Pan Cogito

Pan Cogito – cykl wierszy Zbigniewa Herberta wydany w 1974 roku.

Cytat z Przesłania Pana Cogito na obelisku w Gdańsku

• Bądź odważny
  w ostatecznym rachunku jedynie to się liczy.
  • Źródło: Przesłanie Pana Cogito

• Bądź wierny Idź.
  • Opis: ostatnie słowa książki.

• I nie przebaczaj zaiste nie w twojej mocy
  przebaczać w imieniu tych których zdradzono o świcie.
  • Źródło: Przesłanie Pana Cogito

• I sny maleją.
  • Źródło: Pan Cogito biada nad małością snów

• Idź wyprostowany wśród tych co na kolanach.
  • Źródło: Przesłanie Pana Cogito

• Jego twarz groźna w chmurze nad wodami dzieciństwa
  (tak rzadko trzymał w ręku moją ciepłą głowę).
  • Źródło: Rozmyślania o ojcu

• Kłopot polega na tym
  że krzyk wymyka się formie
  jest uboższy od głosu
  który wznosi się i opada.
  • Źródło: Pan Cogito a pop

• Kto ma lepszą sztukę, ma lepszy rząd – to jasne.
  • Źródło: Co myśli Pan Cogito o piekle

• Magia i gnoza
  kwitnie jak nigdy
  sztuczne raje
  sztuczne piekła
  sprzedawane są na rogu ulicy.
  • Źródło: Pan Cogito o magii

• Myśli chodzą po głowie
  mówi wyrażenie potoczne
  wyrażenie potoczne
  przecenia ruch myśli.
  • Źródło: Pan Cogito a ruch myśli

• Najniższy krąg piekła. Wbrew powszechnej opinii nie zamieszkują go ani despoci, ani matkobójcy, ani także ci, którzy chodzą za ciałem innych. Jest to azyl artystów, pełen luster, instrumentów i obrazów. (…) Cały rok odbywają się tu konkursy, festiwale i koncerty. Nie ma pełni sezonu. Pełnia jest permanentna i niemal absolutna.
  • Źródło: Co myśli Pan Cogito o piekle
  • Zobacz też: artysta, sztuka

• Należy zgodzić się
  pochylić łagodnie głowę
  nie załamywać rąk
  posługiwać się cierpieniem w miarę łagodnie
  jak protezą
  bez fałszywego wstydu
  ale także bez pychy.
  • Źródło: Pan Cogito rozmyśla o cierpieniu

• Ocalałeś nie po to aby żyć
  masz mało czasu trzeba dać świadectwo.
  • Źródło: Przesłanie Pana Cogito

• Powtarzaj stare zaklęcia ludzkości, bajki i legendy
  bo tak zdobędziesz dobro, którego nie zdobędziesz.
  • Źródło: Przesłanie Pana Cogito

• Powtarzaj wielkie słowa powtarzaj je z uporem
  jak ci co szli przez pustynię i ginęli w piasku.
  • Źródło: Przesłanie Pana Cogito

• Śmieje się cicho. Jest to teraz jego jedyny sposób wyrażenia niezgody na świat.
  • Źródło: Stary Prometeusz

• Tak to przegrałem turniej z twarzą.
  • Źródło: Pan Cogito obserwuje w lustrze swoją twarz

• Tyle książek słowników
  opasłe encyklopedie
  ale nie ma kto poradzić.
  • Źródło: Pan Cogito szuka rady

• Władzę sprawował najlepiej
  to znaczy nie sprawował jej wcale.
  • Źródło: Kaligula

• Wybuchamy śmiechem
  gdy mówią jak mało trzeba
  aby się pojednać.
  • Źródło: Rozmyślania o ojcu

• Wyciągnięte ręce świecą w ciemności jak stare miasto.
  • Źródło: Matka

• Zbadano słońce
  księżyc gwiazdy
  zgubiono mnie.
  • Źródło: Pan Cogito szuka rady

• Żeby wywieść przedmioty z ich królewskiego milczenia, trzeba albo podstępu, albo zbrodni. (…) podpalony dom gada wielomównym językiem ognia, językiem zdyszanego epika, to o czym długo milczało łóżko, kufry, zasłony.
  • Źródło: Żeby wywieść przedmioty

O Panu Cogito

• Herbert w pewnym sensie odwraca słowa Kartezjusza; nie tylko „myślę, więc jestem”, ale również: skoro chcę istnieć naprawdę – muszę myśleć.
  • Autor: Stanisław Barańczak, O czym myśli Pan Cogito? (1974)

• Kim jest Pan Cogito? Jest właśnie człowiekiem na wskroś współczesnym, który za sobą ma wojny i zmiany ustrojów, wokół siebie – paradoksy codziennego życia, przed sobą – nadzieje i niepokoje przyszłości. Jest intelektualistą, ale nie wyodrębnia się z tłumu i nie pragnie nad nim górować; jego poczucie jednostkowej odrębności walczy o lepsze z potrzebą odnalezienia się wśród innych ludzi.
  • Autor: Stanisław Barańczak, O czym myśli Pan Cogito? (1974)