Wikicytaty

Koliszczyzna

Koliszczyzna – powstanie chłopskie przeciwko Rzeczypospolitej pod przywództwem Maksyma Żeleźniaka i Iwana Gonty z 1768 roku.

  • Największym ruchem chłopsko-kozackim na Ukrainie w XVIII wieku była tzw. koliszczyzna. (…) Na Ukrainie zaczęła się sroga rzeź szlachty, unitów, Żydów i księży katolickich. Powstańcy rabowali mienie szlachty, szczególnie poszukiwali wódki i przedmiotów zbytku.
Obóz hajdamaków, obraz Juliusza Kossaka
  • Powstanie zaniepokoiło rządy państw sąsiednich. Bunt mógł się przenieść do Rosji czy Austrii. Na rozkaz Katarzyny II wojska rosyjskie przystąpiły do pacyfikacji. Wsparły je oddziały koronne hetmana Ksawerego Branickiego i oboźnego Stępkowskiego. (…) W odwet wojsko wycinało teraz w pień całą ludność zbuntowanych osiedli. Represje przybrały tak okrutny charakter, że nawet dziedzice domagali się przerwania rzezi, gdyż zabrakłoby im rąk do pracy na folwarkach.
  • Przybycie Kozaków do wsi wywoływało niemal zawsze solidarne wystąpienie kilku lub kilkunastu chłopów, którzy wraz z nowo przybyłymi uczestniczyli w napadzie na karczmę i na dwór. Rzadziej buntowali się sami chłopi, nie mając za sobą oparcia z zewnątrz.
  • Wejrzał Bóg z wysokości nieba na wasze niedoli, wysłuchał łzy i jęczenia wasze z tego padołu świata, zesłał wam obrońców, którzy się zemszczą krzywdy waszej. Przybywajcie więc na pomoc tym, którzy was chcą wolnemi uczynić, przy prawach i wolnościach ocalić i zostawić. (…) Nie będziecie tego żałowali, ponieważ wkrótce obaczycie, że nam da (…) Bóg zwycięstwo i będziecie sobie panami wolnemi, kiedy to plemię jaszczurcze, to jest panów naszych, zgubicie.
    • Opis: odezwa powstańców kozackich do chłopów polskich z 1768.
    • Źródło: Aleksy Gilewicz, Przygotowania do rewolucji chłopskiej w Polsce w latach 1767–1769, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 1931, t. 1, s. 36.
    • Zobacz też: chłopi w Polsce
Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Koliszczyzna&oldid=565030”