Reforma amarneńska

wprowadzenie monoteizmu przez faraona Echnatona

Reforma amarneńska – określenie ogółu wydarzeń politycznych, społecznych i gospodarczych w starożytnym Egipcie związanych z wprowadzeniem przez Amenhotepa IV (Echnatona) własnej religii monoteistycznej i zakazaniem praktykowania dotychczasowych wierzeń.

  • Rewolucja Echantona sprawiła, że Egipt wyzwolił się od strachu i terroru władzy, a okrutne dotychczas życie zaczęło nabierać cech przyjemności. Do ludzkich siedzib zajrzeli długo nie oglądani goście: radość i spokojny sen. Wyniesiony przez faraona na niebo Aton był bogiem pokoju, miłości, obfitości i zadowolenia przede wszystkim jednostki rządzonej, a nie rządzącej.
  • Wśród uczonych postać Echnatona budzi sprzeczne opinie. Niektórzy widzą w nim rewolucjonistę, społecznego i religijnego reformatora. Nie brak jednak opinii, że przeprowadzona przez niego religijna reforma miała w istocie charakter reakcyjny i zmierzała do przywrócenia monarchii egipskiej absolutnego charakteru, który utraciła ona wraz z rozwojem imperium. Towarzyszące rozbudowie państwa egipskiego głębokie przemiany społeczne i polityczne doprowadziły bowiem do wykształcenia się potężnej warstwy urzędników i wielkich właścicieli ziemskich, którzy uznając boski charakter godności faraona, w istocie w poważnym stopniu ograniczyli jego wpływ na rozwój sytuacji w państwie.
    • Autor: Alex Axelrod, Charles Phillips Władcy, tyrani, dyktatorzy. Leksykon, wyd. Politeja, Warszawa 2000, s. 160.