Przysłowia ormiańskie

Ormianie – naród indoeuropejski zamieszkujący początkowo obszar Zakaukazia i Wyżyny Armeńskiej, posługujący się językiem ormiańskim. Obecnie Ormianie najliczniej zamieszkują Armenię.

A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O Ó P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

Armenia na mapie świata

A

• Albo siekiera kamień, albo kamień siekierę.

B

• Bez koguta także świta.

• Bliscy sąsiedzi są więcej warci niż dalecy krewni.

• Bogactwo robi pięknym brzydkiego, niememu daje język, kulawemu parę nóg, ślepemu zaś dwoje oczu.
  • Źródło: „Problemy”, Wydania 1–6, Instytut Prasy „Czytelnik”, 1960, s. 380.

• Bojaźliwy na widok robaczka świętojańskiego zaczyna wołać: pożar.

• Bojaźń jest większa od śmierci.

• Bywa życie żelazne, bywa srebrne.

C

• Chcąc otworzyć usta, otwórz oczy.

• Chcesz być spokojny – bądź głuchy.

• Chcesz drugiemu zapewnić spokój – bądź niemy.

• Co człowiek robi, głową robi.

• Co łysemu po złotym grzebieniu?
  • Źródło: „Problemy”, Wydania 1–6, Instytut Prasy „Czytelnik”, 1960, s. 380.

• Co wie serce, tego nie wie koszula.

• Co wyniesiemy z tego świata? Przyszliśmy z pustym, wyjdziemy z pustym.

• Cudzymi rękami łapie żmiję, własnymi zbiera śmietanę.

• Czego chce złodziej? Ciemnej nocy.

• Czego się nauczysz w dzieciństwie, to jest wyryte na kamieniu, czego się nauczysz w starości wyryte jest na lodzie.
  • Źródło: Nic co ludzkie... Aforyzmy, sentencje i przysłowia, wyb. Henryk Jurand, LSW, 1982, s. 38.

• Człowiek człowiekowi kapłanem, człowiek człowiekowi szatanem.
  • Źródło: Nic, co ludzkie..., op. cit., s. 14.

• Człowiek dla człowieka jest zwierciadłem.

• Człowiek jednego dnia jest wesół, drugiego – smutny, lecz dla głupca każdy dzień jest świętem.

• Człowiek kłótliwy: długi język, krótki rozum.

• Człowiek mały – język wielki.

• Człowiek zły nie wstaje o poranku.

• Cztery ściany mają uszy, skrytą myśl na zewnątrz wyniosą.

• Czy jest drzewo, którego by wiatr nie chłostał?
  • Źródło: „Przegląd orientalistyczny”, Wydania 45–48, Polskie Towarzystwo Orientalistyczne, 1963, s. 75.

• Czy sądzisz, że każdy, kto ma brodę, jest twoim dziadkiem?

• Czystego złota rdza się nie ima.

D

• Dla kota zabawa – dla myszy śmierć.

• Dniem pochmurnym cieszy się wilk.

• Do młyna potrzeba dwu kamieni, do miłości dwu głów.
  • Źródło: „Problemy”, Wydania 1–6, Instytut Prasy „Czytelnik”, 1960, s. 380.

• Do płaczu też potrzebne jest serce.

• Dobra dziewczyna robi apetyt siedmiu chłopcom.
  • Źródło: Janusz Roszko, Palenie Judaszów, Iskry, 1966, s. 205.

• Dobre słowo nawet węża wyprowadzi ze swego gniazda.

• Dobremu mówcy potrzebny jest dobry słuchacz.
  • Źródło: Jacek Juliusz Jadacki, Elementy semiotyki logicznej i metodologii w zadaniach, Semper, 2004, s. 75.

• Dobrze jest zrywać cudzymi rękoma tylko kolce.

• Dopiero po wyschnięciu studni doceniamy jej wartość.

• Drzewo cierpliwości jest cierpkie, lecz owoce jego to miód i cukier.

• Dwom głupcom trzeba jednego mądrego.

G

• Gdy cię boli głowa – zapominasz o nodze.

• Gdy Ormianin gani Ormianina – wierz tylko w połowie, gdy Ormianin Ormianina chwali – dodaj jeszcze połowę.

• Gdy osioł wpadnie do błota, drugi raz nie pójdzie tą drogą.

• Gdy rzeka niesie nasze szmaty, patrzmy, do którego brzegu.

• Gdy wioska płonie, wznoszą się dymy; gdy serce płonie, nic nie widzimy.

• Gdy bogaty zje węża, powiadają: zjadł lekarstwo. Kiedy zje go biedny, mówią: był głodny.

• Gdzie działanie, tam pomyślność.

• Gdzieś był, gdy obdzielano wszystkich rozumem?

• Głodny widzi we śnie chleb, spragniony – wodę.

• Głos wody z daleka jest słodki.

• Głupiego chleb, mądrego żołądek.

• Gniewliwy szybko się starzeje.

• Gość, który przyszedł na własnych nogach, nie zdobędzie szacunku.

I

• I lis siada nieraz na cierniach.

J

• Jagnięta chwali się na wiosnę, jesienią – kury.

• Jaki człowiek, taka mowa.

• Jaki zysk ze złotej klatki, skoro ptaszek uciekł ze środka?

• Jakim głosem mówisz, takim otrzymasz odpowiedź.

• Jeden lubi różę, a drugi fiołek.

• Jedna ręka nie klaszcze.
  • Źródło: „Problemy”, Wydania 1–6, Instytut Prasy „Czytelnik”, 1960, s. 380.

• Jest wiele skarbów i pod ziemią. Cóż nam z tego?
  • Źródło: „Przegląd orientalistyczny”, Wydania 45–48, Polskie Towarzystwo Orientalistyczne, 1963, s. 75.

• Jeśli chcesz, by do twego domu nie wszedł złodziej, proś Boga, by ci nie dał córki.

• Jeśli powiem – będzie słowo, jeśli nie powiem – będzie ból.

• Jeśli twój syn ma rozum – po co mu pieniądze, jeśli zaś nie ma rozumu – to też nie trzeba pieniędzy.

• Jeśliby nie było błogosławieństwa śmierci i obawy, ludzie wzajemnie by się zjedli.

• Jeżeli stajnia lub jej ściana jest krzywa, to krowa nie daje mleka.

• Język nie ma kości, która by podczas mówienia kłamstwa dziurawiła podniebienie.

• Język, jak wąż, ma dwa końce: z jednego sypie perły, a z drugiego złe słowa.

K

• Każde niepowodzenie ma jedną radę i jedną korzyść.

• Każde niepowodzenie jest pewną wskazówką; nie kończą się niepowodzenia i nie kończy się rada.

• Każdy całuje rękę, która go obdaruje.

• Każdy człowiek kieruje wodę na swój młyn.

• Każdy gotów jest mieć aktywa, niewielu jest gotowych spłacać długi.

• Każdy kwiat ma swój kształt, każdy wiek ma inne potrzeby.

• Kiedy ogrzejesz zmarzłego węża, najpierw ugryzie ciebie.

• Kiedy się przebierze miara nieszczęść, powiadają, że to dobry znak.
  • Źródło: „Problemy”, Wydania 1–6, Instytut Prasy „Czytelnik”, 1960, s. 380.

• Kiedy złamie się drzewo, zgłasza się wielu drwali.

• Kobiety kochają tylko silnych, pracowitych i milczących mężczyzn.

• Konia temu, co mówi prawdę – aby powiedział i uciekł.
  • Źródło: „Problemy”, Wydania 1–6, Instytut Prasy „Czytelnik”, 1960, s. 380.

• Koniec wszelkiej rzeczy jest chwalebny.

• Kopnięcie konia spokojnego bywa straszne.

• Krew nie przechodzi w wodę.

• Krwi nie zmywa się krwią, ale wodą.
  • Zobacz też: przysłowia gruzińskie

• Kto bierze kąpiel, powinien się spocić.

• Kto lubi różę, musi cierpieć jej kolce.

• Kto nie ma kobiety – nie ma duszy.

• Kto dużo mówi – mało się dowiaduje.

• Kto mówi pierwszy, nie wie, co powie następny.
  • Źródło: Przysłowia ormiańskie, „Przegląd orientalistyczny”, Wydania 97–100, Polskie Towarzystwo Orientalistyczne, 1976, s. 120.

• Kto wpada do wody, nie boi się deszczu.
  • Źródło: „Problemy”, Wydania 1–6, Instytut Prasy „Czytelnik”, 1960, s. 380.

• Kto zważa na wiatr, nie może siać, a kto patrzy na chmury, nie może żąć.
  • Źródło: „Problemy”, Wydania 1–6, Instytut Prasy „Czytelnik”, 1960, s. 380

L

• Ledwo podłożą trawę pod nos baranowi, patrzą na ogon, czy zgrubiał.
  • Źródło: „Problemy”, Wydania 1–6, Instytut Prasy „Czytelnik”, 1960, s. 380.

• Lepiej być niemym niż kłamcą.

• Lepiej być niewolnikiem mądrego niż ulubieńcem głupca.

• Lepiej mało niż nic.

• Lepiej przejść odległym mostem niż bliższą wodą i popaść w niebezpieczeństwo.

• Lepiej z mądrym nieść kamień niż z głupim jeść i pić.
  • Źródło: Nic, co ludzkie... Aforyzmy, sentencje i przysłowia, oprac. Henryk Jurand, LSW, 1982, s. 71.

• Lepsze jest oko sprawiedliwe niż grzeszna myśl.

• Lepszy orzech dzisiaj niż arbuz jutro.

Ł

• Łatwiej jest radzić bliźnim niż sobie.

M

• Mali ludzie śnią o potędze.
  • Źródło: „Problemy”, Wydania 1–6, Instytut Prasy „Czytelnik”, 1960, s. 380.

• Mało jeść to korzyść dla ciała, mało mówić to korzyść dla duszy.

• Masz mało ziarna – posyp swojej kurze, masz dużo ziarna – zanieś je do młyna.

• Matkę zobacz, córkę bierz.

• Mądremu jedno słowo, głupiemu tysiąc.

• Metą wędrówek lisa jest sklep kuśnierski.

• Moje słowa niech będą kolczykami dla twoich uszu.

• Można mówić prosto nawet siedząc krzywo.
  • Źródło: Kalendarz Śląski, tom 3, Wydawn. „Śląsk”, 1964, s. 122.

• My jesteśmy wodą, a wy mostem.

N

• Na owocujące drzewo nikt nie rzuca kamieniem.

• Najpierw głowa, potem noga.
  • Źródło: Przysłowia ormiańskie, „Przegląd orientalistyczny”, Wydania 97–100, Polskie Towarzystwo Orientalistyczne, 1976, s. 119.

• Najpierw znajdź przejście przez rzekę, potem wchodź do wody.
  • Źródło: „Problemy”, Wydania 1–6, Instytut Prasy „Czytelnik”, 1960, s. 380.

• Narzeczona dla mnie, wesele dla mojego ojca.

• Nawet rozsądne słowa pijaka ulatują z wiatrem.
  • Źródło: „Problemy”, Wydania 1–6, Instytut Prasy „Czytelnik”, 1960, s. 380.

• Nic na świecie nie może poczynić takich szkód, jak ręka człowieka.

• Nie dawaj noża głupiemu i pijanemu.

• Nie kochać mocno, bo przyjdzie nienawiść – nie nienawidzić mocno, bo przyjdzie miłość.

• Nie ma nic równie słodkiego, jak język, ale nie ma też równie cierpkiej trucizny.

• Nie pozwalaj kotu szukać zwady z lwem.

• Nie rozbijaj arbuza na własnej głowie.

• Nie wierz wiadomościom pochodzącym od dziecka, głupiego, niewiasty i pijanego.

• Nie wszystko, co okrągłe, jest jabłkiem.

• Nie znając natury konia, nie idź za nim z tyłu.

• Niedźwiedź nie potrafi tańczyć na dwóch palcach.

• Noc jest matką dobrych myśli. Jakże różne rzeczy rodzi noc!

• Nowy dzień – nowa rzecz, nowy dzień – nowy człowiek.

O

• Obojętność serca większa jest od obojętności ciała.

• Oczy i usta są świadkami serca człowieczego.

• Od dłubania w zębach syty nie będziesz.

• Od wina upija się biesiadnik, walczący na wojnie – umiera.

• Orła ranią strzałami sporządzonymi z jego własnych piór.

• Ormianin, gdy siada na konia, zapomina o Bogu; gdy zsiada z konia, zapomina o koniu.

• Osioł medytuje, koń je.

• Osoba zięcia jest kolumną, na której się wspiera serce teściowej.

P

• Pilna ręka zyskuje, leniwa ręka traci.

• Płacz – płacz przynosi, uciecha – uciechę.

• Płacz jest panem szalonego.

• Podnieś kij, a pies i złodziej zrozumie, czego może się spodziewać.

• Poza przyzwyczajeniami błądzący wszystko traci.

• Póki nie widzisz wody, nie zdejmuj buta.

• Praca jest jedna, pracujących tysiąc.

• Praca potrzebuje męskiej ręki, słowo potrzebuje kobiecych ust.
  • Źródło: Nic, co ludzkie..., op. cit., s. 30.

• Pracę posuwa się naprzód robiąc, osła – ciągnąc.

• Prawda i dobra wiadomość dochodzą późno, najprędzej kłamstwa i złe wieści.

• Próżniactwo – siostrą cierpienia.

• Próżniak – zdrowy do jedzenia i chory do roboty.
  • Źródło: „Nowe książki”, Wydania 1–6, Wydawn. Współczesne RSW „Prasa-Książki-Ruch”, 1989, s. 93.

• Przyjaciel patrzy w twarz, nieprzyjaciel na nogi.

• Przyjaciel, który mi nie pomaga i nieprzyjaciel, który mi nie szkodzi, to para kolczyków.

• Przyjdzie dzień, że i dla naszej ulicy będzie święto.

• Przysięga to miecz o dwóch ostrzach, tnie i z tej strony, i z tamtej.

• Ptaki wabi się ziarnem, ludzi srebrem.

R

• Rana od miecza goi się łatwo; rana od złego języka goi się znacznie trudniej.
  • Zobacz też: przysłowia kałmuckie, przysłowia mongolskie

• Ręka odrąbana za prawdę nie boli.
  • Zobacz też: przysłowia gruzińskie

• Ręka pracuje – głowa rozkazuje.
  • Zobacz też: przysłowia azerskie

• Ręka rękę myje i obie są czyste.
  • Źródło: „Problemy”, Wydania 1–6, Instytut Prasy „Czytelnik”, 1960, s. 380.

• Ręka rękę myje, a obie – twarz.
  • Zobacz też: przysłowia gruzińskie

• Roztropniej dać wełnę niż całego barana.

• Rozum Ormianina mieści się w głowie, rozum Gruzina – w oczach.
  • Źródło: Lew Kaltenbergh, Gote pole. Opowieść, LSW, 1969, s. 221.

• Róży bez kolców, człowieka bez zła, miłości bez bólu – nie znajdziesz.
  • Źródło: Nic, co ludzkie..., op. cit., s. 47.

• Rzeczy minionych nie żałuj, słowom bezbożnym nie wierz.

• Rzemiosło ojca jest dziedzictwem syna.
  • Źródło: „Cywilizacja. O nauce, moralności, sztuce i religii”, Wydania 16–19, Fundacja Servire Veritati Instytut Edukacji Narodowej, 2006, s. 114.

S

• Serce głupca znajduje się w jego ustach, język mądrego znajduje się w jego sercu.

• Serce już zabolało – nie powiem: „niech boli”.

• Serce nie obrus, przed każdym go nie położysz.

• Serce to pałac szklany. Gdy pęknie, nie można go naprawić.
  • Źródło: Nic, co ludzkie..., op. cit., s. 96.

• Sędzia, który nic nie wie, o nic się nie pyta.

• Słodki jest sen tego, kogo bok jest ciepły.

• Słów męża nie wieszaj na sznurku.

• Starość jest drugim dzieciństwem.
  • Źródło: Nic, co ludzkie... Aforyzmy, sentencje i przysłowia, oprac. Henryk Jurand, LSW, 1982, s. 38.

• Stojąca woda tęchnie.

• Strzeż się głuchego, niemego i kulawego.

• Szalona dziewczyna staje się szaloną żoną, potem szaloną gospodynią, a na końcu starą wariatką.

• Szatani są zawsze przeciw sobie, ale są zgodni, gdy chodzi o zgubę człowieka.

• Szczerego przyjaciela nie zamień nawet na wiele skarbów.
  • Źródło: Nic, co ludzkie..., op. cit., s. 42.

• Szczęście jest głuche, nie zwraca uwagi na krzyczących, widzi tylko czyny.

Ś

• Ślepego nie obchodzi to, że świeca jest droga.

• Śpi się dla siebie, sny miewa dla drugiego.

• Świat jest drabiną, po której jedni wchodzą, inni schodzą.

• Świat to kocioł, samemu jest się w nim chochlą.
  • Źródło: „Przegląd orientalistyczny”, Wydania 45–48, Polskie Towarzystwo Orientalistyczne, 1963, s. 75.

T

• Tam, gdzie jest rana, blizna zostanie na zawsze.

• Ten, kto dużo gotuje, przesala jedzenie.

• Trzy dni weselne Cesarzem, a 40 lat parobkiem.
  • Źródło: Henryk Biegeleisen, Wesele, nakł. Instytutu Stauropigjańskiego, 1928, s. 84.

• Turcy wycinają gałęzie, Rosya niszczy korzenie.
  • Źródło: Przedświt, 1902, s. 307.

• Turek powiedział: „Jedz, potem mów”. Ormianin powiedział: „Jedz i mów”.

• Twoje usta stają się świątynią.

• Tysiąc razy powiedz słowo „miód”, może twoje usta staną się słodsze.

U

• Ubierz osła w złote szaty, będzie znowu rżał.

• Ucałuj rękę, której nie możesz ugryźć.

• Ucho dlatego nie rośnie, że wiele rzeczy słyszy.

• Ucz się posługiwać lewą ręką, póki jeszcze masz prawą.

• Usta nie mają miary.

• Usta są – chleba nie ma, jest chleb – nie ma ust.

• Usta są pełne, lecz żołądki puste.

W

• W dobry dzień znajduje się wielu przyjaciół.

• W moim domu jestem sługą, w obcym – panem.

• W sercu każdego człowieka drzemie lew.
  • Źródło: Przysłowia ormiańskie, „Przegląd orientalistyczny”, Wydania 97–100, Polskie Towarzystwo Orientalistyczne, 1976, s. 120.
  • Zobacz też: człowiek, lew, serce

• Wariat ma każdego dnia wesele.

• Wartość drzewa poznajesz po owocach.
  • Źródło: „Mówią Wieki”, Tom 19, Państwowe Zakłady Wydawn. Szkolnych, 1976, s. 18.

• Wąż zmienia swoją skórę, ale nie zmienia natury.

• Węgiel jest funduszem kowala.

• Wielbłąd nie widzi swego garbu.
  • Źródło: „Przegląd orientalistyczny”, Wydania 45–48, Polskie Towarzystwo Orientalistyczne, 1963, s. 75.

• Wiele jest prac, których nie możesz wykonać, dopóki się nie odważysz, lecz jeszcze więcej takich, których się nie nauczysz, nie wykonując.
  • Źródło: Nic, co ludzkie... Aforyzmy, sentencje i przysłowia, oprac. Henryk Jurand, LSW, 1982, s. 65.

• Wiele rąk szybciej kończy dzieło.

• Wiele zwykłych rąk jest lepszych niż jeden bohater.

• Wilk nie umie rachować.

• Wilk zjada tylko owcę oddaloną od trzody.
  • Zobacz też: owca, wilk

• Wilk zmienia sierść, ale nie zmienia natury.
  • Źródło: Jan Maria Gisges, A po człowieku dzwoni dzwon, KAW, 1985, s. 140.

• Winne grono, patrząc na grono dojrzałe, dojrzewa. Człowiek, patrząc na mądrzejszego od siebie, mądrzeje.

• Wino jest kijem starców.

• Własną ręką uciąłem sobie rękę!

• Woda odchodzi – zostaje piasek. Woda odeszła – przyszło pragnienie.

• Wodę, w której się topię, nazywam morzem.
  • Źródło: „Problemy”, Wydania 1–6, Instytut Prasy „Czytelnik”, 1960, s. 380.

• Wsiąść na osła – wstyd; spaść z osła – podwójny wstyd.

• Wstyd mężczyzny jest czapką, wstyd kobiety – woalką.

• Wysoki człowiek niekiedy bywa głupi, niski – mądry.

• Wystarczy mała chmurka, by zakryć także wielkie i jasne słońce.

Z

• Z cudzej skóry wygodnie ciąć rzemienie.
  • Zobacz też: przysłowia niemieckie

• Z czterdziestu słów kobiety zapamiętaj jedno.

• Z głupim nie idź w drogę – ściągnie na twą głowę nieszczęście.

• Z każdej głowy wydobywa się tylko jeden głos.

• Z obcego dziecka nigdy nie wyrośnie twój syn.

• Z płaczem się rodzimy, wśród zabaw rośniemy, powinniśmy się stać prawdziwymi ludźmi.

• Z serca do serca jest droga.

• Za duży jeden dom na stu mężczyzn; za mały jest jeden dom na dwie niewiasty.

• Zamek i klucz są dla człowieka uczciwego, nie dla złodzieja.

• Zanim ty to zrozumiesz, wielbłądowi wyrośnie ogon do ziemi.

• Zapytano osła, kim by chciał być. Rzekł: „Zimą – kotem, w lecie – psem u pasterza”.

• Zawieś ucho na moich słowach.

• Ze stroju człowieka poznaje się jego obyczaje i stanowisko, a także to, z kim przestaje.

• Zgniłe siano nie przyniesie szkody zdrowemu wołowi.

• Ziemia ma uszy i rozumie.

• Złodziej dla siebie nie może zbudować domu, lecz burzy dom drugiego.

• Złodziejstwo jest także rzemiosłem. Pamiętaj o tym, lecz go nie wykonuj.

• Złote ręce zawsze potrzebne.
  • Zobacz też: przysłowia łużyckie

• Zły język jest ostry jak brzytwa. Zła sława wszędzie szybko dojdzie.

Ż

• Żeby zgryźć żelazo, trzeba mieć zęby ze stali.

• Żona zna męża, teściowa ich dwoje.