Jerzy Stempowski

polski eseista

Jerzy Stempowski (ps. Paweł Hostowiec; 1893–1969) – polski eseista, krytyk literacki, wolnomularz.

  • Cała ogromna część Europy, leżąca między Morzem Bałtyckim, Morzem Czarnym i Adriatykiem, była jedną wielką szachownicą ludów, pełną wysp, enklaw i najdziwniejszych kombinacji ludności mieszanej. W wielu miejscach każda wieś, każda grupa społeczna, każdy zawód niemal mówił odmiennym językiem.
    • Źródło: W dolinie Dniestru (1942)
    • Zobacz też: Europa, język
  • Zdolność przewidywania nie jest potrzebna współczesnym obywatelom, którzy nie przypisują jej żadnego znaczenia. Nie jest potrzebna również samemu przewidującemu, który w obecnej organizacji społecznej nie może z niej wyciągnąć żadnej korzyści. Jest więc nieznośnym ciężarem (…).
    Po co więc przywidywać?
  • Granice obecne lepiej niż granice ryskie odpowiadają pojęciom, wiadomościom i uzdolnieniom Polaków z okresu dwudziestolecia. W 1938 zrobiłem objazd kresów i wróciłem zeń z przekonaniem, że odpadnięcie ich jest już rzeczą przesądzoną, czekającą tylko na okazję.
    • Żródło: Listy do Jerzego Giedroycia, 25 sierpień 1958
    • Zobacz też: Kresy