet, op. cit., s. 92.

• Za mało czasu minęło. Trudno jeszcze oceniać.
  • Opis: zapytany na prywatnym spotkaniu w 1972 przez Richarda Nixona jak ocenia skutki rewolucji francuskiej. Część źródeł podaje, że doszło do nieporozumienia i Zhou Enlai odpowiadał mając na myśli wydarzenia Maja 1968.
  • Źródło: Henry Kissinger, O Chinach (2011), tłum. Magdalena Komorowska

O Zhou Enlaiu

• To najprawdziwszy przyjaciel, jakiego kiedykolwiek miałem. Poza tym jest wytwornym człowiekiem, pełnym troski, wyrafinowania. Najbardziej arystokratyczny arystokrata, jakiego może pani spotkać. Komuś, kto nie rozumie, jak ja, niekomunista, mogę być przyjacielem Czou En-laja, odpowiadam: „Ależ on jest bardziej książęcym księciem niż ja!”
  • Autor: Norodom Sihanouk
  • Opis: w wywiadzie udzielonym Orianie Fallaci w Brioni w czerwcu 1973.
  • Źródło: Oriana Fallaci, Wywiad z historią, wyd. Sfery, Warszawa 2012, ISBN 9788377990391, s. 95.

• Wreszcie… wiem, spodziewa się pani, że powiem coś o Mao Tse-tungu. Ale cóż pani chce, żebym powiedział o takim gigancie jak Mao Tse-tung? Łatwiej mi mówić o Czou En-laju. To jego znam najlepiej, z nim rozmawiałem i dyskutowałem najdłużej. Niekończące się dyskusje, od świtu do nocy, całymi dniami, przynajmniej raz w roku. Jeżdżę do Chin od roku 1962 i spotykam się z Czou En-lajem. Jego… jego po po prostu podziwiam.
  • Autor: Zulfikar Ali Bhutto
  • Opis: w wywiadzie udzielonym Orianie Fallaci w kwietniu 1974 w Karaczi.
  • Źródło: Oriana Fallaci, Wywiad z historią, op. cit., s. 248.

• Wszyscy ci starzy funkcjonariusze słuchali mnie i wołali „Niech żyje Mao!”, (…) ale ich okrzyki nie płynęły z serca. Zawsze zdawałem sobie z tego sprawę. Otchłani, która dzieli mnie od premiera, nic nigdy nie zasypie.
  • Autor: Mao Zedong
  • Źródło: Claude Quetel, Długa śmierć Mao w: Ostatnie dni dyktatorów, tłum. Anna Maria Nowak, wyd. Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 106

• Zobaczywszy Johna Fostera Dullesa zwrócił się w jego stronę. Po raz pierwszy od 1949 roku chiński minister spotkał ministra amerykańskiego. Człowiek z Pekinu szedł z wyciągnięta ręką do człowieka z Waszyngtonu, ale ten w ostatniej chwili odwrócił się do niego plecami i odszedł. Mimo tej zniewagi i mimo tego, że na nogach miał sandały, Chińczyk zachował postawę patrycjusza.
  • Autor: Etienne Manac'h, francuski ambasador
  • Opis: ze sprawozdania ze spotkania poświęconemu przyszłości Wietnamu w Genewie w 1954.
  • Źródło: Pierre Accoce, Pierre Rentchnick, Chorzy, którzy nami rządzą, tłum. Marta Kubiak, Wydawnictwo Test, Lublin 1992, s. 93.
  • Zobacz też: John Foster Dulles