Pan Cogito
Pan Cogito – cykl wierszy Zbigniewa Herberta wydany w 1974 roku.

Cytat z Przesłania Pana Cogito na obelisku w Gdańsku
- Bądź odważny
w ostatecznym rachunku jedynie to się liczy.- Źródło: Przesłanie Pana Cogito
- Bądź wierny Idź.
- Opis: ostatnie słowa książki.
- I nie przebaczaj zaiste nie w twojej mocy
przebaczać w imieniu tych których zdradzono o świcie.- Źródło: Przesłanie Pana Cogito
- I sny maleją.
- Źródło: Pan Cogito biada nad małością snów
- Idź wyprostowany wśród tych co na kolanach.
- Źródło: Przesłanie Pana Cogito
- Jego twarz groźna w chmurze nad wodami dzieciństwa
(tak rzadko trzymał w ręku moją ciepłą głowę).- Źródło: Rozmyślania o ojcu
- Kłopot polega na tym
że krzyk wymyka się formie
jest uboższy od głosu
który wznosi się i opada.- Źródło: Pan Cogito a pop
- Kto ma lepszą sztukę, ma lepszy rząd – to jasne.
- Źródło: Co myśli Pan Cogito o piekle
- Magia i gnoza
kwitnie jak nigdy
sztuczne raje
sztuczne piekła
sprzedawane są na rogu ulicy.- Źródło: Pan Cogito o magii
- Myśli chodzą po głowie
mówi wyrażenie potoczne
wyrażenie potoczne
przecenia ruch myśli.- Źródło: Pan Cogito a ruch myśli
- Najniższy krąg piekła. Wbrew powszechnej opinii nie zamieszkują go ani despoci, ani matkobójcy, ani także ci, którzy chodzą za ciałem innych. Jest to azyl artystów, pełen luster, instrumentów i obrazów. (…) Cały rok odbywają się tu konkursy, festiwale i koncerty. Nie ma pełni sezonu. Pełnia jest permanentna i niemal absolutna.
- Należy zgodzić się
pochylić łagodnie głowę
nie załamywać rąk
posługiwać się cierpieniem w miarę łagodnie
jak protezą
bez fałszywego wstydu
ale także bez pychy.- Źródło: Pan Cogito rozmyśla o cierpieniu
- Ocalałeś nie po to aby żyć
masz mało czasu trzeba dać świadectwo.- Źródło: Przesłanie Pana Cogito
- Powtarzaj stare zaklęcia ludzkości, bajki i legendy
bo tak zdobędziesz dobro, którego nie zdobędziesz.- Źródło: Przesłanie Pana Cogito
- Powtarzaj wielkie słowa powtarzaj je z uporem
jak ci co szli przez pustynię i ginęli w piasku.- Źródło: Przesłanie Pana Cogito
- Śmieje się cicho. Jest to teraz jego jedyny sposób wyrażenia niezgody na świat.
- Źródło: Stary Prometeusz
- Tak to przegrałem turniej z twarzą.
- Źródło: Pan Cogito obserwuje w lustrze swoją twarz
- Tyle książek słowników
opasłe encyklopedie
ale nie ma kto poradzić.- Źródło: Pan Cogito szuka rady
- Władzę sprawował najlepiej
to znaczy nie sprawował jej wcale.- Źródło: Kaligula
- Wybuchamy śmiechem
gdy mówią jak mało trzeba
aby się pojednać.- Źródło: Rozmyślania o ojcu
- Wyciągnięte ręce świecą w ciemności jak stare miasto.
- Źródło: Matka
- Zbadano słońce
księżyc gwiazdy
zgubiono mnie.- Źródło: Pan Cogito szuka rady
- Żeby wywieść przedmioty z ich królewskiego milczenia, trzeba albo podstępu, albo zbrodni. (…) podpalony dom gada wielomównym językiem ognia, językiem zdyszanego epika, to o czym długo milczało łóżko, kufry, zasłony.
- Źródło: Żeby wywieść przedmioty
O Panu Cogito
edytuj- Herbert w pewnym sensie odwraca słowa Kartezjusza; nie tylko „myślę, więc jestem”, ale również: skoro chcę istnieć naprawdę – muszę myśleć.
- Autor: Stanisław Barańczak, O czym myśli Pan Cogito? (1974)
- Kim jest Pan Cogito? Jest właśnie człowiekiem na wskroś współczesnym, który za sobą ma wojny i zmiany ustrojów, wokół siebie – paradoksy codziennego życia, przed sobą – nadzieje i niepokoje przyszłości. Jest intelektualistą, ale nie wyodrębnia się z tłumu i nie pragnie nad nim górować; jego poczucie jednostkowej odrębności walczy o lepsze z potrzebą odnalezienia się wśród innych ludzi.
- Autor: Stanisław Barańczak, O czym myśli Pan Cogito? (1974)