Irena Adamowicz

polska harcerka

Irena Adamowicz (1910–1973) – polska harcerka, jedna z naczelnych Związku Harcerstwa Polskiego. Była związana z żydowską organizacją Haszomer Hacair. Członek Armii Krajowej, otrzymała medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata przez Jad Waszem w 1958.

  • Abyś Ty sam nie pomyślał przypadkiem, że moje wysiłki współpracy i współżycia z Ruchem są wynikiem tamtych spraw. Pogląd płytki, tzn. drobnomieszczański, ale – łatwy i wygodny jako komentarz. A Ruch i Jego sprawy były dla mnie jednak czymś nieproporcjonalnie większym.
    • Opis: w liście do Zeliga Gayera, działacza Haszomer Hacair.
    • Źródło: Larissa Cain, Irena Adamowicz. Sprawiedliwa wśród Narodów Świata, wyd. W Drodze, Poznań 2011, ISBN 9788370337544. s. 55.
Grób Ireny Adamowicz na Cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie
  • Widzisz, ten balkon jest tak duży jak pokój, w którym mieszkam razem z matką. Łazienka i ubikacja znajdują się daleko od niego. My tak żyjemy. A wy, wy jak żyjecie? Jak burżuje.
    • Opis: o warunkach życia Ireny Adamowicz z matką po wojnie, porównując życie towarzyszy z harcerstwa w kibucu w Izraelu.
    • Źródło: Larissa Cain, Irena Adamowicz. Sprawiedliwa wśród Narodów Świata, wyd. W Drodze, Poznań 2011, ISBN 9788370337544. s. 155.
  • Z Waszymi ludźmi jestem razem do wojny – i w latach walki – i teraz. W czasie okupacji pomagałam w pracy Ruchu – jak i gdzie mogłam – może i zresztą słyszeliście już o tym. Wędrowałam po Polsce i Litwie, docierałam tam, gdzie Wam trudniej było trafić (zwłaszcza do ghett Litwy właściwej), pomagałam w łączności z naszą stroną – załatwiało się, co było można: rzeczy większe i najdrobniejsze, jak wymagało życie. Wspominali o mnie w „Miszmar”.
    • Opis: w liście do członków kibucu Ma'anit (Haszomer Hacair) w Izraelu, 4 sierpnia 1945.
    • Źródło: Larissa Cain, Irena Adamowicz. Sprawiedliwa wśród Narodów Świata, wyd. W Drodze, Poznań 2011, ISBN 9788370337544. s. 186–187.
    • Zobacz też: Polska, Litwa

O Irenie Adamowicz

edytuj
  • Dane mi było napotkać w jej postaci osobowość niezwykłą, człowieka wyjątkowego, który pozostawi po sobie ślad w życiu publicznym.
    • Autor: Władysław Bartoszewski
    • Źródło: Władysław Bartoszewski, Irena Adamowicz - osobowość niezwykła [w:] Larissa Cain, Irena Adamowicz. Sprawiedliwa wśród Narodów Świata, wyd. W Drodze, Poznań 2011, ISBN 978-83-7033-754-4. s. 5.
  • Gdy ją poznałem, rozpoczynała chyba pracę w Bibliotece Narodowej w Warszawie, zdrowotnie poważnie już dotknięta ograniczeniami wynikającymi z długoletniej choroby serca i przedwcześnie postarzała: w wieku czterdziestu kilku lat wyglądała na starą kobietę. Duchem jednak pozostawała młoda, a jej kilkudziesięcioletnie zaangażowanie w kontaktach ze środowiskami ideowymi młodzieży syjonistycznej w przedwojennej Polsce i w warunkach okupacji na terenach okupowanych przez Związek Sowiecki, przez Litwę, przez Niemców, składały się na dorobek godny sensacyjnego filmu czy pióra wielkiego pisarza.
    • Autor: Władysław Bartoszewski
    • Źródło: Władysław Bartoszewski, Irena Adamowicz - osobowość niezwykła [w:] Larissa Cain, Irena Adamowicz. Sprawiedliwa wśród Narodów Świata, wyd. W Drodze, Poznań 2011, ISBN 9788370337544. s. 6–7.
    • Zobacz też: Warszawa
  • My, którzy znaliśmy Irenę i zachowujemy w zakątku serca wdzięczność dla niej za to, że była, jaką była, powinniśmy dalej czuć się dłużnikami jej i takich jak ona osób świeckich i duchownych, kobiet i mężczyzn, wiernych w latach próby przykazaniu miłości bliźniego, wiernych wskazaniom Kazania na Górze.
    • Autor: Władysław Bartoszewski
    • Źródło: Władysław Bartoszewski, Irena Adamowicz - osobowość niezwykła [w:] Larissa Cain, Irena Adamowicz. Sprawiedliwa wśród Narodów Świata, wyd. W Drodze, Poznań 2011, ISBN 9788370337544. s. 9.
  • Kiedy dotarła do siedziby Haszomer Hacair, była wyczerpana i niezdolna do prowadzenia rozmowy. (...) Dziewczyna zaczęła się trząść, odreagowując strach kumulujący się w niej w czasie podróży, i wydawało się, że żadne ubrania, ani koce, którymi została przykryta, nie są w stanie opanować tych drgawek. (...) Jednak w pewnym momencie Irena zrzuciła z siebie okrycie, wyskoczyła z łóżka, (...) i krzyknęła w jidysz: „Zbierzmy się (machen a yeshive), szybko, czas nagli”. Odzyskała siły i opisała wszystkie trudności, na jakie przy organizowaniu samoobrony napotykali towarzysze z Warszawy. Sam fakt jej obecności, możliwość uzyskania wiadomości dotyczących konkretnych ludzi, a w szczególności związanego z Wilnem Józefa Kapłana, listy przywiezione przez Irenę, umocniły ich na duchu i dodały sił.
    • Autor: Larissa Cain, Irena Adamowicz. Sprawiedliwa wśród Narodów Świata, wyd. W Drodze, Poznań 2011, ISBN 9788370337544. s. 84–85.
  • Tuż po wybuchu wojny poprowadziła jedną z pierwszych grup Żydów, które przez ziemie zajęte przez ZSRR i Rumunię ruszyły do Palestyny, i tą samą drogą wróciła do Wilna.
  • W Warszawie po stronie aryjskiej: ul. Żelazna 33, gdzie zawsze można nawiązać kontakt z Ireną.
    • Autor: Chajka Grossman, Warszawa, styczeń 1943.
    • Autor: Larissa Cain, Irena Adamowicz. Sprawiedliwa wśród Narodów Świata, wyd. W Drodze, Poznań 2011, ISBN 9788370337544. s. 11.
  • W zebraniu Haszomer Hacair „uczestniczyła przedstawicielka polskiej organizacji harcerskiej (Irena Adamowicz), która potajemnie przedostała się w tym celu do getta”.
    • Autor: Emanuel Ringelblum, Kronika Getta Warszawskiego, 23 listopada 1941.
    • Źródło: Larissa Cain, Irena Adamowicz. Sprawiedliwa wśród Narodów Świata, wyd. W Drodze, Poznań 2011, ISBN 9788370337544. s. 11.