Siergiej Rachmaninow

Siergiej Rachmaninow (1873–1943) – rosyjski kompozytor, pianista i dyrygent.

Aby być dobrym dyrygentem, muzyk powinien umieć w najwyższym stopniu panować nad sobą. Powinien umieć zachować spokój.
- Źródło: „Kompozytor jako wykonawca” [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 212.

Czym jest muzyka?

Jest to cicha, księżycowa noc;
To szelest żywych liści;
To wieczorny dzwon – z oddali;
To to, co rodzi się w sercu i zmierza do serca;
To miłość!
- Źródło: List U.J. Konsa po 13 grudnia 1932 [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 171.
- Zobacz też: muzyka

Fortepian jako najbardziej dostępny instrument będzie zawsze przyciągać swych zwolenników.
- Źródło: „Parę słów o pianistyce” [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 206.
- Zobacz też: fortepian

Futuryści [kompozytorzy współcześni] – przeciwnie, otwarcie głoszą swą niechęć pod adresem tego, co choć z daleka przypomina melodię.
- Źródło: „Związek muzyki z twórczością ludową” [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 215.

Geniusz Chopina jest tak olbrzymi, że ani jeden kompozytor dzisiejszych czasów nie jest w stanie być, pod względem stylu – bardziej nowoczesny niż on. Jest on dla mnie największym wśród gigantów.
- Źródło: Interpretacja zależy od talentu i indywidualności [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 265.
- Zobacz też: Fryderyk Chopin

Gdyby było trzeba grać na bis – nie mam nic przeciwko temu.
- Źródło: List do A. Zajtewicza z 13 sierpnia 1910 [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 129.

Jestem człowiekiem estrady, tj. kocham estradę i w przeciwieństwie do wielu artystów – nie więdnę tam, a raczej nabieram na niej sił na nowe, nieoczekiwane dla siebie samego pomysły i odkrycia. Niezbędny jest tu tylko jeden warunek: dobra akustyka. Jaka akustyka taka i gra.
- Źródło: List do Emila Karłowicza Medtnera z 19 grudnia 1929 [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 164.
- Zobacz też: koncert

Jestem głęboko przekonany, że – z niewielkimi wyjątkami – utwory futurystów [kompozytorów współczesnych] nie staną się długowiecznymi. Futuryzm to swego rodzaju grzyb, nietrwały, nie potrafiący wytrzymać próby czasu.
- Źródło: „Związek muzyki z twórczością ludową” [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 216.

Jestem nerwowy, rozdrażniony, chorobliwie niecierpliwy, dlatego też tym trudniej jest mi dawać lekcje - gdybyż to jeszcze Pani oraz jej siostrom – ale nie – jakimś tam durniom.
- Źródło: List do Natalii Dmitriewny Skałon z 26-27 marca 1891 [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 90.

Jestem w ogóle nie najlepszym nauczycielem, a dzisiaj byłem dodatkowo, co jest niewybaczajlne - zły, lecz gdybym wiedział, że z powodu mej złości uczennice będą płakać, nidy bym sobie na to nie pozwolił.
- Źródło: List do A.A. Liwienowej z 1894 roku [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 101.

Jeśli gram – nie mogę komponować, jeśli komponuję – nie mogę grać.
- Źródło: „Kompozytor jako wykonawca” [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 213.

Mimo iż zachwycam się społeczeństwem amerykańskim, (…) nie widzę możliwym, aby wyrzec się swej ojczyzny i stać się, zwłaszcza wobec istniejącej w świecie sytuacji – obywatelem Stanów Zjednoczonych.
- Źródło: List do N. Phillipsa z 28 stycznia 1926 [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 157.
- Zobacz też: Stany Zjednoczone

Modernistów nie gram. Nie dorosłem!
- Źródło: List do Włodzimierza Robertowicza Wilschau z 15 kwietnia 1936 [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 176

Nie umiem grać swoich utworów! To trudne! Ani razu nie grałem ich [Wariacji na temat Corellego op. 42] w pełnej wersji. Kierowałem się w tym względzie kaszlem publiczności. Kiedy kaszel nasilał się, opuszczałem następną wariację.
Jeśli nie kaszlano, grałem po kolei.
- Źródło: List do M.K. Medtnera z 21 grudnia 1931 [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 168.

Obecnie nasze płyty nie rozczarowałyby najbardziej wybrednego słuchacza, który bezpośrednio uczestniczy w koncertach; milionom ludzi nie mających możliwości odwiedzenia sal koncertowych płyty stwarzają wystarczająco dokładne wyobrażenie o naszej grze.
- Źródło: „Artysta i nagranie”, rozm. przepr. Norman Cameron, „The Gramophone”, kwiecień 1931 [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 247.

Odnoszę sukcesy lecz – po prawdzie – im więcej gram, tym bardziej widzę swoje niedostatki. Prawdopodobnie nigdy się nie nauczę, a jeśli już się nauczę, to chyba w przeddzień śmierci. (…) Wcześniej, kiedy komponowałem – męczyło mnie, że źle komponuję, obecnie - że źle gram. Wewnętrznie czuję niezachwiane przekonanie, że jedno i drugie mogę robić lepiej. To trzyma mnie przy życiu…
- Źródło: Z listu do W.R. Wilschau z 9 września 1922 [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 146.

Siostrą muzyki jest poezja; a matką – smutek
- Źródło: List do U.J. Konsa po 13 grudnia 1932 [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 171.
- Zobacz też: poezja, smutek

Słuch z pewnością rozwija się najlepiej za pomocą śpiewu. (...) Śpiew wykształca poczucie rytmu.
- Źródło: „Parę słów o pianistyce” [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 206.
- Zobacz też: śpiew

Sztuka gry na fortepianie nie tylko nie osiągnęła szczytów, lecz co więcej, jest rzeczą wątpliwą, aby współczesny poziom pianistyki choćby w jakimś stopniu był bliski temu, na którym znajdował się w czasach Antoniego Rubinsteina.
- Źródło: „Parę słów o pianistyce” [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 205.

W ciągu dziesiątków lat znajdowałem satysfakcję słuchając jazzu, a teraz – nie…
- Źródło: Dziesięć minut z Siergiejem Rachmaninowem, rozm. przepr. M. Ouimet, „Le Droit”, 18 stycznia 1938 [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 256.
- Zobacz też: jazz

Wczoraj wieczorem słyszałem 9 symfonię Beethovena w znakomitym wykonaniu. Czegoś lepszego niż ta symfonia nikt nigdy nie napisze.
- Źródło: List do M. Morozowa z 30 marca 1908 [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 123.
- Zobacz też: Ludwig van Beethoven

Wielcy kompozytorzy zawsze i przede wszystkim zwracali uwagę na melodię, jako na wiodący czynnik w muzyce. Melodia – to muzyka, to zasadnicza podstawa całej muzyki, ponieważ doskonała melodia pozwala się domyślać i przywołuje do życia odpowiedni kształt muzyczny…
- Źródło: „Związek muzyki z twórczością ludową” [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 215.
- Zobacz też: melodia

Wyjechawszy z Rosji, utraciłem chęć komponowania. Pozbywszy się ojczyzny, utraciłem samego siebie.
- Źródło: „Kompozytor jako wykonawca” [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 213.
- Zobacz też: Rosja, ojczyzna

O Siergieju Rachmaninowie

Był bardzo wymagający nie tylko wobec innych, ale także – w stopniu nie mniejszym – wobec siebie samego.
- Autor: Nadieżda A. Rachmaninowa
- Źródło: Sergiusz Wasiliewicz Rachmaninow (fragmenty wspomnień) [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 25.

Dyrygowanie Rachmaninowa mimo zewnętrznej i wewnętrznej powściągliwości nie było nigdy czymś chłodnym lub suchym. Zawierało zawsze element człowieczeństwa.
- Autor: Mikołaj A. Malko (1883–1961)
- Źródło: Wspomnienia o S. Rachmaninowie [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 42.
- Zobacz też: dyrygent

Nikt nie potrafił wydobyć z klawiatury takiego dźwięku jak Rachmaninow – giętkiego, barwnego i pełnego wyrazu.
- Autor: Jurij Siergiejewicz Nikolski (1895-1962), 1954
- Źródło: Wspomnienia o S. Rachmaninowie [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 49.

Rachmaninow był jednym z najbardziej nieśmiałych ludzi na świecie.
- Autor: Artur Herst
- Źródło: Wspomnienia o S. Rachmaninowie [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 55.

Rachmaninow był stworzony ze stali i złota,
stal była w jego rękach, złoto - w sercu (…)
- Autor: Józef Hofmann, 1945
- Źródło: Wspomnienia o S. Rachmaninowie [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 10.

Rachmaninow nigdy nie chełpił się i nie lubił się chwalić, ale znał swoją wartość i nie pozwolił się obrażać.
- Autor: Olga Mikołajewna Konius (ur. 1890), 1945
- Źródło: Wspomnienia o S. Rachmaninowie [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 38.

Rachmaninow śmiał się niezbyt często, lecz kiedy już to się zdarzyło, jego twarz stawała się niezwykle ujmująca. Śmiech ten był zaraźliwy i szczery.
- Autor: Aleksander B. Goldenweiser
- Źródło: Z osobistych wspomnień o S.W. Rachmaninowie [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 67.

Sergiusz Wasiliewicz wśród swoich i wśród obcych - to dwa różne bieguny. Wiele osób widzących go jedynie na estradzie z trudem wierzy, że człowiek ten, z maską na twarzy, możne rozmawiać, chichotać do upadłego, opowiadać anegdoty itp.
- Autor: Olga Mikołajewna Konius (ur. 1890), 1945
- Źródło: Wspomnienia o S. Rachmaninowie [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 36.

Talentu muzycznego Rachmaninowa nie sposób określić inaczej niż słowem: fenomenalny! Zarówno jego słuch, jak i pamięć były w istocie bajeczne.
- Autor: Aleksander B. Goldenweiser
- Źródło: Z osobistych wspomnień o S.W. Rachmaninowie [w:] Jacek Gębski (wyb., opr., tłum.), Sergiusz Rachmaninow w literaturze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ISBN 978-83-7441-386-2, s. 68.