Szymon An-ski

żydowski pisarz

Szymon An-ski (właśc. Szlojme Zajnwel Rapoport; 1863–1920) – żydowski pisarz, publicysta i badacz folkloru, działacz Bundu.

Szymon An-ski (1910)
   Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Dybuk (dramat).
  • Każde grzeszne stworzenie ma w sobie iskrę świętości.
    • Alc, wos Got hot baszafn, hot in zich a funk fun hejlikejt… (jid.)
    • Postać: Chonen
    • Źródło: Między dwoma światami. Dybuk, w: Włodzimierz Herman, Mój dybuk. W poszukiwaniu tożsamości: drogi, bezdroża, dygresje, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2017, ISBN 978-83-7383-850-5, akt 1, s. 36.
    • Zobacz też: grzech, świętość
  • Ten nowych dróg szuka, kto z prostej drogi zboczył!
    • Naje wegn zucht jener, wer es hot farlojrn dem glajchn weg. (jid.)
    • Postać: Rabin Izrael
    • Źródło: Między dwoma światami…, op. cit., akt 3, s. 64.
    • Zobacz też: droga
  • Bracia i siostry od znoju, co wre,
    Wszyscy, co żeście rozproszyli się, –
    Razem! Razem! Sztandar już tkwi.
    Gniewnie łopocze czerwony od krwi!
    Przysięga! Przysięga, po kres naszych dni!

    Niebo i ziemia nas teraz wysłuchają,
    Gwiazdy świetliste świadkami być mają.
    Przysięga naszej krwi! Przysięga naszych łez!
    Przysięgamy! Przysięgamy! Po życia kres!

    Przysięgamy wierność bez granic „Bundowi”.
    Jedynie on zrzucić może z nas okowy.
    Czerwony sztandar wysoko już tkwi.
    Gniewnie łopocze czerwony od krwi!
    To Przysięga! Przysięga, po kres naszych dni!
    • Brider un szwester fun arbet un nojt,
      Ale, wos zajnen cezejt un ceszprejt, –
      Cuzamen! cuzamen! Di fon, zi iz grejt.
      Zi flatert fun corn, fun blut iz zi rojt!
      A szwue! A szwue ojf lebn un tojt!

      Himl un erd weln undz ojshern,
      Ejdes wet zajn di lichtike sztern,
      A szwue fun blut un a szwue fun trern!
      Mir szwern! Mir szwern! Mir szwern!

      Mir szwern a trajhejt on grenecn cum „Bund”.
      Nor er ken di szklafn bafrajen acind.
      Di fon di rojte iz hojch un brejt;
      Zi flatert fun corn, fun blut iz zi rojt!
      A szwue! A szwue ojf lebn un tojt!
      (jid.)
    • Opis: hymn Bundu.
    • Źródło: Di szwue (Przysięga), 1902

O Szymonie An-skim

edytuj
  • Będąc zdecydowanym i aktywnym zwolennikiem edukacji i sekularyzacji Żydów, starał się jednak ze wszystkich sił dokumentować i zachowywać pamięć o świecie, który zaczynał już w jego czasach powoli zanikać, a więc o świecie żydowskości, jidyszkajt.
  • Pisze teraz po rosyjsku pod pseudonimem o polskim brzmieniu An-ski, którego będzie używać do końca życia, również publikując później w jidysz. Do tego języka ma jak na razie stosunek sceptyczny, chociaż włada nim doskonale. Na tym tle jest skonfliktowany z Szolemem Alejchemem, którego uważa za pisarza zacofanego i reakcyjnego.
  • Wiemy, że An-ski też nie był religijny, miał wyraźne przekonania socjalistyczne, był długoletnim członkiem i współpracownikiem lewicowej, socjalistycznej partii żydowskiej Bund. Religijność postaci Dybuka jest tylko ich kostiumem. Na kanwie legendy o dybuku autor napisał sztukę o wiecznej, nieśmiertelnej miłości, którą uniemożliwiła nierówność społeczna i która przede wszystkim dlatego przeobraża się w obsesję.